مسیراقتصاد/ حدود ۱۳۸ میلیون قطعه زمین کشاورزی در هند با اندازه‌های مختلف وجود دارد و این کشور را به بزرگترین تولیدکننده ادویه، حبوبات، شیر، چای، گندم، برنج، میوه، نیشکر، پنبه و دانه‌های روغنی در جهان تبدیل کرده است. تولید، جمع‌آوری، بازاریابی، تأمین و توزیع این محصولات به گونه‌ای که به‌موقع در دسترس ۱.۴ میلیارد مصرف‌کننده باشد، کاری چالش‌برانگیز است.
در هند یکی از مسائل مهم، تأمین به موقع، کافی و با کیفیت نهاده‌های کشاورزی برای بهبود عملکرد صنایع غذایی است که باعث پیدایش و توسعه مفهوم کشاورزی قراردادی در این کشور شده است و منافع آن شامل:
- ایجاد ارتباط مناسب بین مزرعه و بازار؛
- ایجاد رقابت در بازار؛
- کاهش واسطه‌ها و افزایش درآمد کشاورزان است.
در این کشور انواع مختلفی از ارتباطات با گسترش کشاورزی قراردادی مشاهده شده است، در این گزارش به برخی از این موارد اشاره می‌شود:
انواع ارتباطات با توجه به شرایط محیطی و نوع محصول شکل گرفته است
مدل اول «خصوصی – کشاورز»[۱] است، این مدل به یک سیستم کشاورزی قراردادی اشاره دارد که در آن شرکت‌های خصوصی به طور مستقیم با کشاورزان قرارداد می‌بندند، مدل خصوصی- کشاورز در بخش طیور، به ویژه در تامیل نادو[۲] هند به کار گرفته شده است. در این مدل، شرکت‌ها با مزارع برای تولید مرغ گوشتی قرارداد امضا می‌کنند. شرکت مزرعه طیور سوگانا[۳] به عنوان یکی از پیشگامان تولید قراردادی، به طور گسترده از کشاورزی قراردادی برای تأمین مرغ گوشتی استفاده می‌کند. این قراردادها به کشاورزان کمک می‌کنند تا نگرانی‌های مربوط به تولید و برنامه‌ریزی بازار را کاهش دهند. نتایج یک پژوهش در سال ۲۰۱۴ نشان می‌دهد مشارکت در کشاورزی قراردادی سود پرورش‌دهندگان طیور را ۱۵۰ درصد افزایش داده است.
مدل دیگر «دولتی-خصوصی-کشاورز»[۴] است، این مدل شامل همکاری بین دولت، بخش خصوصی و کشاورزان است. در تامیل نادو، این مدل برای کشت پنبه در مناطق مختلف ایجاد شده است. دولت ایالتی و شرکت‌های خصوصی برای تأمین ورودی‌های باکیفیت به کشاورزان همکاری می‌کنند. هدف این مدل، بهبود کیفیت تولید و افزایش بهره‌وری از طریق تأمین اعتبار و ورودی‌های مناسب است.
در این مدل، نهادهای دولتی به عنوان یکی از طرف‌های اصلی قرارداد عمل می‌کنند و از طریق برنامه‌های کشاورزی و تسهیلات مختلف، حمایت‌های لازم را برای اجرای مدل فراهم کرده‌اند.
شرکت‌های خصوصی، به ویژه شرکت‌های بزرگ که در صنعت کشاورزی فعالیت می‌کنند در این قراردادها مسئول تأمین ورودی‌ها، فناوری و مدیریت زنجیره تأمین هستند.
اجماع شرکت‌ها و کشاورزان برای تولید قرادادی
مدل «خصوصی-کنسرسیوم-کشاورز»[۵] به نوعی از کشاورزی قراردادی اشاره دارد که در آن یک کنسرسیوم از شرکت‌های خصوصی با کشاورزان برای تولید محصولات کشاورزی همکاری می‌کنند. در این مدل، چندین شرکت خصوصی به طور مشترک به کشاورزان کمک می‌کنند و برای تولید محصولات خاص به توافق می‌رسند.
