به گزارش مسیر اقتصاد دولت از ۲۰ فروردین ماه و درپی تشدید نوسانات نرخ ارز، قیمت ۴۲۰۰ تومان را برای دلار در نظر گرفت و اعلام کرد تمامی نیازهای ارزی کشور، از جمله ارز سفرهای خارجی را با این نرخ تأمین خواهد کرد.
از آن زمان به دلیل تفاوت چشمگیر نرخ ارز بازار آزاد و نرخ رسمی اعلام شده از سوی دولت، یارانه ای قابل توجه به سفرهای خارجی پرداخت شد و نتیجه آن صف کشیدن مردم در برابر بانک ها برای اخذ ارز مسافرتی و افزایش قابل توجه این سفرها بوده است.
در این مدت اقبال مردم به استفاده از یارانه سفرهای خارجی به قدری بوده است که حتی وضع مقررات سختگیرانه در پرداخت ارز مسافرتی و همچنین افزایش نرخ عوارض خروج از کشور نیز در این روند تغییری ایجاد نکرد.
یارانه ۲ میلیون تومانی به سفرهای خارجی اثر افزایش عوارض خروج را خنثی کرد
پرداخت ۳۱۲ میلیون دلار ارز یارانه ای به سفرهای خارجی
بر اساس گزارش های منتشر شده در طول ۲۱ فروردین ماه تا ۲۳ تیرماه که سیاست اختصاص ارز ارزان قیمت به سفرهای خارجی در دستور کار بوده است، بانک مرکزی در مجموع معادل ۳۱۲ میلیون دلار ارز مسافرتی به هموطنانی که قصد مسافرت خارجی داشته اند اختصاص داده است.[۱]
اگر اختلاف قیمت ارز در بازار آزاد با قیمت ارز یارانه ای را به طور میانگین در حدود ۴ هزار تومان در نظر بگیریم، در طول سه ماه مذکور بیش از ۱۲۰۰ میلیارد تومان یارانه به سفرهای خارجی اختصاص یافته است که عمدتا مورد استفاده اقشار متوسط و مرفه جامعه قرار گرفته است.
درخواست رئیس سازمان گردشگری برای توقف اختصاص ارز مسافرتی
تخصیص اینچنینی ارز مسافرتی مدت هاست با انتقاد کارشناسان اقتصادی و گردشگری همراه است. در همین راستا علی‌اصغر مونسان، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان گردشگری نیز به این روند واکنش نشان داد و از مکاتبات متعدد با بانک مرکزی به منظور متوقف نمودن آن خبر داد.
مونسان در مصاحبه ای در این خصوص گفت: «سازمان میراث‌فرهنگی از ابتدا با این روش ارائه ارز مسافرتی مخالف بود، چراکه ارزی که برای تسهیل سفر مردم در نظر گرفته شده زمینه‌ساز سودجویی برخی افراد شده است. این روش باید اصلاح شود. بهتر است اگر قرار است کمک و مساعدتی صورت بگیرد در حوزه گردشگری ورودی به کشور باشد.»[۲]
چند روز پس از انتشار این مصاحبه، در طول هفته اخیر رسانه ها خبر توقف اختصاص ارز ارزان قیمت به مسافران خارجی را اعلام کردند؛ اما بعد از زمان کوتاهی این خبر تکذیب شد و در حال حاضر مشخص نیست تصمیم بانک مرکزی در این زمینه به کجا رسیده است.
مضرات گسترده اختصاص ارز یارانه ای به سفرهای خارجی
پرداخت ارز ارزان قیمت به معنی اختصاص یارانه به سفرهای خارجی و تشویق آن ها به ترجیح دادن ترکیه و دبی به مقاصد پرشمار گردشگری در داخل کشور است.
از طرف دیگر تخصیص ارز ارزان سبب شده تا آژانس های مسافرتی برای استفاده از آن، به ترفندهای جدیدی چون جابجایی صوری مسافر و استفاده از سهمیه ارزی وی روی بیاورند. این روش به طور خاص در مورد مقاصدی که نیازی به اخذ روادید ندارد، امکان کسب درآمد گسترده را برای آژانس ها فراهم کرده است.
در طول سه ماه اخیر به هر سفر خارجی ۲ تا ۴ میلیون تومان یارانه دولتی اختصاص یافته است که نتیجه آن خروج ارز از کشور، عدم رونق سفرهای داخلی و افزایش تمایل مردم به خروج از کشور بوده است.
اگر منابع ارزی کشور محدود است، باید در هزینه کردن آن نیز نهایت احتیاط و دقت اعمال شود؛ درحالیکه اختصاص یارانه ارزی به سفرهای خارجی به نوعی اختصاص رانت به اقشار مرفه و متوسط جامعه است که به افزایش اختلاف طبقاتی منجر میشود.
نرخ ارز بازار ثانویه مبنای مناسب فروش ارز به سفرهای خارجی
درچنین شرایطی قطع روند اختصاص ارز ارزان قیمت به سفرهای خارجی یک ضرورت انکار ناپذیر است. از این رو لازم است بانک مرکزی به این روند پایان دهد و راهکاری جدید را به منظور تأمین ارز مسافران خارجی در دستور کار قرار دهد.
برای این منظور پیشنهاد می شود نرخ بازار ثانویه ارز به مبنایی برای فروش ارز به مسافران خارجی تبدیل شود. در حال حاضر نرخ ارز بازار ثانویه در حدود ۷۵۰۰ تومان اعلام شده است که گرچه همچنان پایین تر از نرخ بازار غیر رسمی است اما فاصله زیادی با نرخ رسمی دولت دارد.
در این صورت علاوه بر تأمین کافی نیازهای ارزی سفرهای خارجی، از پرداخت یارانه به آن ها جلوگیری می شود.
پینوشت:
[۱] خبرگزاری ایرنا کد خبر ۸۲۹۷۳۰۶۷
[۲] روزنامه دنیای اقتصاد کد خبر ۳۴۱۳۶۵۳
