به گزارش مسیر اقتصاد طبق آمار تجارت خارجی کشور در سال ۱۳۹۶ قطعات منفصله خودرو در صدر کالاهای وارداتی قرار گرفته است.
بر این اساس، طی سال گذشته رقمی بالغ بر یک میلیارد و ۸۰۱ میلیون دلار قطعات منفصله وارد کشور شده که نشان از سیر صعودی واردات قطعه دارد.
علاوه بر این میزان صادرات قطعات منفصله خودرو در سال ۱۳۹۶ به ارزش ۲۰ هزار و ۵۷۶ دلار رسیده است. این آمارها حاکی از آن است که تراز تجاری کشور در قطعات خودرو به شدت منفی است.[۱]
لزوم مدیریت واردات قطعات منفصله به خودرو
همانطور که رهبر انقلاب در بیانات ابتدای سال خود فرمودند، مدیریت جدی واردات یکی از وظایف اصلی دولت در راستای حمایت از کالای ایرانی است.
اما یکی از چالش های کنونی صنعت قطعه سازی روی آوردن خودروسازان نیمه‌دولتی، خودروسازان بخش خصوصی (به‌خصوص برندهای چینی)، شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پس از فروش و البته برخی قطعه‌سازان عمده، به سمت واردات قطعه به کشور است که هر کدام به نوبه خود، سبب به وجود آمدن چنین آمار نگران‌کننده‌ای شده‌اند.
بنابراین مدیریت واردات قطعات منفصله خودرو نیز بایستی در دستور کار دولت قرار گرفته و زمینه و حمایت از تولیدات داخلی در این عرصه فراهم شود. از طرفی قطعه سازان داخلی نیز باید بتوانند از طریق توانمندسازی در همکاری با تامین کنندگان قطعات و مجموعه های اصلی خودروهای خارجی، زمینه ایجاد رقابت در بازارهای جهانی را به دست آورند.
میزان داخلی سازی قطعات در صنعت خودرو شفاف نیست
به منظور افزایش داخلی سازی قطعات در صنعت خودرو، در وهله اول بایستی میزان «داخلی سازی» برای تمامی خودروهای ایرانی شفاف و دقیق شود.
هم اکنون فرآیند اندازه گیری عدد ساخت داخل برای خودروهای ایرانی که توسط شرکت کارگزار وزارت صنعت انجام می شود، دقیق و شفاف نیست و این عدم شفافیت سبب شده تا واردکنندگان قطعات که اغلب آن ها خودروسازان هستند، بتوانند به راحتی پله های تعرفه واردات قطعات خودرو را به زیان دولت و مردم و به سود خود دور بزنند.
این پلکان ها طوری طراحی شده است که هرچه میزان ساخت داخل یک خودرو بیشتر باشد، تعرفه های واردات آن کمتر است؛ که این خود نوعی تشویق برای بالا بردن عدد ساخت داخل خودروهاست.
کاهش درآمدهای گمرکی دولت نتیجه عدم شفافیت میزان داخلی سازی خودروها
به عنوان نمونه خودرویی که سالیانه در حدود ۳۰ هزار دستگاه از آن با قیمت حدود ۵۰ میلیون تومان تولید می‌شود و نیمی از قیمت آن مربوط به قطعات است، با یک محاسبه ساده، سالیانه نیاز به ۷۵۰ میلیارد تومان قطعات دارد.
اگر ساخت داخل این خودرو ۳۰ درصد اعلام شده باشد، در حالی که در واقع ۲۵ درصد است، در این صورت به جای پرداخت تعرفه ۳۲ درصدی، تعرفه ۲۶ درصدی را پرداخت می کند. با این کار سالیانه ۴۰ میلیارد تومان از درآمدهای گمرکی دولت کاسته می شود.
در نتیجه تا زمانی که محاسبه میزان داخلی سازی خودروهای داخلی با دقت و شفافیت کامل انجام نشود، امکان دور زدن تعرفه واردات قطعات برای واردکنندگان قطعات موجود است و واردکنندگان که اغلب آن ها خودروسازان و قطعه سازان هستند، لزومی نمی بینند تا میزان داخلی سازی محصولات خود را افزایش دهند.
عدم شفافیت میزان داخلی سازی خودروها سبب می شود تا تغییر چندانی در راستای تعادل تراز تجاری قطعات منفصله خودرو نیز رخ ندهد.
پینوشت:
[۱] آمار تجارت خارجی کشور در سال ۱۳۹۶
