سهم اصلی از هزینه تمام شده محصولات تولیدی در صنایع شیمیایی و پلیمری بخش پایین دستی پتروشیمی را هزینه خرید مواد اولیه تشکیل می دهد؛ بنابراین تامین مواد اولیه به صورت آسان و با ثبات، مساله اصلی این حوزه صنعتی مهم در کشور است.
این شرکت ها مواد اولیه مورد نیاز خود را از طریق بورس کالا از شرکت های پتروشیمی تهیه می نمایند. هم اکنون تسویه معاملات در بورس کالا صرفا به صورت نقدی و یا سلف صورت می پذیرد و چنانچه تولیدکننده برای خرید اعتباری مواد اولیه با شرکت های عرضه کننده محصولات پتروشیمی به توافق برسد، تسویه در خارج از بورس انجام می گردد؛ اما اغلب شرکت های پتروشیمی با توجه به وجود خریداران متعدد، محصولات شان را به صورت نقدی به فروش می رسانند.
با توجه به اینکه بسیاری از شرکت های تولیدی حوزه صنایع شیمیایی، نقدینگی کافی برای خرید نقدی مواد اولیه را ندارند، نمی توانند از طریق بورس کالا خرید نمایند و به ناچار برای خرید اعتباری (مدت دار) مواد اولیه، به تامین کنندگان مواد در خارج بورس مراجعه می کنند.
این مساله باعث شده است که تجارتی به موازات بورس کالا برای محصولات پتروشیمی با نرخ سودهای بالا (به صورت غیر شفاف) در بازار ایجاد شود؛ بدین صورت که واسطه ها با داشتن توان مالی و با خرید و یا اجاره کد بورسی از واحدهای تولیدی، اقدام به خرید از بورس کرده و با یک نرخ سود مشخص و بعضا بیش از حد متعارف، مواد اولیه را به تولیدکنندگان می فروشند.
این وضعیت به دلیل اینکه تولیدکنندگان هزینه اضافی بابت پرداخت سودهای بالا به تامین کنندگان می پردازند، باعث افزایش بیش از حد قیمت محصول در بازار می گردد.
برای حل این مساله می توان سازوکارهایی نظام مند و شفاف برای خرید اعتباری با استفاده از نهادهای مالی و صندوق های تامین مالی و ضمانتی در بستر بورس کالا فراهم نمود تا شرکت های صنایع شیمیایی و پلیمری بتوانند به جای تامین مواد اولیه خود از واسطه ها و پرداخت سودهای بالا ، خوراک خود را با یک نرخ منطقی، شفاف و مشخص، از بورس با قیمت عرضه شده توسط فروشنده اصلی خریداری نمایند.
این اقدام علیرغم کاهش هزینه های تولید، تامین مواد اولیه برای تولیدکنندگان را به ثبات می رساند و نیاز به منابع مالی را کاهش می دهد؛ لذا با مواد ۵ و ۹ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی انطباق دارد. بنابراین ضروری است بورس کالا به عنوان بستر معامله محصولات پتروشیمی، زمینه های لازم برای خرید اقساطی مواد اولیه شرکت های پایین دست پتروشیمی در بستر بورس کالا را فراهم آورد.
