به گزارش مسیر اقتصاد تامین امنیت غذایی در برنامه ششم توسعه و پروژه های ابلاغی ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی به وزارت جهاد کشاورزی مورد توجه و تاکید قرار گرفته است. به همین منظور کارشناسان راهکارهای مختلفی را برای ایجاد امنیت غذایی به شکلی که بهترین استفاده از منابع حیاتی کشور از جمله آب شود، پیشنهاد داده اند.
پرورش دام در مناطق بیابانی و خشک، تولید آبزیان در آبهای شور و لب شور و با کمترین میزان استفاده از آب، کشت گیاهان و محصولات کشاورزی در مناطق خشک و بیابانی و کشت دیم از جمله پیشنهادهایی است که برای تامین امنیت غذایی در کشور به بهترین بهره گیری از منابع و امکانات ارائه شده است.
یکی از آبزیانی که می تواند به راحتی در آبهای شور و لب شور پرورش داده شود و نیاز کمی به آب و منابع آبی شیرین دارد، ماهی تیلاپیا است.
تیلاپیا گونه ای ماهی از نوع سیچلایدها می باشد که هم اکنون در بیش از ۱۴۰ کشور دنیا پرورش داده می شود و بعد از کپور ماهیان دومین ماهی پرورشی در جهان محسوب می شود؛ به همین دلیل تجارت این ماهی سالانه بیش از ۶ میلیارد دلار در جهان گردش مالی دارد.
رشد ۵۳ درصدی واردات تیلاپیا به ایران
تیلاپیا به عنوان یک منبع غذای دریایی ویژگی های مفید زیادی دارد و به عنوان معدن مواد غذایی شناخته می شود که در آن ویتامین ها و مواد معدنی از جمله مقادیر قابل توجه پروتئین، اسیدهای چرب امگا ۳، سلنیوم، فسفر، پتاسیم، ویتامین ب ۱۲، نیاسین، ویتامین ب ۱ و پانوتنیک اسید موجود است.
بر اساس آخرین آمار سازمان خواربار جهانی(فائو)، ایران در سال ۲۰۱۶ بالغ بر ۱۶ هزار و ۴۰۰ تن فیله منجمد وارد کرده است که این میزان واردات در مقایسه با سال قبل ۵۳ درصد رشد داشته است. به همین دلیل تولید این ماهی در کشور می تواند بخشی از غذای مورد نیاز را تامین کند.
مزایای تولید و مصرف ماهی تیلاپیا
ماهی تیلاپیا به دلیل رشد بالا، داشتن طعم و مزه خوب، بی استخوان بودن، فیله پذیری آسان، ارزان بودن قیمت آن، مقاوم بودن در برابر شرایط مختلف آب و هوایی، عدم استفاده از آبهای شیرین در تولید این ماهی، اقتصادی بودن پرورش، تراکم پذیری در سیستم های پرورشی، هزینه تولید پایینتر نسبت به سایر گونه های پرورشی آبزیان، نیاز به تعویض آب کم در طول دوره پرورش و دوره رشد کوتاه تر نسبت به سایر گونه های آبزیان از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.
این موارد از دلایلی بوده است که باعث شده کشورهای جهان به سمت تولید و مصرف این ماهی حرکت کنند و روز به روز بازار آن در جهان بزرگتر می شود. این درحالیست که تولید و پرورش این ماهی در کشور به دلیل مخالفت سازمان حفاظت محیط زیست ممنوع است. کارشناسان معتقدند مخالفت این سازمان دلایل علمی و منطق ندارد.
درآمد ۴ هزار میلیارد تومانی حاصل اعطای مجوز به پرورش ماهی تیلاپیا
به گفته کارشناسان حوزه شیلات، در حال حاضر حدود ۵۰ میلیون دلار ارز از کشور برای واردات حدود ۱۵ هزار تن ماهی تیلاپیا خارج می شود؛ این در حالی است که به گفته کارشناسان ایران توانایی تولید ۵۰ الی ۲۰۰ هزار تن ماهی تیلاپیا به صورت سالانه را دارد.
در نتیجه اعطای مجوز برای تولید و پرورش ماهی تیلاپیا در کشور می تواند سالانه حدود ۱ تا ۴ هزار میلیارد تومان برای کشور درآمدزایی داشته باشد. درآمدی که بخش عمده آن از مسیر صادرات و با ارزآوری همراه خواهد بود.
چرا سازمان حفاظت محیط زیست به پرورش ماهی تیلاپیا در کشور مجوز نمی دهد؟
نزدیک به یک دهه هست که تولید این ماهی در کشور از سوی سازمان حفاظت محیط زیست ممنوع شده است و به این ماهی مجوز تولید داده نمی شود.
مسئولین این سازمان معتقدند که تیلاپیا یک گونه مهاجم است و اکوسیستم سایر آبزیان را از بین می برد؛ این درحالیست که کارشناسان شیلات معتقدند پرورش و تولید ماهی تیلاپیا در مناطق سرپوشیده کویری و مرکزی ایران از جمله استانهای یزد، کرمان، خراسان جنوبی، سمنان، قم و… به همراه با تک جنس سازی این ماهی و همچنین تولید آن در سیستم مدار بسته، مخاطرات احتمالی پرورش این ماهی را از بین می برد. مخاطراتی که در کشورهای تولیدکننده این ماهی مدیریت شده است.
عدم اعطای مجوز قانونی به پرورش ماهی تیلاپیا در کشور باعث شده است که پرورش این ماهی به صورت غیرقانونی گسترش پیدا کند که این روش مخاطرات بسیار بیشتری برای کشور به همراه خواهد داشت. در واقع در این شرایط دیگر نمی توان ملاحظات لازم برای پرورش این ماهی را در نظر گرفت و به تولیدکنندگان ابلاغ کرد.
نمایندگان کمیسیون کشاورزی مجلس موافق تولید ماهی تیلاپیا در کشور
بررسی ها و گفتگوهای مسیر اقتصاد با نمایندگان کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی نشان از موافقت ایشان با تولید و پرورش ماهی تیلاپیا به صورت صیانتی و قانونمند در کشور دارد.
بنابراین ضروری است که سازمان حفاظت محیط زیست هرچه سریعتر اقدامات لازم برای ایجاد امکان پرورش ماهی تیلاپیا در کشور را برای درآمدزایی و ارزآوری حاصل از آن و کاهش واردات فراهم آورد.
امید است با تعاملات سازنده کارشناسان سازمان شیلات، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان دامپزشکی و کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی این مهم محقق شود تا تولید آن در سال موسوم به تولید و اشتغال، سبب اشتغالزایی در بخش شیلات، افزایش سرانه مصرف آبزیان در کشور و کاهش واردات این ماهی شود.
