به گزارش مسیر اقتصاد بنادر بنگلادش در خلیج بنگال نقش بسیار مهمی در رشد اقتصادی این کشور دارند. در سال‌های اخیر مسئولیت تسهیل تجارت دریایی بنگلادش تنها بر عهده بندر چاتوگرام بوده است. اما با اعلام تصمیم چین مبنی بر سرمایه گذاری در نوسازی بندر مونگلا، وضعیت در آستانه تغییر است. بررسی و مطالعه امکان‌سنجی اخیر، نشان می‌دهد که این پروژه برای توسعه بنگلادش حیاتی است، که در این راستا و در چهارم ژانویه سال جاری، بنگلادش با درخواست چین مبنی بر تأمین مالی ۴۰۰ میلیون دلاری برای «توسعه و نوسازی» این بنادر موافقت کرد. براین اساس، این پروژه توسط یک شرکت چینی یا توسط کنسرسیومی از شرکت‌های چینی اجرا می‌شود، زیرا چین از همان آغاز مذاکره به دنبال مسئولیت اجرا، عملیاتی، نگهداری و مدیریت پروژه بود.
آغاز رقابت چین و هند برای سرمایه‌گذاری در بنادر بنگلادش
طرح توسعه بندر مونگلا (Mongla) یکی از ۲۷ پروژه است که چین و بنگلادش در سفر رئیس جمهور شی جین پینگ به داکا در سال ۲۰۱۶ توافق کرده بودند تا در مورد آن همکاری کنند. در همان سال، اداره بندر مونگلا یادداشت تفاهم خود با شرکت ملی مهندسی چین را به یک توافق ارتقا داد. اما به دلیل نبود ارتباطات کافی، این معامله در سال ۲۰۱۹ فسخ شد. در نتیجه، اداره بندر در ژوئیه ۲۰۲۱ با یک شرکت چینی دیگر وارد معامله شد. تصمیم سریع چین برای تامین مالی پروژه در پی انتشار اخباری مبنی بر مشارکت هند در توسعه بندر، نشان دهنده رقابت ژئوپلیتیکی در منطقه خلیج بنگال است.
از آنجایی که هر دو غول همسایه‌اش مشتاق سرمایه‌گذاری در بنگلادش هستند، اکنون برای این کشور فرا رسیده است تا از این علاقه برای توسعه زیرساختی خود استفاده کند. این بندر که در تقاطع رودخانه مونگلا و پراسور در جنوب غربی بنگلادش قرار دارد، در حال حاضر دومین بندر پرترافیک این کشور است، اگرچه ظرفیت حمل و نقل و حمل بار آن هنوز بسیار کمتر از بندر چاتوگرام است. با این وجود، این بندر دارای پتانسیل بالا برای ارائه خدمات به عنوان یک مرکز حمل و نقل بین المللی است و از همین روی چشم‌اندازی جذاب برای چین و هند ایجاد می‌کند.
مزایای بندر مونگلا برای پکن
بندر مونگلا برای چین بعنوان دروازه ورود به دریاست که از طریق آن می‌تواند جای پای خود را حفظ کند و حضور بیشتری در خلیج بنگال و اقیانوس هند داشته باشد. بنگلادش در نوک خلیج بنگال و مشرف به بسیاری از خطوط ارتباطی دریایی مهم واقع شده است. این مسیرهای کشتیرانی برای تجارت منابع انرژی و سایر کالاها حیاتی هستند و همچنین دارای ثروت عظیم و نسبتا ناشناخته‌ای از هیدروکربن‌هاست. بنگلادش و بنادر دریایی آن، در آینده‌ای پر از رقابت بر سر منابع انرژی، مقصد سرمایه‌گذاری جذابی برای قدرت‌های بزرگ فرامنطقه‌ای مانند چین خواهند بود که در راستای تامین امنیت انرژی خود تلاش می‌کنند.
