مسیر اقتصاد/ مروری بر وضعیت صنعت تجهیزات مخابراتی کشور در دوهه گذشته نشان میدهد، این صنعت همواره از سوء تدبیر مدیران مربوطه در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات(فاوا) رنج برده است.
سوءتدبیر مدیران اصلی‌ترین عامل رکود صنعت تجهیزات مخابراتی
در دهه ۸۰، مدیران وقت فاوا، بدون توجه به تولیدکنندگان داخلی و به دلیل قیمت پایینتر تجهیزات چینی، بازار مخابرات کشور را در اختیار شرکت های چینی قرار دادند که این اقدام منجر به تعطیلی بخش عمدهای از شرکت های تولیدکننده تجهیزات مخابراتی اکتیو شد.
با وجود چنین شرایطی با آغاز تحریم ها در اولین سال های دهه ۹۰، مسئولان وقت فاوا از تحریم ها به عنوان فرصتی برای تولیدکنندگان یاد کردند.
«تحریم» فرصتی که از آن استفاده نشد
تقی‌پور وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات در مصاحبه ای بیان کرد : «در وهله اول تحریم‌ها فرصتی برای تولید کننده داخلی است تا جدا از محدودیت‌ها و مشکلات اقتصادی نظیر قیمت و هزینه نهایی بتواند تهدید را به فرصت تبدیل کرده و به سرعت جای محصولات وارداتی را بگیرد.» ادعایی که در همان مقطع مورد پذیرش تولیدکنندگان قرار نگرفت و از آن با عنوان فرصتی سوخته یاد شد؛ چراکه به دلیل سوء مدیریت در طول یک دهه قبل از آن، تولیدکنندگان داخلی از فناوری‌های روز دنیا عقب مانده بودند.
در این رابطه کامران مجد‌منش، نایب رئیس سابق سندیکای صنعت مخابرات ایران بیان کرد: «برخلاف آنچه پیش تر ادعا می‌شد که تحریم می‌تواند به نفع تولیدکنندگان تجهیزات مخابراتی تمام شود، باید بگویم که تحریم هیچ کمکی به فعالان این عرصه نکرد. چرا که اصولا به‌دلیل مدیریت غلط و نبود سیاست‌گذاری مشخص برخی تولیدکنندگان تجهیزات مخابراتی از این بازار خارج شده و به‌کار دیگری مانند کابینت‌سازی روی آورده‌اند.»
وضعیت نامطلوب تولیدکنندگان داخلی تجهیزات مخابراتی
وی در ادامه گفت: «زمانی تولیدات ما در این بخش کیفیت بالایی داشت و فعالان این عرصه تجهیزات اصلی بخش مخابراتی از سوئیچ‌های پرظرفیت تا رادیوهای پرظرفیت را تولید میکردند، اما با ورود محصولات چینی که قیمتی کمتر از تجهیزات تولیدی داخلی داشتند مسئولان مخابراتی و زیرساختی کشور به سمت خرید محصولات چینی روی آورده و با این کار کم کم تولیدکنندگان ایرانی را از این بازار خارج کردند. در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده به‌دلیل ورشکستگی امکان پرداخت هزینه محققان خود را نداشته و به همین دلیل نیروهای حرفه‌ای خود را از دست داده‌اند. در نتیجه همین امر اعمال تحریم‌ها باعث نشد که این تولیدکنندگان خود را با تکنولوژی‌های روز هماهنگ و دست به تولید تجهیزات مخابراتی مورد نیاز کشور بزنند.»
نتیجه این روند در نهایت منجر به شکل گیری سال هایی سخت برای مخابرات کشور شد، به نحویکه سپهری راد معاون وقت شرکت مخابرات ایران در رابطه با تبعات تحریم های آن دوره، اظهار داشت: «در بخش تجهیزات سخت افزاری در صورت معیوب شدن قطعات و یا خراب و از رده خارج شدن آن با مشکلاتی مواجه می شدیم؛ چرا که قطعات معیوب نیاز به تعمیرات داشت و در این حالت متاسفانه این تعمیرات در ایران انجام نمی شد و ما مجبور بودیم که این قطعات را با قیمت های بالا برای تعمیر به کشورهای وندور ارسال کنیم و با هزینه های خیلی بالا تحویل بگیریم. از طرفی در صورت خرابی تجهیزات نیز مجبور بودیم قطعات را با چندین برابر قیمت از واسطه ها خریداری کنیم. سپهری راد با اشاره به اینکه در دوره تحریم، برخی کمپانی ها از وضعیت ما سوء استفاده میکردند و قطعات را به چند برابر قیمت به ما میفروختند و وندورها نیز به تعهداتشان عمل نمیکردند، گفت: در رابطه با تجهیزات نرم افزاری نیز نیاز به بروزرسانی این تجهیزات و رفع خرابی وجود داشت که مخابرات مجبور بود برای بروزرسانی این تجهیزات از نیروی انسانی خارجی استفاده کند که در شرایط تحریم، مجبور بودیم با هزینه های گزاف و بکارگیری واسطه ها این عملیات را انجام دهیم که از نظر اقتصادی هزینه ها را افزایش میداد.»
بهبود وضعیت فناوری تولیدکنندگان داخلی تجهیزات مخابراتی بدون کمک مسئولین
در چند سال اخیر، اما صنعت تجهیزات مخابراتی کشور مجددا توانست با اتکا به قابلیت های فنی خود، در زمینه ساخت تجهیزات زیرساختی شبکه های مخابرات به لبه فناوری دنیا نزدیک شود.
در این راستا فرامز رستگار دبیر سندیکای صنعت مخابرات بیان میکند «با سرمایه و نیروی انسانی خودمان بدون آنکه مشتری و سفارشی داشته باشیم، این کار را انجام داده ایم. هیچ قرارداد و پیش پرداختی نداشتیم اما ما این کار را انجام دادیم که در هیچ جای صنعت ندیدیم.»
افزایش گسترده واردات با کاهش محدود تحریم‌ها
با این وجود رویه های اشتباه قبلی در این حوزه همچنان باقی است، به نحویکه پس از کاهش مقطعی تحریم ها، شرکت ها و اپراتورهای اصلی مخابراتی کشور در سایه غفلت مسئولین، خرید گسترده تجهیزات شبکه از شرکت های خارجی را برای بار دیگر و این بار بدون واسطه و همچنان بی توجه به توان تولیدکنندگان داخلی آغاز کردند.
در همین راستا حسین ریاضی رییس سندیکای مخابرات بیان داشت: «اگر قرار باشد شرکت‌های خارجی بدون هیچ قاعده و قانونی وارد بازار شوند و تنها هدفشان فروش تجهیزات آن هم به شکل مستقیم به مخابرات باشد، نمی‌توان آینده روشنی برای تولیدکنندگان این صنعت متصور شد.»
در نهایت هرچند با اعمال مجدد تحریم ها، رویه خریدهای گسترده خارجی کمرنگتر شده است و اینبار تولیدکنندگان داخلی توانمندی کافی برای جایگزینی سریع با تامین کنندگان خارجی را دارند، اما به نظر میرسد تا زمانیکه مسئولین وزارت ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات به شکل جدیتری به وظایف خود در این حوزه عمل نکنند، بازیگران اصلی مخابرات کشور همچنان خرید تجهیزات خارجی ترجیح خواهند داد.
انتهای پیام/ تولید و اشتغال
