به گزارش مسیر اقتصاد نشست «سیاست ارزی بهینه در مختصات اقتصاد ایران» روز چهارشنبه ۲۲ آذرماه ۱۴۰۲، با حضور جمعی از اساتید و صاحبنظران و فعالان این حوزه در دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران برگزار شد. این نشست، سومین نشست تخصصی از دهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی بود که در بازه آبان تا اسفندماه سال جاری با موضوع «حکمرانی ارزی؛ ثبات و رونق اقتصادی» در حال برگزاری است. در سومین نشست از این همایش ابعاد مختلف سیاست تثبیت بانک مرکزی مورد بررسی قرار گرفت و پیشنهاداتی برای بهبود شرایط در آینده مطرح شد.
مدیریت منابع و مصارف ارزی مزیت مهم سیاست تثبیت بانک مرکزی است
محمد اخباری مدیر اداره بررسی‌های اقتصادی بانک مرکزی، در این نشست ضمن اشاره به تنوع در نظام ارزی کشورهای مختلف، گفت: به طور خاص کشورهای حاشیه خلیج فارس نظام ثبات نرخ ارز را در دستورکار دارند و برای مدت طولانی نرخ برابری دلار به ارز ملی را ثابت نگهداشته اند. اینکه ثابت نگهداشتن نرخ ارز به عنوان یک نقطه منفی مطرح شود، صحیح نیست و به عکس تلاش برای ثبات نگهداشتن نرخ ارز به پاسخگو بودن نهادهای مسئول در این زمینه منجر میشود. در مقابل کشورهایی هستند مثل آرژانتین که به دلیل فروپاشی اقتصادی، حتی قیمتگذاری داخلی نیز بر اساس دلار آمریکا انجام میشود.
وی ضمن اشاره به اینکه سیاستگذار ارزی باید به حوادث ماندگار اقتصادی توجه داشته باشد، گفت: باید به مردم و فعالین اقتصادی درخصوص اخبار و حوادث زودگذر اطلاع رسانی شود که انتظار نداشته باشند آن‌ها در سیاست ارزی بانک مرکزی اثرگذار باشد. در دوره‌هایی ازجمله در اواسط دهه ۹۰ بانک مرکزی قصد داشت برای مدیریت بازار ارز گام بردارد، اما این اقدام بدون توجه به مقتضیات عرضه و تقاضای ارزی انجام میشد. اقتصاد ما نوعا اقتصادی است که در معرض شوک قرار دارد و با تحریم مواجه است و در این شرایط منابع و مصارف ارزی باید مدیریت شود و این مسئله بخش مهمی از سیاست تثبیت بانک مرکزی است. بنابراین اینکه گفته شود بازار آزاد تعیین کند منابع و مصارف ارزی چگونه باشد، به هیچ عنوان جواب نمی‌دهد و این وضعیت تجربه شده است. موفقیت نسبی بانک مرکزی در دوره اخیر نیز به طور مستقیم به مدیریت منابع و مصارف ارزی وابسته است که در قالب آن تلاش شده است سیاست تجاری با سیاست ارزی همراه شود.
بانک مرکزی ذخایر ارزی را فدای سیاست تثبیت نکرده است
مدیر اداره بررسی‌های اقتصادی بانک مرکزی، ضمن تاکید بر اینکه به اقتصاد باید به شکل سیستمی نگاه شود، گفت: اگر به سمت صادرات محور شدن اقتصاد و مدیریت واردات حرکت کنیم، به ثبات بازار ارز کمک می‌کند. در سیاست پولی نیز بهبود عملکرد بانک‌ها و اصلاح شیوه ورود آن‌ها به بازار ارز و مسکن میتواند به ثبات بازار ارز کمک کند. بانک مرکزی در این زمینه هم ورود و تلاش کرده است مشکل ناترازی بانک‌ها را رفع کند؛ بانک ناتراز هیچ توجهی به نرخ بازار ندارد و به هر هزینه‌ای حاضر است منابع مورد نیاز خود را تامین کند و هیچ توجهی به تبعات آن در اقتصاد ندارد و در این شرایط نمی‌توان از سازکار بازار و تعادل نرخ صحبت کنیم. تاکید بانک مرکزی بر کنترل ترازنامه بانک‌ها نیز با همین هدف دنبال شد و به نتایج مطلوبی در کنترل رشد نقدینگی منجر شد. علاوه بر این مسئله ناترازی بودجه دولت نیز در این زمینه موثر است و باید تلاش شود از این ناحیه سیاست تثبیت بانک مرکزی با اخلال مواجه نشود.
اخباری ضمن تاکید بر اینکه بانک مرکزی برای تحقق سیاست تثبیت، ذخایر ارزی را فدا نکرده است، افزود: در عین حال در زمان تحریم، ذخیره ارز برای کشور یک مسئله مهم است و در واقع درآمدهای ارزی کشور از جنس ذخیر نیستند که بتوانیم به آن دست نزنیم و مصرف نکنیم. نیازهای ارزی کشور به مراتب بیشتر از مصارف فعلی است و بنابراین هرچقدر درآمد ارزی داشته باشیم، امکان تخصیص به امور اولویت‌دار ازجمله نوسازی سرمایه‌های بخش تولید وجود دارد.
افزایش نرخ ارز رسمی به طور حتم نرخ بازار غیر رسمی را نیز افزایش می‌دهد
وی افزود: اینکه بازار غیر رسمی در انتظارات تورمی اثرگذار است مورد قبول ماست و به این نکته بی توجه نیستیم. ولی اینطور نیست که بگوییم نرخ رسمی تعیین شده از سوی بانک مرکزی هیچ اثری در اقتصاد، قیمت تمام شده کالاهای وارداتی یا انتظارات تورمی ندارد. در حال حاضر برای واردات کالاهای اساسی از جمله دارو و نهاده‌های کشاورزی به تامین ارز نیاز داریم و اینطور نیست که تخصیص ارز ارزان به واردات این کالاها به افزایش مصرف به شکلی بی رویه منجر شده باشد. در عین حال بانک مرکزی مسئول ذخیره سازی کالاهای اساسی نیست و صرفا بحث تخصیص ارز را در این زمینه انجام می‌دهد.
وی ضمن تاکید بر اینکه در مقالات اقتصادی، به سیاست تثبیت ارزی نیز پرداخته شده است، افزود: اینکه گفته شود سیاست تثبیت بانک مرکزی با علم اقتصاد سازگاری ندارد، قابل قبول نیست. دلیل وجود بازار غیر رسمی سیاست‌های تجاری کشور است که نیاز ارز غیر رسمی ایجاد کرده است؛ بنابراین این تصور که اگر نرخ رسمی افزایش پیدا کند، نرخ غیر رسمی بالا نمیرود و تعادل خودش را دارد، صحیح نیست؛ افزایش نرخ ارز رسمی به طور حتم به افزایش نرخ غیر رسمی منجر میشود و چرخه‌ای از افزایش قیمت‌ها را آغاز می‌کند. من معتقدم افزایش نرخ ارز در شرایط فعلی اقتصاد ایران به بهبود شرایط تولید کشور منجر نمی‌شود.
انتهای پیام/ پول و بانک
