به گزارش مسیر اقتصاد نشست «تجارت منطقه ای برق؛ الزامات و اولویت ها»، عصر روز چهارشنبه ۸ بهمن با حضور جمعی از اساتید و صاحبنظران و فعالان این حوزه در پژوهشکده مطالعات فناوری برگزار شد. این نشست، ششمین پیش نشست تخصصی از هفتمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی بود که در تاریخ ۲۹ بهمن سال جاری با موضوع «تجارت منطقهای؛ اولویت راهبردی» برگزار خواهد شد. در این نشست ضمن بررسی اهمیت و الزامات تجارت منطقه ای برق، ظرفیتهای کشور برای استفاده از فرصت تجارت برق به صورت صادرات و ترانزیت و وظایف نهادهای مختلف در این راستا تشریح شد.
نقش آفرینی ایران در حوزه ترانزیت برق با تبدیل شدن به هاب تجارت انرژی منطقه
در این نشست همایون برهمندپور رئیس مرکز توسعه فناوری انتقال توان با ظرفیت بالا پژوهشگاه نیرو با بیان این که در بند ۱۳ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی بر بحث صادرات و تجارت برق تاکید شده است، گفت: براساس نتایج بررسیهای پژوهشگاه نیرو، اگر با روندی که در سال ۹۶ مطالعه شده بود و با همان رشد مصرف پیش برویم، حدوداً از سال ۱۴۰۶ به بعد هیچ مزیت نسبی برای صادرات برق نخواهیم داشت. لکن اگر سیاست های مدیریت مصرف برق به شدت اجرا شود، میتوان همچنان مزیت نسبی در این زمینه داشت. اگرچه معمولاً سیاست های مدیریت مصرف چندان جواب نمیدهد.
وی با بیان اینکه زیرساختهای خوب کشور در بخش تولید و انتقال برق در منطقه رتبه اول را دارد، گفت: ما با ۱۶ کشور مرز مشترک خشکی و آبی داریم. ایران در منطقهای قرار گرفته است که با قطبهای تولید و مصرف انرژی الکتریکی در ارتباط است؛ مناطقی همچون قفقاز و آسیای میانه. پس آیندهای که میتوان متصور بود نقشآفرینی در بحث ترانزیت برق و تبدیل شدن به هاب انرژی الکتریکی منطقه است.
برهمندپور تصریح کرد: ما در چشمانداز بلند مدت باید بتوانیم در ارقام و ابعاد بالا ترانزیت برق انجام دهیم. میتوان از ظرفیت کشور چه در بحث تولید و چه انتقال استفاده نمود. چشم انداز ایران در تبادلات گسترده برق در منطقه چنین ترسیم میشود که با تمام کشورهای منطقه با حجم تبادل توان بالا در ارتباط باشیم. این مساله میتواند محقق شود در صورتی که زیرساختهای خود را تقویت نموده و در زیرساختهای کشورهای منطقه نیز کمک کنیم.
لزوم بهره برداری از موقعیت جغرافیایی راهبردی ایران در تجارت منطقه ای برق
رئیس مرکز توسعه فناوری انتقال توان با ظرفیت بالا پژوهشگاه نیرو با اشاره به اینکه در حال حاضر بسیاری از کشورها چشماندازهایی برای راهاندازی شبکه جهانی انرژی ترسیم میکنند، گفت: در حال حاضر بحث شبکه جهانی برق در حد مطالعات است اما میخواهند برای آینده این گونه برنامهریزی کنند. برنامه بلندمدت کشورهای اروپایی تشکیل شبکه های برق جهانی است تا بتوانند از مزیت این شبکه در انتقال توان در تمامی مناطق جهان بهره برده و در کنار آن با انتقال انرژی پاک از سایر مناطق جهان، از پیامدهای گازهای گلخانهای نیز مصون بمانند. به هر حال به نظر نمیرسد توسعه صادرات برق کشور با وضعیت فعلی افزایش مصرف محقق شود.
وی افزود: اما در کنار این یکی از راهکارهای توسعه نقش ایران در تجارت برق، موقعیت راهبردی ایران است و این که ایران هاب انرژی الکتریکی منطقه شود. با رویکرد ترانزیت میتوانیم با تمرکز کمتر بر تولید برق، سودآوری خوبی داشته باشیم ضمن این که یک نقشه راه و دیدگاه کلان برای توسعه کریدورها و شبکه های جهانی برق ایجاد شود. مزیت نسبی ما حالتی است که قطب های تولید و مصرف نسبتا بزرگ در شمال، جنوب، شرق و غرب ایران داریم. علاوه بر مزیت نسبی که در کشورهای منطقه برای تولید وجود دارد، مزیت نسبی در مصرف هم در کشورهای دیگری وجود دارد.
نباید توسعه صادرات را متوقف به کنترل مصرف داخلی کنیم
برهمندپور گفت: ما در ساختار شبکه برق اگر نیازهای تبادلات برونمرزی و درونمرزی را در نظر بگیریم به زیرساخت و معماری بلندمدتی برای شبکه انتقال میرسیم که مطمئن شویم تضمینکننده نقش آفرینی ما در منطقه است. در سبد انرژی میتوان روی انرژیهای تجدیدپذیر نیز کار کرد. اما تجربه نشان دادهاست معمولاً برنامههای ما برای کنترل مصرف کاملاً موفق نیست و نمیتوان برای گسترش صادرات صرفاً روی آن تمرکز کرد.
وی در پایان گفت: وقتی قابلیت ترانزیت داریم چرا باید صرفاً بر تولید تکیه کنیم؟ شبیه همین مساله را برای هاب هوایی هم داریم. مثلاً کشور امارات یا قطر نقش هاب هوایی دارند. ایران نیز میتواند چنین نقشی را برای انرژی الکتریکی داشته باشد. نیازی نیست ابتدا ظرفیت زیادی برای تولید ایجاد کرد و بعد برای صادرات گسترده اقدام نمود. میتوان با استفاده از موقعیت کشور هاب انرژی الکتریکی شد. من این مساله که اول مصرف را مهار کنیم بعد صادرات را توسعه دهیم، چندان قبول ندارم و راهکار توسعه ترانزیت را بر صرفاً تبادلات دوطرفه ترجیح میدهم.
انتهای پیام/ هفتمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی