مسیر اقتصاد/ بر اساس آمار شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی، میزان مصرف بنزین در تعطیلات نوروز ۱۴۰۲ به طور میانگین ۱۱۷.۳ میلیون لیتر در روز بوده که نسبت به سال گذشته بیش از ۹ درصد افزایش داشته است. همچنین بر اساس این آمار میتوان گفت بیشترین مصرف مربوط به ۲۹ اسفند ۱۴۰۱ با مقدار ۱۴۴.۳ میلیون لیتر بوده در حالی که این رکورد در ۲۸ اسفند ۱۴۰۰، ۱۳۱.۲ میلیون لیتر گزارش شده است.
گزارش شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی درباره مصرف بنزین (در بازه زمانی ۲۰ اسفند ۱۴۰۱ تا ۱۳ فروردین ۱۴۰۲) در نمودار زیر آمده است.
با توجه به نمودار زیر و بررسی آمار مصرف بنزین در سالهای غیرکرونایی میتوان به این نتیجه رسید که مصرف بنزین در بازه زمانی ۲۸ اسفند تا ۱۳ فروردین حدود ۵ تا ۹ درصد بیشتر از میانگین مصرف بنزین در همان سال است. بدین ترتیب، میتوان بیان کرد میانگین مصرف بنزین در سال ۱۴۰۲ حدود ۱۰۷ تا ۱۱۲ میلیون لیتر در روز خواهد بود. در حالیکه تولید بنزین در سال گذشته ۹۸.۴ میلیون لیتر بوده است[۱].
بنابراین با توجه به اختلاف تولید و مصرف بنزین در سال جاری، نسبت به سال ۱۴۰۱ میتوان به این نتیجه رسید که کشور با کسری حدودی ۹ تا ۱۴ میلیون لیتر در روز بنزین مواجه خواهد بود که به منظور جبران این کسری دولت باید در سال جاری ۱.۵ میلیارد دلار برای واردات بنزین هزینه کند. این عدد معادل هزینه سرمایهگذاری اجرای طرحهای ارتقاء و بهینهسازی پالایشگاههای شازند اراک، تهران، تبریز و شیراز به منظور تولید ۶.۵ میلیون لیتر در روز بنزین است.
میانگین مصرف بنزین خودروهای داخلی دو برابر استاندارد جهانی است
نرخ مصرف بنزین و گازوئیل در ایران در ۳۰ سال اخیر روند صعودی داشته است (۲۶۵ درصد رشد در بنزین و ۶۱ درصد رشد در گازوئیل[۲]) و در صورت عدم کنترل این رشد مصرف با بهبود کیفیت مصرف سوخت خودروهای داخلی در سالهای آینده و عدم توجه به موضوع ارتقاء و بهینهسازی پالایشگاههای موجود در کشور، ایران دوباره به واردکننده سوخت در منطقه تبدیل خواهد شد.
در حال حاضر خودروهای داخلی به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر پیمایش درون شهری، ۹ تا ۱۲ لیتر بنزین مصرف میکنند که این مقدار دو برابر مصرف استاندارد جهانی است و از طرف دیگر این افزایش مصرف سوخت علاوه بر تشدید ناترازی بنزین در کشور سبب افزایش آلودگی در شهرها و افزایش خسارتهای جانی و مالی خواهد شد.
با توجه به روند افزایشی مصرف بنزین، راهکاری که در کنار اجرای طرحهای ارتقاء و بهینهسازی پالایشگاهها میتواند مورد توجه قرار گیرد، استفاده از ظرفیت ۱۵۰ میلیون بشکهای نفت کوره تولیدی[۳] در راستای تبدیل آن به سوخت سبکتر همچون بنزین یا گازوئیل و همچنین توسعه سوختهای جایگزین بنزین نظیر CNG است.
ضمن اینکه با اجرای راهکارهایی نظیر اصلاح الگوی مصرف و بهرهگیری از فناوریهای جدید موتور احتراقی، ارتقای فناوری سیستمهای انتقال قدرت، استفاده از مواد کامپوزیتی و فیبرکربنی سبک وزن در سازه خودروها و قطعات داخلی آنها در راستای کاهش وزن، طراحی آیرودینامیکی بدنه خودرو و بهینهسازی فرآیند احتراق در خودروها، تا حدود زیادی میتوان مصرف سوخت خودروهای داخلی را کاهش داد.
پاسخگویی به افزایش مصرف بنزین در کشور با اجرای طرحهای ارتقاء پالایشگاهی
طرحهای ارتقاء کمیت و کیفیت پالایشگاههای نفت خام کشور اهدافی از جمله کاهش تولید نفت کوره، تولید ۱۳.۸ میلیون لیتر در روز بنزین و ارتقای کیفیت فرآوردههای بنزین و گازوئیل به یورو ۴ و یورو ۵ را دنبال میکنند. بنابراین با توجه به افزایش مصرف بنزین، حرکت به سمت اجرای طرحهای ارتقای پالایشگاههای نفت خام به منظور «تأمین امنیت سوخت کشور» و «کاهش آلایندههای محیط زیستی» ضروری است.
اجرای قانون توسعه CNG و طرح اسقاط خودروهای فرسوده
چشم انداز میزان مصرف گاز طبیعی فشرده[۴] در سبد حمل و نقل کشور در افقهای ۱۴۰۰، ۱۴۱۰، ۱۴۲۰ به ترتیب ۲۶، ۳۹.۹ و ۴۷.۴ میلیون متر مکعب در روز پیشبینی شده است. اما این در حالی است که در سال ۱۴۰۰ میزان مصرف گاز طبیعی فشرده در سبد سوخت حمل و نقل کشور فقط ۲۱ میلیون متر مکعب بوده است[۵]. بنابراین میتوان گفت با وجود تأکیدات اسناد بالادستی مانند سیاستهای کلی نظام در زمینه «انرژی» در بند سوم، برنامههای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و همچنین سند «تأمین انرژی بخش حمل و نقل کشور تا افق ۱۴۲۰» روند تولید و تبدیل خودروهای گازسوز و تقاضای CNG با وضعیت مورد انتظار فاصله دارد.
بنابراین ضروری است با توجه افزایش مصرف روزانه بنزین در کشور و رشد ۲.۲۶ برابری آن در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۳۸۰ با مقدار متوسط روزانه ۴۵.۸ میلیون لیتر[۶] و همچنین افزایش آلودگی هوا در کلانشهرها، قانون توسعه CNG در کشور و طرحهایی نظیر اسقاط خودروهای فرسوده و جایگزینی آنها با خودروهای کلاس A مصرف سوخت، به منظور کاهش مصرف بنزین اجرایی شود.
پینوشت:
[۱] خبرگزاری فارس، کد خبری: ۱۴۰۲۰۱۱۸۰۰۰۰۷۸
[۲] گزارش مرکز پژوهشهای مجلس با موضوع بررسی رویکردهای مختلف به توسعه صنعت پتروپالایشگاهی در کشور، شماره مسلسل: ۱۷۸۷۰
[۳] خبرگزاری فارس، کد خبری: ۱۴۰۰۰۹۱۱۰۰۰۲۲۷
[۴] Compressed Natural Gas (CNG)
[۵] خبرگزاری فارس، کد خبری: ۱۴۰۱۱۱۱۲۰۰۰۳۴۱
[۶] همان
انتهای پیام/ انرژی