به گزارش مسیر اقتصاد برآوردها و آمارهای ارائه شده از جانب مسئولین نشان می دهد که حدود ۴۰۰ تا ۶۰۰ هزار میلیارد تومان پروژه عمرانی نیمه تمام در سطح کشور وجود دارد که سالانه تنها برای ۱۰ درصد از آن، در بودجه تامین اعتبار می شود.
وابستگی پروژه های عمرانی به بودجه دولت سبب پیشرفت کند این پروژه ها شده است؛ به طوری که میانگین زمان تکمیل پروژه های عمرانی در کشور ۱۲ سال است.
مشارکت عمومی خصوصی برای اجرای پروژه های عمرانی
در بسیاری از کشورهای دنیا از روش های مشارکت عمومی خصوصی (PPP) برای اجرای پروژه های عمرانی استفاده می شود. مشارکت عمومی- خصوصی سازوکاری است که در آن بخش عمومی (دولت و سایر نهادهای حکومتی) به منظور تأمین خدمات زیربنایی (اعم از آب و فاضلاب، حمل و نقل، انرژی، سلامت و …) از ظرفیت‌های بخش خصوصی (اعم از دانش، تجربه و منابع مالی) استفاده می‌نماید.
افزایش ۲۴ درصدی مشارکت بخش خصوصی در پروژه های زیرساختی کشورها
در این سازوکار، وظایف و مسئولیت بخش خصوصی در ارائه خدمات زیرساختی را می توان در سطوح مختلفی مانند تأمین مالی، طراحی و ساخت، مدیریت، تعمیر و نگهداری، بهره‌برداری و … پیش‌بینی نمود که باعث به وجود آمدن مدل‌های مختلف مشارکت خواهد شد.
مشارکت عمومی خصوصی در ایران
بر طبق گزارش سازمان برنامه و بودجه که در مهرماه امسال منتشر شد، از نیمه دوم سال ۹۴ تا سه ماهه اول سال ۹۶ تعداد ۴۱۳۱ پروژه عمرانی با سرمایه گذاری اولیه بالغ بر ۴۵ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان به بخش غیر دولتی واگذار شده است.
از بین این پروژه ها ۲۵۴ پروژه (۶ درصد) جدید، ۱۰۹۶ پروژه (۲۷ درصد) نیمه تمام و ۲۷۸۱ پروژه (۶۷ درصد) تکمیل و آماده بهره برداری بوده یا به بهره برداری رسیده بوده است.
هزینه سالیانه بهره بردای این ۴۱۳۱ پروژه عمرانی در حدود ۴ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان در سال و هزینه کل بهره برداری با در نظر گرفتن دوران بهره برداری در حدود ۶۹ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان برآورد می شود.
به عبارت دیگر، واگذاری این پروژه ها به بخش غیر دولتی ۴ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان در سال و ۶۹ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان در دوران بهره برداری برای دولت صرفه جویی خواهد داشت.
وزارت راه و شهرسازی دارای بیشترین پروژه برای واگذاری به بخش غیر دولتی
دستگاه های اجرایی ملی و استانی، پروژه های مختلفی را جهت واگذاری به بخش غیر دولتی در دست اقدام دارند. بیشترین مبلغ اعتبار این پروژه ها مربوط به پروژه های وزارت راه و شهرسازی است. این وزارتخانه ۶۴ پروژه را به مبلغ ۱۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان برای واگذاری به بخش غیر دولتی برنامه ریزی کرده است.
وزارت راه و شهرسازی پیش از این نیز پروژه های عمرانی مختلفی را به بخش غیر دولتی واگذار کرده است. آزادراه مشهد-قوچان، آزادراه حرم تا حرم قطعات گرمسار-سمنان و سبزوار-نیشابور-مشهد، کنار گذر جنوبی تهران حد فاصل آبیک تا چرمشهر، ترمینال سلام فرودگاه امام خمینی (ره)، فاز یک طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار، قطعه ۱ و ۲ کنارگذر شرقی اصفهان، قطعه ۱و ۲ آزادراه تبریز-مرند از جمله این پروژه ها است.
اخیرا نیز قرارداد ساخت ۴۳۹ کیلومتر آزادراه به ارزش ۲۵۰۰ میلیارد تومان با مشارکت بخش خصوصی امضا شد که ۷۰ درصد این مبلغ با سرمایه گذاری بخش خصوصی صورت گرفته است و ۳۰ درصد آن را نیز دولت بر عهده خواهد داشت.
