مسیر اقتصاد/ رئیس جمهور روسیه بیان کرده است که از این پس کشورهای متخاصم باید پول خرید گاز از روسیه را به روبل بپردازند. رئیس جمهور روسیه _که لیست کشورهای متخاصم مورد اشاره او آمریکا، کلیه کشورهای عضو اتحادیه اروپا، کانادا، سوئیس، نروژ، کره جنوبی، ژاپن و… را در بر می‌گیرد_ به بانک مرکزی روسیه دستور داده است که سازکار پرداخت روبل را ظرف یک هفته توسعه دهد. پوتین همچنین اضافه نموده که برای روسیه بی‌معناست که کالاهای خود را در ازای دریافت دلار یا یورو به آمریکا و اتحادیه اروپا صادر کند. در پی این اظهارات و دستورات اجرایی، قیمت گاز رشد ۳۰ درصدی را تجربه کرده است.
اتحادیه اروپا بر سر تحریم انرژی روسیه به اجماع نمی‌رسد
کشورهای حاضر در لیست دول متخاصم، ۷۰ درصد از درآمدهای صادراتی شرکت دولتی گازپروم روسیه در سال ۲۰۲۱ را به خود اختصاص داده‌اند که رقم آن به حدود ۶۹ میلیارد دلار می‌رسد. در حال حاضر دولت آمریکا واردات محصولات انرژی روسیه از جمله نفت، زغال سنگ و گاز طبیعی مایع (ا‌ل‌ان‌جی) را ممنوع کرده است. اما وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا در خصوص چگونگی تحریم انرژی روسیه به توافق نرسیده‌اند.
از یک سو، برخی کشورهای کوچک عضو اتحادیه مانند لیتوانی برای تحریم سریع‌تر روسیه فشار می‌آورند و از سوی دیگر کشورهای قدرتمند اقتصادی نظیر آلمان با آن مخالفت می‌کنند. دلیل مخالفت قدرت‌های اقتصادی اتحادیه نظیر آلمان با تحریم انرژی روسیه، وابستگی یک چهارم ذخایر نفتی و بیش از یک سوم ذخایر گاز طبیعی اتحادیه اروپا به روسیه است.[۱]
موافقان و مخالفان پرداخت پول گاز روسیه با روبل چه می‌گویند؟
در شرایطی که در سه ماهه سوم سال گذشته حدود ۵۸ درصد از فروش خارجی گاز توسط شرکت دولتی گازپروم روسیه به یورو و ۳۹ درصد آن به دلار انجام گرفته است،[۲] امکان‌پذیر بودن ادامه این معاملات با روبل نکته‌ای است که موافقان و مخالفان زیادی دارد.
برخی کارشناسان و همچنین مقامات رسمی اروپایی معتقدند شرط روسیه برای پرداخت پول گاز به روبل، نقض قراردادهای خرید گاز محسوب می‌شود و در صورت عدم پذیرش یورو از سوی شرکت گازپروم روسیه، خریداران می‌توانند پرونده را به داوری ارجاع دهند. همچنین برخی دولتمردان اروپایی نیز مخالفت خود با چنین شرطی را اعلام نموده و دلیل خود را بی‌اثر شدن تحریم‌های مالی و بانکی علیه روسیه بیان کرده‌اند.
برخی دیگر معتقدند امکان انجام معامله با روبل با واسطه‌گری برخی نهادها و کشورها وجود دارد. به عنوان نمونه، وزیر انرژی بلغارستان اعلام کرده است که یک کمیته مالی در این کشور می‌تواند وظیفه مدیریت معاملات به روبل را بر عهده بگیرد و از این بابت مشکلی نخواهند داشت.
به عقیده این دسته از کارشناسان، در صورت ایجاد سازکار همکاری میان یک بانک اروپایی و یک بانک روسی تحریم نشده نیز پرداخت به روبل امکان‌پذیر است. کلودیو گالیمبرتی، از معاونان ارشد شرکت تحقیقاتی مستقل انرژی ریستاد (RYSTAD ENERGY) در مصاحبه با رویترز بیان کرده است که روسیه می‌تواند قراردادهای تازه‌ای طراحی کند که پرداخت به روبل را به صورت قید الزام‌آور در خود جای داده باشند. در صورت حصول چنین توافقی، دولت‌های طرف مقابل مجبور به نگه‌داری روبل در بانک‌های مرکزی خود و یا خرید آن از بازار آزاد هستند.[۳]
گام بلند روسیه برای تضعیف دلار، نیازمند همراهی دیگر کشورهاست
استفاده از ارزهای ملی در معاملات دوجانبه و حتی چندجانبه، به کاهش نقش دلار در تجارت جهانی منتهی می‌شود و این اقدام به معنای تضعیف دلار و خارج کردن تدریجی این ابزار از دست ایالات متحده است که یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای خنثی کردن تحریم‌های مالی و بانکی به شمار می‌رود.
با این حال، اقدام دولت‌ها در راستای استفاده از ارزهای ملی به جای دلار، که در سال‌های اخیر توسط چین آغاز شده و به وسیله روسیه ادامه یافته است، برای حصول نتیجه کامل و موثر نیازمند همراهی دیگر کشورهاست.
ایران به عنوان یکی از قربانیان اصلی تحریم‌های مالی و بانکی آمریکا، ضمن استفاده از فرصت به دست آمده برای همراهی با اقدامات کشورها علیه سلطه دلار، باید تلاش مضاعفی را در راستای استفاده از سیستم‌های پرداخت محلی دو یا چندجانبه با کشورهایی نظیر چین و روسیه به کار بندد.
پی‌نوشت:
انتهای پیام/ اقتصاد بین‌الملل
