به گزارش مسیر اقتصاد در نشست آتی بریکس در آفریقای جنوبی که برای ماه آگوست برنامه ریزی شده است، در مورد گسترش این بلوک تصمیم‌گیری می‌شود. انتخاب اخیر دیلما روسف، رئیس جمهور سابق برزیل به عنوان رئیس بانک توسعه جدید بریکس نیز آینده این سازمان پنج عضوی را در کانون توجهات قرار داده است. در حال حاضر، اعضای بالقوه برای پیوستن به بریکس شامل آرژانتین، اندونزی، ایران، ترکیه و عربستان سعودی هستند. در این میان، قزاقستان به عنوان کشوری غنی از منابع طبیعی، بازیگری مهم در آسیای مرکزی و شریک استراتژیک بالقوه کشورهای بریکس است. از همین روی، کشورهای بریکس برای بهبود روابط خود با قزاقستان باید تعامل خود را با آن افزایش دهند.
چهار راهکار برای توسعه رابطه بریکس و قزاقستان
قزاقستان در حال حاضر با دو کشور بریکس (روسیه و چین) هم مرز است و روابط خوب و نزدیکی با هند و محدود با برزیل و آفریقای جنوبی دارد. با این حال، تحولات جدیدی باید رخ دهد تا دولت قزاقستان علاقه بیشتری به پیوستن به بریکس داشته باشد.
نخست، افزایش روابط تجاری بین قزاقستان و کشورهای بریکس باید در اولویت قرار گیرد. برای نمونه، با وجود صادرات به ارزش ۵۰.۹ میلیارد دلاری قزاقستان در سال ۲۰۲۰، بنابر اظهارات قاسم توکایف، مجموع تجارت بین قزاقستان و کشورهای بریکس در سال ۲۰۲۱ از ۴۵ میلیارد دلار فراتر رفت که ظرفیت افزایش بیشتر آن در سال‌های آینده نیز وجود دارد.
بنابراین، کشورهای بریکس باید با کاهش موانع تجاری و افزایش سرمایه گذاری در بخش‌های مهم مانند انرژی، کشاورزی و معدن، حجم تجارت با قزاقستان را به حداقل ۵۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۵ افزایش دهند و چون این کشور در پی متنوع‌سازی اقتصاد خود است، برای کاهش اتکای خود به بخش‌های انرژی و معدن از چنین توسعه‌ای استقبال می‌شود.
دوم، تقویت مبادلات فرهنگی بین قزاقستان و کشورهای بریکس باید در اولویت باشد. قزاقستان یک کشور چند فرهنگی با تاریخ و میراث غنی بوده که نیاز به معرفی بیشتری است. یکی از راه‌های رسیدن به این هدف، سازماندهی برنامه‌های تبادل فرهنگی، مانند جشنواره‌های فیلم و هفته‌های فرهنگی، موسیقی و ادبیات قزاقستان است.
همچنین روابط مردمی بین قزاقستان با چین و روسیه وجود دارد، اما می‌توان به سایر کشورهای بریکس نیز آن را گسترش داد. آفریقای جنوبی یکی از معدود کشورهای قاره آفریقا است که قزاقستان در آن سفارت دارد. هر چند روابط دوجانبه محدود است، اما شرکت‌های دفاعی و مهندسی دو کشور برای توسعه نفربر زرهی باریس ۸×۸ با یکدیگر همکاری دارند. مهمترین نکته در روابط دوجانبه با برزیل نیز، وجود پرونده حقوقی با شرکت هوافضای برزیلی امبرائو است.
سوم، تقویت روابط بین مردمی برای بهبود روابط بین‌الملل نیز ضروری است. برای دستیابی به ارتباطات بیشتر، کشورهای بریکس باید افزایش گردشگری به قزاقستان را هدف‌گذاری کنند، این کشور در سال ۲۰۱۹ پذیرای ۸.۵ میلیون گردشگر بین المللی بود. اگر چه این تعداد به دلیل همه‌گیری کرونا به شدت کاهش یافته است. در این راستا، کشورهای بریکس می‌توانند زیبایی‌های طبیعی، فرهنگ و میراث قزاقستان را به عنوان یک مقصد گردشگری معرفی کنند.