شرکت‌های هندوستان لور[۶]، رالیس[۷] و شرکت اعتبار و سرمایه‌گذاری صنعتی هند[۸] به طور مشترک کشاورزی قراردادی را برای تولید گندم در مادیا پرادش[۹] ترویج می‌کنند. در این مدل، شرکت رالیس ورودی‌ها و مسائل فنی کشاورزی را تأمین می‌کند، شرکت اعتبار و سرمایه‌گذاری صنعتی هند اعتبار را فراهم می‌کند و هندوستان لور محصولات کشاورزی را خریداری می‌کند.
در مدل دیگر کشاورزان گروه‌های خودیاری تشکیل می‌دهند. این گروه‌ها معمولاً به صورت محلی و با هدف حمایت از یکدیگر در زمینه‌های مختلف کشاورزی، تشکیل می‌شوند. این گروه‌ها به کشاورزان کمک می‌کنند تا به طور مشترک منابع، تجربیات و اطلاعات خود را به اشتراک بگذارند و اقدام به کشاورزی قراردادی و شراکت با خریداران کنند که به مدل «نهاد درجهگذاری-گروه‌های خودیاری-کشاورز»[۱۰] معروف است.
نهاد درجهگذاری یک نهاد یا شرکت است که مسئول درجه‌بندی محصولات کشاورزی است و با گروه‌های خودیاری همکاری می‌کند. این نهاد وظیفه نظارت بر کیفیت محصولات و ارائه خدمات مربوط به درجه‌بندی را بر عهده دارد که به تسهیل فروش و ارتقای ارزش محصول کمک می‌کند.
بهره‌گیری از موسسات تحقیقاتی توسط صنایع بزرگ
مدل «صنعت – موسسه تحقیقاتی – کشاورز»[۱۱] به همکاری و هماهنگی بین صنعت، موسسات تحقیقاتی و کشاورزان اشاره دارد. در این مدل، هر یک از طرفین نقش خاصی را در زنجیره تأمین محصول ایفا می‌کند تا به تولید مؤثر و با کیفیت کمک کند.
یک مثال از این مدل می‌تواند همکاری شرکت پپسی[۱۲] با دانشگاه کشاورزی پنجاب[۱۳] و شرکت‌های کشاورزی محلی باشد. پپسی‌کو در هند با تأسیس کارخانه فرآوری گوجه‌فرنگی، بذرهای خاص و تکنولوژی‌های کشاورزی مدرن را برای کشت گوجه‌فرنگی به کشاورزان ارائه می‌دهد. دانشگاه کشاورزی نیز تحقیقات و مشاوره‌های لازم را برای بهبود کیفیت محصول انجام می‌دهد. کشاورزان گوجه‌فرنگی را کشت کرده و محصول را به پپسی تحویل می‌دهند که به فرآوری و تولید محصولات خود از این مواد اولیه می‌پردازد.
لازم به ذکر است با توجه به شرایط کشاورزی ایران از انواع روابط بین بخش‌های مختلف خصوصی، دولتی، تحقیقاتی و… برای گسترش تولید قراردادی می‌توان استفاده کرد.
پی‌نوشت:
[۱] Private – Farmer
[۲] Tamil Nadu
[۳] Suguna Poultry Farm Ltd
[۴] Public-Private-Farmer model
[۵] Private Consortium – Farmer
[۶] Hindustan Lever Ltd (HLL)
[۷] Rallis
[۸] Industrial Credit and Investment Corporation of India (ICIC)
[۹] Madhya Pradesh
[۱۰] Grading House – SHG – Farmer
[۱۱] Industry – Research Institute- Farmer
[۱۲] PepsiCo
[۱۳] Punjab Agricultural University (PAU)
منبع:
agritech.tnau.ac.in
انتهای پیام/ کشاورزی
