به گزارش مسیر اقتصاد بانک جهانی هرساله رتبه بندی خود را از بهترین مکان های جهان از نظر سهولت کسب و کار منتشر می کند. در سراسر جهان، این رتبه بندی سالانه توسط سیاست گذاران و رهبران کسب و کار به طور دقیق و به روز پایش می شود. بهبود محیط کسب و کار، از نتایج پایش و تغییرات سیاستی حاصل از این شاخص، حاصل می شود.
در عین حال می توان گفت که شاخص سهولت کسب و کار برای شناسایی پیشرفت یک کشور کافی نیست. انجام کسب و کار و پیشرفت آن بیشتر به سرمایه گذاری در افراد با استعداد و نوآوری وابسته است و نرخ مالیات پایین و یا سیستم های قانونی عوامل پیش برنده نیستند.
پنج کشور برتر سال ۲۰۱۸ طبق این گزارش عبارتند از: نیوزیلند، سنگاپور، دانمارک، کره جنوبی و هنگ کنگ. همه کشورهایی که به لحاظ جغرافیایی کوچک اند، به خوبی مدیریت می شوند. ایالات متحده آمریکا رتبه ۶ را داراست. در انتهای رتبه بندی، کشورهایی مانند سومالی، اریتره، سودان جنوبی و ونزوئلا هستند که درگیر بحران های داخلی هستند.
ابهام در اهمیت شاخص های مد نظر بانک جهانی
محققان بانک جهانی در گزارش سال ۲۰۱۸ خود، ۱۱ زیرشاخص را اندازه گرفتند که به نظر آن ها شاخص های مهم پویایی تجاری در یک کشور است. این شاخص ها برای انجام کسب و کار در یک کشور مهم هستند. اما با این حال روشن نیست که آیا این متغیرها برای قرن بیست و یکم مناسب هستند یا خیر؟ همچنین روشن نیست که آیا سیاست های اقتصادی، حتی در کشورهای در حال توسعه، باید بر روی این عوامل به عنوان ابزار اولیه برای بهبود شرایط اقتصادی خود تمرکز کنند یا خیر؟
به گفته اتاق بازرگانی آمریکا، اقتصاددانان معتقدند که تقریبا ۵۰ درصد از اقتصاد این کشور از نوآوری علمی حاصل می شود. علاوه بر این، با توجه به اداره آمار آمریکا، از سال ۲۰۰۵ بیش از ۵۰ درصد از ایجاد شغل در این کشور از سوی شرکت های پیشرفته تکنولوژی آغاز شده است.
به همین علت است که بسیاری از رتبه بندی های اقتصادی، شبیه به گزارش کسب و کار بانک جهانی با ابهام هایی همراه هستند. در این گونه سنجه های سنتی و قدیمی، از تمرکز بر متغیرهایی که مرتبط با اقتصاد نوآوری است، غفلت می شود.
ابتکار و نوآوری نخبگان دلیل اصلی جذب سرمایه گذاری
در یک بازبینی دقیق تر، رشد سرمایه و رشد اقتصادی در آمریکا در طرف مقابل این رتبه بندی ها بوده است. حتی امروزه، طبق گفته ریچارد فلوریدا، نزدیک به ۷۰ درصد سرمایه گذاری در این کشور در شرکت هایی در کالیفرنیا، ماساچوست و نیویورک انجام می شود. این درحالیست که در این شرکت ها نرخ مالیات بالا، قوانین سختگیرانه کار و محیط زیست و قوانین پیچیده برای کسب و کار وجود دارد.
از این رو به نظر می رسد که نرخ مالیات پایین و یا تسهیل صدور مجوز دلیل اصلی افزایش سرمایه گذاری نیستند بلکه ایده های ابتکاری و افراد با استعداد باعث جذب سرمایه می شوند. اگر ۵۰ درصد از تولید ناخالص داخلی و بیش از ۵۰ درصد از شغل ها از طریق نوآوری ها و سرمایه گذاری های دانش بنیان به وجود آید، سهولت انجام کسب و کار باید نشان دهنده جذب و حمایت از نوآوری ها و فعالیت های دانش بنیان با امکان ایجاد رشد بالا باشد. این موضوع چیزی نیست که رتبه بندی انجام کسب و کار را اندازه گیری کند.
تجربه موفق شرکت آمازون
فقط در ماه گذشته، شرکت آمازون ۲۳۸ پیشنهاد را برای تاسیس دومین مرکز نوآوری خود از شهرها و ایالات مختلف از سراسر آمریکا، مکزیک و کانادا دریافت کرد. هم چنین آمازون وعده استخدام ۵ هزار کارمند در این مرکز را داده است.
در حالی که آمازون بدون شک مشغول مذاکره برای مالیات های پایین و دولت های آزاد است، پیشنهاد و اولویت آن ها شهرهایی است که می توانند ارتباطات جهانی، دسترسی به استعدادها، مشارکت با مراکز تحقیق و توسعه و فرهنگ شهری پر جنب و جوش را فراهم آورند. درواقع مهم ترین عوامل مدنظر شرکت آمازون، عوامل مربوط به اقتصاد دانش است.
عدم کارایی شاخص سهولت کسب و کار حتی در کشورهای درحال توسعه
برخی استدلال می کنند که گزارش کسب و کار برای اندازه گیری متغیرهایی است که مربوط به بازارهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه است؛ اما این نیز روشن نیست.
رشد اقتصادی در هند و فیلیپین طی بیست سال گذشته توسط صنایع فناوری اطلاعات هدایت شده است و عمدتا به دلیل کاهش موانع دولتی در زمینه تجارت نیست.
می توان به طور منطقی استدلال کرد که مشکلات انجام کسب و کار در هند مانع از رشد سریع تر این کشور شده است؛ اما سرمایه گذاری درازمدت هند در آموزش و پرورش، آموزش نیروی کار و نوآوری، یک صنعت فناوری اطلاعات را ایجاد کرد که با ثروتمندترین کشورهای جهان رقابت می کند و فرصت های اقتصادی برای کل کشور را تغییر داده است.
لزوم توجه به فناوری در کنار بهبود محیط کسب و کار
شاخص هایی که توسط گزارش سهولت کسب و کار برای ارزیابی میزان انعطاف پذیری بخش خصوصی اندازه گیری می شوند، مهم هستند. اما متغیرهای مرتبط با ایجاد یک اقتصاد مبتنی بر نوآوری نیز به همان اندازه اهمیت دارد.
در این صورت، سیاستگذاران و رهبران تجاری باید تلاش های خود را در هر دو مورد متمرکز کنند. شاخص سهولت کسب و کار یک روش عالی برای شناسایی تغییرات مهم در کوتاه مدت، در مقررات، سیاست های عمومی و فرهنگ تجاری است که فعالان اقتصادی می توانند در طول عمر سیاستی خود پیاده سازی کنند.
همچنین سرمایه گذاری چند دهه ای در آموزش و پرورش، زیرساخت ها، تحقیق و توسعه و بازارهای مالی، مزایای سیاستی کوتاه مدت را به همراه خواهد داشت. بنابراین بایستی هم در زمینه گسترش و بهبود سطح فناوری و هم در زمینه بهبود محیط کسب و کار تلاش ها و سیاست های دولت جهت داده شود.
منبع: forbes