یکی دیگر از دلایل چین برای توسعه بندر مونگلا، صنعت رو به رشد پوشاک بنگلادش است. برخی از تولیدکنندگان پوشاک در چین به دلیل افزایش هزینه تولید در داخل و به دلیل اینکه بسیاری از برندها به دنبال تامین کنندگان غیرچینی هستند، به دنبال تغییر پایگاه تولید خود هستند. از همین روی، با دسترسی نیروی کار ارزان و امکان صادرات بدون محدودیت به عنوان یک کشور کمتر توسعه‌یافته، صنعت پوشاک بنگلادش آماده رونق است.
بنادر چاتوگرام و مونگلا، ستون فقرات این صنعت هستند که واردات مواد اولیه از آسیای جنوب شرقی و صادرات محصولات نهایی را تسهیل می‌کنند. با این حال، به دلیل ترافیک سنگین در چاتوگرام، معامله‌گران اغلب در بارگیری و تخلیه محموله خود با مشکل مواجه می‌شوند. هنوز چنین مشکلاتی در بندر مونگلا وجود ندارد، به‌ویژه که بندر مونگلا به پایتخت -داکا- نزدیک‌تر است که دفاتر بسیاری از صنایع پوشاک در آن مستقر هستند. در مجموع سرمایه‌گذاری در بندر مونگلا و دستیابی به حق بهره‌برداری (البته محدود)، به تجارت پوشاک چین کمک خواهد کرد.
منافع ژئوپلیتیکی بندر مونگلا برای هند
برای هند نیز توسعه بندر مونگلا بسیار مهم است، چون در تقویت تجارت دوجانبه بین دو کشور مفید خواهد بود. این بندر در نزدیکی بندر کلکته هند واقع شده و از این رو یک مسیر دریایی جایگزین برای تجارت با زمان سفر حدود ۱۸ ساعت را فراهم می‌کند که می‌توان از آن برای دور زدن ازدحام در انبارهای کانتینری داخلی بناپوله و پتروپل استفاده کرد. استفاده از اتصال دریایی بین کلکته و بندر مونگلا نیز به حداکثر استفاده از توافقنامه کشتیرانی ساحلی بین دو کشور کمک خواهد کرد.
همچنین، هند از طریق بندر مونگلا می‌تواند با دسترسی ایالت‌های شمال شرقی محصور در خشکی خود به دریا برای بهبود تجارت استفاده کند. به این ترتیب هند می‌تواند از این بندر برای ارتباط بهتر این ایالت‌ها با سایر نقاط کشور بهره بگیرد و از کریدور باریک سیلیگوری یا به اصطلاح «گردن مرغ» عبور کند. بر این اساس، هشت مسیر برای اتصال منطقه شمال شرق هند از طریق بنادر دریایی بنگلادش شناسایی شده که یکی از آنها بندر مونگلا است.
در نهایت، بندر مونگلا همچنین می‌تواند برای تسهیل تجارت ترانزیتی نپال و بوتان، کشورهای محصور در خشکی هیمالیا، مورد بهره‌برداری قرار بگیرد. چون هند از نظر جغرافیایی گذرگاه چنین ترانزیتی را فراهم می‌کند، اگر تجارت بین بندر مونگلا و کشورهای هیمالیا توسعه یابد، سود اقتصادی برای دهلی در پی خواهد داشت. در صورت توسعه و نوسازی، مونگلا می‌تواند به یک مرکز تجاری منطقه‌ای تبدیل شود و همچنین به تقویت کریدور اقتصادی بنگلادش، چین، هند و میانمار (BCIM) در سطح زیر منطقه‌ای کمک خواهد کرد.
بنابراین، بندر مونگلا به بنگلادش یک مزیت استراتژیک در بازی‌های قدرت ژئوپلیتیک منطقه ارائه می‌دهد. از آنجایی که هر دو غول همسایه یعنی هند و چین مشتاق سرمایه‌گذاری در بنگلادش هستند، اکنون زمان آن فرا رسیده است که این کشور از منافع خود برای توسعه زیرساخت و همچنین حفظ ثبات خلیج بنگال، با ایجاد تعادل دیپلماتیک بین تأثیرات هر دو کشور استفاده کند.
منبع: او آر اف آنلاین
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
