چاه‌های غیرمجاز چقدر در فرونشست زمین در کشور نقش دارند؟

مسیر اقتصاد/ براساس آمارها ۴۵ میلیارد متر مکعب برداشت سالانه آب از چاه‌های کشور است. در این میان ۸۰۰ هزار چاه مجاز و غیر مجاز ۶۰۲ دشت کشور را با خطر فرونشست زمین مواجه کرده است. به طوری که  ۸.۵ میلیون واحد مسکونی روی مناطق مستعد فرونشست قرار دارند و ۲۸ میلیون نفر در مناطق خطر جدی فرونشست زندگی می‌کنند. تقریبا نیمی از چاه‌های کشور، پروانه دارند و مجاز تلقی می‌شوند و مابقی غیر مجاز هستند.

چاه‌های غیرمجاز چقدر در فرونشست زمین در کشور نقش دارند؟

از طرف دیگر نیمی از چاه‌های کشور که مجاز هستند، ۳۸ میلیارد مترمکعب سالانه از آبخوان‌ها برداشت می‌کنند؛ در مقابل، نیمی دیگر که غیرمجاز هستند، فقط ۷ میلیارد متر مکعب برداشت دارند یعنی کمتر از یک‌پنجم آن نیمه دیگر که مجاز است. سوال اساسی که باید مسئولان بدان پاسخ دهند این است که با فرض به راه انداختن اکیپ انتظامی و مسدود کردن همه چاه‌های غیرمجاز که حجم آن به ۷ میلیارد مترمکعب می‌رسد، این اقدام چقدر در مقابله با فرونشست زمین موثر خواهد بود؟

بسیاری از چاه‌های به اصطلاح غیرمجاز، متروکه و رها شده است. آن قسمت از چاه‌های غیرمجاز هم که دایر است، اغلب در استان‌های گیلان و مازندران است که در آنها تراز آبخوان بالاست و فرونشست وجود ندارد.

خطر فرونشست زمین با سیاست‌های اشتباه وزارت نیرو

آبخوانی که آب نداشته و حساسیت بالایی توسط ناظران بر آن وجود داشته باشد، انگیزه‌ی چندانی هم برای چاه غیرمجاز حفر کردن در بین اهالی آن منطقه نیست. در جایی که با حفر یک چاه دستی نه چندان عمیق و بدون نیاز به دستگاه حفاری امکان به آب رسیدن باشد، انگیزه برای حفر مخفیانه چاه زیاد می‌شود. بنابراین تنها در استان‌های پر آب و به دور از سناریوی فعلی بحران آب، انگیزه حفر چاه غیرمجاز وجود دارد.

به این ترتیب دلیل اصلی فرونشست زمین در کشور، افزوده شدن بر چاه‌های مجاز در مناطق کم آب است. وزارت نیرو با پروانه‌فروشی، عملا آگاهانه کشور را فرونشست داده و درآمد آن را هم دریافت کرده است. بنابراین اینکه سوء رفتار مردم، خصوصا کشاورزان در استفاده غیرمجاز از منابع آبی دلیل اصلی فرونشست مطرح شود، با واقعیت همخوانی ندارد و اینکه به تعداد چاه‌های مجاز، چاه غیرمجاز در کشور وجود دارد، صرفا یک آمار گمراه کننده در این زمینه است.

انتهای پیام/ کشاورزی