اقتصاد ایران طی سال‌های گذشته همواره در معرض نرخ تورم بالا و مستمر بوده است. این در حالی است که با وجود یک تعریف مشخص در مورد تورم در ارتباط با علل ایجاد تورم در کشور پاسخ‌های متفاوتی دریافت می‌شود. برخی اقتصاددانان رشد بی‌رویه حجم پول، گروهی دیگر اضافه تقاضا در بازار کالا، برخی فشار هزینه و افزایش قیمت نهاده‌های تولیدی، برخی نرخ ارز و در نهایت عده‌ای دیگر عوامل ساختاری و تنگناهای موجود در بخش‌های مختلف را منشا اصلی تورم می‌دانند. در این راستا الناز باقرپور اسکویی مدرس اقتصاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی (ره) در گفتگو با مسیر اقتصاد گفت: برای کنترل تورم در کشور، سیاستگذاران باید سیاست‌های مناسب، به موقع و متناسب با ساختارهای اقتصادی را اتخاذ کنند.
تورم در ایران صرفا پدیده پولی نیست
وی ادامه داد: در بیشتر پژوهش‌های انجام گرفته در زمینه تورم در ایران ریشه تورم را بیشتر پولی دانسته‌اند. این در حالی است که بر اساس نتایج حاصل از تحلیل همدوسی در بلندمدت علیت معکوس از تورم به نقدینگی مشاهده می‌شود.
این مدرس دانشگاه بیان داشت: نتایج حاصل از تحلیل همدوسی نرخ ارز و تورم نشان می‌دهد، رشد نرخ ارز بر تورم در فرکانس‌های بالا و پایین تاثیر گذارند. بر این اساس با توجه به تاثیر بلند مدت تکانه وارد از طرف نرخ ارز یکی از دلایل مزمن شدن تورم در اقتصاد ایران تاثیرگذاری متغیر نرخ ارز بر تورم است. در نتیجه تورم در ایران صرفا پولی نیست.
تورم‌های بالا در ایران نتیجه نوسان و بی‌ثباتی نرخ ارز است
باقرپور اسکویی افزود: نتایج حاصل از تحلیل همدوسی نشان می‌دهد تکانه‌های رشد نرخ ارز بر تورم موثر است، به گونه‌ای که نرخ ارز در هر دو فرکانس کوتاه‌مدت و بلندمدت اثر معناداری بر تورم داشته است و یافته‌های تجربی نیز بر این واقعیت دلالت دارد که تورم‌های بالاتر از متوسط (۳۰ الی ۴۰ درصد) به خصوص از سال ۱۳۹۶ به بعد در اقتصاد ایران در نتیجه نوسان بی‌ثبات نرخ ارز بوده است.
وی اضافه کرد: زمانی می‌توان تورم را صرفا در افزایش نقدینگی تحلیل کرد که پول کاملا فعال بوده، سرعت گردش پول ثابت و تابع تقاضای پول باثبات باشد، اما در اقتصاد ایران، بخشی از پول منفعل است، سرعت گردش پول سیال بوده و تابع تقاضای پول نیز با ثبات نیست. به دلیل آنکه تورم، حاصل اختلالات سمت عرضه و نه انبساط اجزای تقاضای کل است، اصرار بانک مرکزی بر عدم همسازی با انبساط نقدینگی در مقابل معضل تورم هم کم اثر است.
قیمت پایین ارز و انرژی عامل بدهی دولت و کسری بودجه نیست
باقرپور اسکویی تاکید داشت: بدهی دولت و کسری بودجه از جمله چالش‌های مهم اقتصادی کشور است. در حالی که برخی، قیمت پایین ارز و انرژی را عامل این معضل می‌دانند، ریشه‌های این مشکل را باید در وضعیت ناصحیح مالیات‌ستانی و عدم شفافیت بودجه جستجو کرد. بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی نیز معلول استفاده‌های سوداگرانه پرسود از نقدینگی توسط عوامل نامولد و سوداگر است.
این مدرس دانشگاه در پایان خاطرنشان کرد: در اقتصاد ایران که اکثر قیمت‌ها به طور مستمر در حال افزایش است تغییر چند قیمت کلیدی، سایر قیمت‌ها را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد. توصیه می‌شود از به کارگیری سیاست‌های تورم‌زا و شوک درمانی بدون بستر اجتناب شود.
انتهای پیام/ پول و بانک