چهارم، کشورهای بریکس باید سرمایه‌گذاری خود در بخش‌های انرژی و معدن همراه با توسعه زیرساخت‌ها مانند جاده‌ها، راه‌آهن‌ها و فرودگاه‌ها را افزایش دهند، البته در حال حاضر پکن یک سرمایه‌گذار کلیدی برای توسعه طرح کمربند و جاده است. همچنین قزاقستان در نظر دارد تا سال ۲۰۲۵ تولید نفت خود را به ۱۰۰ میلیون تن افزایش دهد، از همین روی آن را به یک هدف اصلی برای سرمایه گذاری تبدیل می‌کند. بنابراین، کشورهای بریکس باید تا سال ۲۰۲۵ حداقل ۱۰ میلیارد دلار در بخش انرژی و معدن قزاقستان سرمایه گذاری کنند که به نفع قزاقستان بوده و به رشد اقتصادی کشورهای بریکس نیز کمک می‌کند.
آیا قزاقستان به بریکس خواهد پیوست؟
دولت قزاقستان به طور کلی نگرش مثبتی نسبت به پیوستن به بریکس دارد. ژوئن گذشته ۲۰۲۲، قاسم جومارت توکایف، رییس جمهور این کشور، در کنفرانس مجازی BRICS شرکت کرد. او در این باره اظهار داشت: «قزاقستان، بریکس را به عنوان سازمانی تأثیرگذار و عامل کلیدی برای رشد اقتصاد جهانی می‌داند. قزاقستان علاقه‌ای وافر به گسترش مشارکت پویا با کشورهای بریکس دارد». او همچنین خاطرنشان کرد که پتانسیل زیادی در طرح‌های «بریکس پلاس»، «یک کمربند، یک جاده» و «همکاری بزرگ اوراسیا» وجود دارد که آغازگر عصر نوینی از توسعه اتصالات است.
با این حال، تاکنون هیچ تایید رسمی مبنی بر اینکه آیا کشورهای بریکس در اجلاس سران، برای پیوستن اعضای جدید رای خواهند داد یا خیر، وجود ندارد. اینکه اعضای بریکس تا چه حد خواهان گسترش این بلوک هستند، نیازمند موشکافی بیشتری است. پکن، ژوهانسبورگ و مسکو خواهان گسترش بریکس هستند، اما گویا دو عضو دیگر هنوز تردید دارند. به عنوان مثال، بلومبرگ در گزارشی اعلام کرد «در حالی که برزیل با اصل گسترش اعضا موافق است، اما موقعیت خود را نیز در نظر می‌گیرد و نسبت به گرایش جغرافیایی این گروه به سمت آسیا محتاط است». همچنین «هند مخالف پیوستن اعضای جدید با توصیه کشورهای عضو است و می‌خواهد فرآیندی ایجاد شود تا کشورها برای پذیرش معیارهای خاصی را رعایت کنند.» به عبارت دیگر، عضویت بالقوه قزاقستان در بریکس تنها به منافع آن بستگی ندارد، بلکه موافقت همه اعضای بریکس نیز باید جلب شود.
شگفت‌انگیز نیست که گسترش بالقوه BRICS توجهات زیادی را به خود جلب کند، چون پیوستن اعضای جدید ترکیب این گروه را تغییر داده و پیامدهای جهانی خواهد داشت. به طوری که تحلیل‌های اخیر معطوف به آن است که چگونه بریکس بزرگ‌تر می‌تواند بر اقتصاد جهانی تأثیر بگذارد و آیا می‌تواند به «جایگزین بلوک قدرت» تبدیل شود. اگر قزاقستان به عضویت بریکس در آید، می‌تواند با صنایع، منابع انرژی فراوان، جمعیت جوان، دسترسی به کریدور میانی با بریکس همکاری کند. برای پاسخ به این پرسش که آیا این کشور به بریکس خواهد پیوست یا خیر، باید منتظر ماند و اجلاس آتی آن در آفریقای جنوبی را زیر نظر داشت.
منبع: اوراسیا ریویو
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
