به گزارش مسیر اقتصاد روغن‌‌ها و چربي‌ها پس ازكربوهيدرات‌ها به عنوان دومين منبع انرژي در تغذيه انسان، از اهميت ويژه‌اي برخوردار هستند. به طور كلي روغن‌هاي مورد نياز انسان از ۱۷ منبع گياهي و ۴ منبع حيواني به دست مي‌آيند كه در رژيم غذايي به دو شكل جداگانه چربی آشكار و پنهان، مصرف می شوند.
بررسی های وسیعی در مورد اثر و نقش چربی ها بر سلامت انسان صورت گرفته است و تمامی نتایج این تحقیقات نشان می دهد مقدار کافی چربی در رژیم های غذایی افراد برای حفظ سلامت ضرورت دارد؛ ولی از سویی دیگر دریافت بیش از اندازه چربی ها خطر بروز برخی بیماری های غیرواگیر نظیر بیماری کرونر قلب (CHD)[۱]، سرطان و چاقی را افزایش می دهد.
براساس گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران، هر فرد روزانه حدود ۴۵ گرم چربي (حيواني و نباتي) نياز دارد و در حدود ۱۵ درصد كالري مورد نياز بدن را باید از چربی ها تامین کند.
وابستگی ۹۰ درصدی صنعت روغن نباتی کشور به واردات با وجود قابلیت تولید در داخل
چربی های گیاهی از طریق استحصال از دانه های روغنی نظیر سویا، آفتابگردان، کلزا، پالم، کنجد و… به دست می آیند. روند مصرف چربی های گیاهی در ایران به مرور از دهه ۲۰ شمسی افزایش پیدا کرد و روغن های نباتی، جایگزین چربی های حیوانی در جیره غذایی خانوار شد.
در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد روغن نباتی مورد نیاز کشور از طریق واردات دانه های روغنی و یا روغن خام تامین می شود و علیرغم افزایش میزان مصرف چربی های گیاهی، اقدام مناسبی برای مدیریت تولید و تامین این محصولات صورت نگرفته است.
بررسی آمار تولید و تجارت دانه های روغنی و روغن های نباتی نشان می دهد میزان واردات این محصولات به بیش از ۳.۳ میلیارد دلار در سال می رسد. این در حالی است که کمتر از ۱۰ درصد روغن مورد نیاز از طریق دانه های روغنی داخلی نظیر کلزا، سویا و آفتابگردان تامین می شود.
صرفه جویی ۲۵۰ میلیون دلاری در منابع ارزی دولت با تولید کلزا
وزارت جهاد کشاورزی از سال ۱۳۹۵ برنامه ۱۰ ساله برای کاهش وابستگی به واردات روغن نباتی را از طریق تولید کلزا در داخل کشور آغاز کرده است. این وزارتخانه طی ۳ سال اخیر توانست میزان تولید دانه کلزا را بیش از ۱۰ برابر کند؛ اما همچنان مشکلات مربوط به واردات روغن و دانه های روغنی ادامه دارد.
بر اساس گزارش وزارت جهاد کشاورزی، پس از اجرای طرح خوداتکایی دانه های روغنی میزان تولید کلزا در کشور از ۴۶ هزار تن در سال ۹۴ به بیش از ۴۰۰ هزار تن در سال جاری رسیده است. آمارها نشان می دهد تولید این میزان تولید کلزا در کشور طی ۴۰ سال گذشته بی سابقه بوده و وزارت جهاد کشاورزی با این میزان تولید، ضمن شکستن رکورد تولید این محصول، بیش از ۲۵۰ میلیون دلار از خروج ارز از کشور نیز جلوگیری و حدود ۵ درصد از نیاز روغن را تامین کند.
علیرغم کسب چنین دستاوردی از سوی دولت در کاهش وابستگی به واردات روغن، سیاست تخصیص دلار ۴۲۰۰ تومانی به واردات این محصولات باعث انحراف جدی در برنامه های حمایتی وزارت جهاد کشاورزی از تولید شده است. به همین منظور نیاز است تا دولت روش حمایتی خود از واردات را به تولید تغییر دهد تا کشور در شرایط تحریم دچار مشکل نشود.
یارانه ۲۷ هزار میلیارد تومانی دولت برای واردات روغن و دانه های روغنی
علیرضا مهاجر مجری دانه های روغنی وزارت جهاد کشاورزی ۳۰ بهمن ماه در خصوص وضعیت فعلی تامین روغن نباتی کشور گفت: طی دو سال اخیر به دلیل اختصاص ارز دولتی به واردات روغن خام، دانه و کنجاله، کشاورزان امکان رقابت با واردات را ندارند؛ لذا برنامه های ما هم دستخوش تغییر شده است و کشاورزان برای درآمد بیشتر به کشت محصولات سبزی و صیفی روی آورده‌اند.
مهاجر با بیان اینکه در ازای واردات هر کیلوگرم از این محصولات ۹ هزارتومان به واردکنندگان یارانه داده می‌شود، افزود: اگر بخشی از این ارز به تولید اختصاص یابد، مشکل تولید تا حدود زیادی حل می‌شود. [۲]
بنابراین چنانچه منابع ریالی حاصل از مابه التفاوت ارز دولتی و نیمایی به حمایت از تولیدکنندگان داخلی اختصاص یابد میزان وابستگی کشور به واردات نیز مانند سال های گذشته کاهش خواهد یافت. با توجه به ارزش ۳.۳ میلیارد دلاری واردات روغن و دانه های روغنی منابع ریالی حاصل از حذف ارز دولتی بیش از ۲۷ هزارمیلیارد تومان خواهد شد.
پینوشت:
[۱] coronary heart disease
[۲] خبرگزاری مهر کدخبر؛ ۴۸۵۶۲۰۸
انتهای پیام/ غذا و کشاورزی
