به گزارش مسیر اقتصاد قانون «حمایت از توسعه صنایع پایین دستی نفت و میعانات گازی با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی» که در حال حاضر در مرحله تدوین آیین‌نامه اجرایی است، با در نظر گرفتن تسهیلات تنفس خوراک، سعی در هموارسازی مسیر ورود بخش خصوصی واقعی به صنعت پالایشی و پتروپالایشی کشور و کمک به تامین مالی و تامین تجهیزات پتروپالایشگاه ها دارد.
با توجه به تاکیدات اخیر رهبر انقلاب به فعالیت هرچه بیشتر بخش خصوصی در صنعت کشور و ایفای نقش مکمل بودن بخش دولتی و بخش خصوصی، ضروریست دولت با درنظر گرفتن جایگاه تنظیم‌گری و تسهیل‌گری خود، زمینه حضور بیشتر بخش خصوصی و مردم در پروژه‌های صنعتی ملی را آماده کند.
تنفس خوراک روشی برای صادرات غیرمستقیم نفت
بر اساس بند ت ماده ۱ قانون حمایت از صنایع پایین‌دستی نفت، یک پالایشگاه یا پتروپالایشگاه پس از بهره‌برداری تا زمان مشخص از تسهیلات تنفس خوراک برخوردار است؛ بدین معنا که طی سال‌های ابتدایی، به صورت علی الحساب هزینه خوراک را پرداخت نخواهد کرد.
این رویه باعث می‌شود که پس از بهره‌برداری از واحد پتروپالایشگاهی، کل هزینه سرمایه‌گذاری‌شده توسط سهام‌داران، ظرف مدت یک سال به عنوان سود به آن‌ها عودت شود و بازگشت سرمایه طرح از یک دوره ۸ الی ۱۰ ساله به ۱ سال پس از بهره‌برداری از پروژه کاهش یابد. هزینه خوراک تنفس داده شده، در حکم وامی خواهد بود که مطابق با قوانین صندوق توسعه ملی (از لحاظ مدت زمان بازگشت وام و نرخ سود) به شرکت پالایشی داده شده است و شرکت موظف است طبق قوانین صندوق آن را بازپرداخت کند.
مزیت‌های تنفس خوراک در طرح‌های پتروپالایشگاهی
اعطای تنفس خوراک در این قانون از سه جهت دارای مزیت است:
بهبود سوددهی اقتصادی با افزایش نرخ بازده داخلی (IRR): استفاده از این روش نرخ بازده داخلی طرحها را تا ۵ درصد افزایش میدهد. [۱] بدین معنا که اگر یک پتروپالایشگاه با نرخ بازده داخلی ۱۶ درصدی از روش تنفس خوراک برخوردار شود، نرخ بازده داخلی تا ۲۱ درصد خواهد رسید و اگر نرخ بازده داخلی طرح اولیه تنها ۵ درصد باشد، تا ۱۰ درصد افزایش خواهد یافت که این مورد باعث افزایش جذابیت طرح برای سرمایه‌گذاران خواهد شد.
کاهش دوره بازگشت سرمایه به یک سال: در شرایط عادی، دوره بازگشت سرمایه طرح‌های پتروپالایشگاهی همراه با سود آن پس از گذشت ۸ تا ۱۰ سال از ابتدای بهره‌برداری پروژه اتفاق می‌افتد که این زمان طولانی موجب عدم استقبال مردم و بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در چنین پروژه‌هایی می‌شود. اما در مدل تنفس خوراک، دوره بازگشت سرمایه به ۱ سال پس از بهره‌برداری واحد تقلیل می‌یابد که قطعا در جلب اطمینان خاطر بخش خصوصی و مردم در مشارکت طرحها موثر است. [۱]
تامین مالی و تامین تجهیزات پتروپالایشگاه با «تنفس خوراک»: یکی دیگر از مزیت‌های قابل توجه تنفس خوراک، کمک به تامین مالی طرح و تامین تجهیزات پتروپالایشگاه در طول دوره ساخت است. افزایش جذابیت اقتصادی طرح موجب استقبال سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و مشارکت مردم برای تامین مالی طرح‌های مذکور و سهام‌دار شدن در آن‌ها می‌شود.
جذب تامین‌کنندگان خارجی تجهیزات پتروپالایشگاه به کمک اعطای سهام
طبق گزارش‌هایی که از تجربه ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس به دست آمده است، حدود ۳۳ درصد از تجهیزات استفاده‌شده در مجتمع‌های مذکور در شرایط فعلی کشور باید از طریق واردات تامین شود؛ تنفس خوراک می‌تواند تمایل شرکت‌های خارجی تامین‌کننده تجهیزات برای طرح‌های مذکور را از طریق سهام‌دارشدن در آن‌ها یا از طریق قراردادهای سه تا چهارساله برای دریافت هزینه خدمت افزایش دهد.
تامین منابع مالی و تجهیزات پتروپالایشگاه با «تنفس خوراک» چگونه امکانپذیر است؟
حدود ۶۷ درصد باقی‌مانده از تامین مالی مذکور نیز با توجه به آنچه در طرح آمده، می‌تواند از طریق بخش خصوصی و مردم و همچنین از طریق سهام‌دارکردن تامین‌کنندگان مواد و تجهیزات داخلی نظیر تولید‌کنندگان سیمان، فولاد، مصالح ساختمانی، انواع پمپ، لوله‌سازی‌ها و سایر تجهیزات مربوطه تامین شود.
از طرف دیگر به گفته سیروس تالاری، رئیس هیئت مدیره انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران، در شرایط موجود و براساس برآوردها به منظور حفظ پویایی و ایجاد شرایط لازم برای توسعه همه ظرفیت شرکت‌های سازنده تجهیزات صنعت نفت (از جمله تامین تجهیزات پتروپالایشگاه) نیاز به تعریف حداقل سالیانه ۱۰ میلیارد دلار پروژه و تزریق منابع مالی به این بخش می‌باشد تا سازندگان داخلی با قدرت حرکت و خلاقیت بیشتری به فعالیت خودشان ادامه بدهند. [۲]
تنفس خوراک اعطایی به این طرحها، مزایای زیر را برای تامین تجهیزات پتروپالایشگاه و شرکت‌های تامین‌کننده به همراه خواهد داشت:
- اخذ پروژه و خروج شرکت‌های مذکور از رکود
- بازگشت سرمایه سه تا چهارساله در صورت عدم تاخیر پروژه
- سهام دار شدن در پروژه در عین بازگشت سرمایه صورت گرفته
نیاز به ۶۰ میلیارد دلاری سرمایه گذاری برای افزایش ظرفیت پالایشی کشور
تخمین اولیه نشان میدهد برای افزایش ۲ میلیون بشکه‌ای به ظرفیت پالایشگاه‌های کشور به حدود ۵۰ تا ۶۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است که با استفاده از ظرفیت قانون جدید مجلس، می‌توان معادل این هزینه، نفت خام به عنوان تنفس خوراک برای واحدهای پالایشگاهی در نظر گرفت.
در واقع می‌توان از نفت خام که در شرایط تحریم، قابلیت صادرات نداشته و اصطلاحا در مخازن کشور محصور شده است استفاده کرد و با تخصیص آن به عنوان خوراک واحدهای پتروپالایشگاهی در سال‌های ابتدائی، تنفس خوراک واحدهای جدید را تامین کرد تا به اینگونه جذب سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از واحدها تسریع شود.
پینوشت:
[۱] گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس؛ شماره مسلسل ۱۶۱۸۰
[۲] سخنان در دیدار جمعی از فعالان اقتصادی با رهبر انقلاب
انتهای پیام/ نفت و انرژی
