به گزارش مسیر اقتصاد با توجه به تهدید عدم تمدید مجدد تعلیق اقدامات متقابل FATF علیه ایران گمانه زنی هایی درخصوص میزان تاثیر از سرگیری اقدامات متقابل این سازمان بر روابط اقتصادی کشور در فضای بین الملل صورت گرفته است.
اقدامات متقابل FATF در توصیه ۱۹ این سازمان تعریف شده اند و اجرای آن بدین صورت است که FATF از کشورها درخواست می کند تا در روابط اقتصادی خود با کشور تعیین شده، اقدامات نه‌گانه ای را به اجرا بگذارند. این اقدامات نه‌گانه بصورت کلی خواستار افزایش بازرسی و نظارت بر روابط مالی، محدودیت یا در صورت لزوم قطع همکاری‌های اقتصادی با کشور مد‌نظر می شوند.
بی تاثیری اقدامات متقابل FATF علیه ایران
در شرایطی که ایران با تحریم های عدیده ای از جانب آمریکا، شورای امنیت سازمان ملل و اتحادیه اروپا مواجه است، اثرگذاری این اقدامات متقابل بر اقتصاد ایران مورد تشکیک است. محدودیت های اعمال شده بر روابط اقتصادی ایران که ناشی از اعمال تحریم های مالی و بانکی آمریکا هستند، مهمترین عواملی محسوب می شوند که اثرگذاری اقدامات متقابل FATF را تحت الشعاع قرار می دهند.
تحریم‌های بانکی و مالی آمریکا پیش از این هرگونه تسهیل سرمایه گذاری در اقتصاد ایران، همکاری با بانک مرکزی ایران، همکاری با بانک های تجاری ایران، همکاری با موسسات مالی غیر بانکی ایران، استفاده از پیام رسان های مالی برای ایران، انتقال درآمد های نفتی، استفاده از دلار و سیستم مالی آمریکا و … را ممنوع و نهایت محدودیت ممکن را بر روابط اقتصادی ایران در فضای بین الملل ایجاد کرده اند. در این شرایط اجرای اقدامات متقابل FATF نمی تواند تاثیری در محدودیت بیشتر روابط اقتصادی کشور داشته باشد.
هنگامی که چنین ممنوعیت هایی در روابط بانکی و مالی کشور وجود دارد، واهمه از اجرای بازرسی های دقیق، گزارش پیشرفته تراکنش های مالی، توجه به نبود زیر ساخت مناسب مبارزه با پولشویی در کشور، محدودیت روابط مالی، اجرای اصول خاص شناسایی مشتری و افزایش نظارت بر شعب موسسات مالی موجود از، یا در کشور مد نظر مطابق با درخواست اجرای اقدامات متقابل FATF بی مورد خواهد بود.
آیا کشورها به دستور FATF اقدامات متقابل علیه ایران را انجام می‌دهند؟
در تحلیل‌هایی که تا کنون در خصوص میزان اثرگذاری اقدامات متقابل FATF ارائه شده اند، کارشناسان معمولا بدترین حالت ممکن را درنظر گرفته و درخواست اجرای این اقدامات علیه ایران را به منزله اجرای آن توسط کشورهای جهان قلمداد نموده اند. اما در واقعیت یقینا اقدامات متقابل بصورت کامل اجرا نخواهند شد، چرا که میزان پایبندی به اجرای توصیه شماره ۱۹ FATF، اجرا یا عدم اجرای اقدامات متقابل توسط هر کشور را تعیین می کند.
بر اساس متدولوژی FATF، یکی از ملاک های ارزیابی و رتبه بندی کشورها، میزان پایبندی آنها به اجرا و مطابقت با توصیه های چهل گانه است. بدین صورت که در ابتدا میزان مطابقت با هر توصیه در پنج رده منطبق، تا حد زیادی منطبق، تقریبا منطبق، غیر منطبق و بکار گرفته نشده نمره دهی می شود. سپس با توجه به این رتبه بندی ها و ارزیابی دیگر ملاک ها، وضعیت کلی کشورها تعیین می شود.
در نتیجه اجرا یا عدم اجرای اقدامات متقابل FATF توسط کشورها فقط در ارزیابی این سازمان از میزان تطابق آنها با توصیه شماره ۱۹ موثر خواهد بود و واکنش شدیدی را در صورت عدم اجرای این اقدامات علیه آنها در پی نخواهد داشت. لازم به ذکر است اقدامات متقابل محدود به ایران نمی شوند و مجموعه عملکرد کشورها در قبال ایران، کره شمالی و سایر کشورهای غیر همکار، وضعیت اجرای توصیه شماره ۱۹ را تعیین می کند.
اذعان FATF به عدم اجرای کامل اقدامات متقابل
با بررسی آخرین گزارشات ارزیابیFATF که در آنها وضعیت تطابق فنی کشورها با توصیه های چهل‌گانه اعلام شده است، مشخص می شود که تنها در یک‌سوم ارزیابی های موجود از کشورهای مختلف، وضعیت انطباق با توصیه شماره ۱۹ بصورت کاملا منطبق گزارش شده است. این مسئله نشان دهنده عدم اجرای کامل اقدامات متقابل توسط عمده کشورهای جهان است. یعنی کشورهایی که وضعیت انطباق کامل با این توصیه را ندارند، یا اهمیت چندانی برای اجرای این توصیه قائل نیستند و یا در شرایطی منافع اقتصادی خود را بر اجرای این توصیه ترجیح داده اند. همانگونه که در سال های ۸۸ تا ۹۵ که اقدامات متقابل علیه ایران اعمال شده بود؛ ولی با این حال باز هم ایران روابط تجاری ایران با شرکای تجاری اصلی خود نظیر چین، روسیه، ترکیه و کره جنوبی منقطع نشده بود.
این مسئله حاکی از آن است که اگر ایران برای عبور از موانع تحریمی و انجام مبادلات بین المللی راهکار مناسبی داشته باشد، با در پیش گرفتن دیپلماسی اقتصادی فعالانه می تواند از موانع ایجاد شده FATF عبور کند.
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل
