به گزارش مسیر اقتصاد یکی از علل اصلی نوسانی بودن بازار ارز کشور به مسأله تحریم های مالی و بانکی بر می گردد. در حال حاضر به واسطه تحریم ها و قطع دسترسی ایران به نظام بانکی جهانی، بخش قابل توجهی از مبادلات کشور بر بستر سیستم حواله ای و به وسیله صرافی ها انجام می شود.
نوسانی شدن بازار ارز با آسیب پذیری کانال صرافی ها
نظر به اینکه شبکه صرافی ها به دلیل نوع کارکردشان وابسته به کشورهای همسایه علی الخصوص امارت هستند؛ بروز تنش سیاسی یا مشکل در این کشورها، بر روی کیفیت انتقالات مالی صرافی ها به سرعت اثر می گذارد. این اتفاق، تبادلات مالی و سمت عرضه بازار ارز را تضعیف می کند و نهایتاً آثار این مشکل به بازار ارز کشور منتقل می شود.
بنابراین ساختار انتقال ارز از کانال صرافی ها با بروز مشکلات و تحریم ها موجب افزایش هزینه تمام شده انتقال ارز می شود که این افزایش هزینه خود را در افزایش نرخ ارز و نوسانات بازار نشان می دهد.
لذا برای تقویت سمت عرضه بازار ارز یا کاستن از فشار تقاضای ارز جهت تجارت باید تدابیری اندیشده شود. یکی از اقدامات اساسی هدایت نقل و انتقالات مالی بین المللی کشور به سمت کانال های بانکی است تا در کنار کاهش هزینه، ریسک و آسیب پذیری کانال های معاملاتی کشور، از فشار بر بازار ارز نیز کاسته شود.
تجربه کشورها در استفاده از ارزهای ملی جهت تجارت بین المللی و مدیریت بازار ارز
از آنجایی که ایران تحت تحریم های دلاری اولیه و ثانویه قرار دارد، در نتیجه این امکان فراهم نیست که در قالب شبکه بانکی از دلار آمریکا استفاده شود. اما راهکار جایگزین برای سیستم دلاری، سازوکار معاملات با ارزهای ملی است که می توان در عوض تک ارز دلار از دو ارز ملی کشورهای طرف تجاری بر بستر شبکه بانکی استفاده کرد.
در حال حاضر استفاده از ارزهای ملی در قالب سیستم رسمی بانکی در کشورهای متعددی در حال اجرا است. به عنوان نمونه می توان به دو کشور آرژانتین و برزیل اشاره کرد که از سال ۲۰۰۸ اقدام به راه اندازی یک «سیستم پرداخت ارز ملی» موسوم به SML کرده اند. دو کشور در قالب سیستم پرداختی مذکور مبادلات تجاری خود را با استفاده از ارزهای ملی و بدون استفاده از سیستم دلاری انجام می دهند.
برزیل و آرژانتین در قالب این سیستم پرداخت، بانک ها و مؤسسات مالی خود را با یکدیگر مرتبط نموده اند و بدین طریق صادرکنندگان و واردکنندگان دو کشور می توانند با ارز ملی خود با یکدیگر تجارت کنند. در قالب این شیوه تجارت، امکان استفاده از روش گشایش اعتبار اسنادی نیز وجود دارد تا تجارت با هزینه کمتر و اطمینان بالا انجام شود.
کاهش فشار تقاضا در بازار ارز با استفاده از ارزهای ملی در تجارت
به عنوان نمونه ای دیگر زمانی که آرژانتین با مسئله نوسان ارزی مواجه شد، برای کاهش فشار تقاضا در بازار ارز اعلام کرد که با چین وارد یک پیمان پولی جهت استفاده از ارزهای ملی در تجارت دوجانبه شده است. این کشور اعلام کرد که از آنجایی که چین شریک عمده تجاری است؛ از طریق سازوکار تجارت با ارزهای ملی در نظر دارد فشار تقاضای دلار را کاهش دهد.
البته کشورهایی از سازوکار ارزهای ملی در مبادلات استفاده می کنند محدود نیست و مثال های متعددی در این زمینه وجود دارد که از چین و روسیه تا نیجریه و سایر کشورها را شامل می شود.
در نتیجه اگر ایران نیز موفق به انعقاد پیمان پولی با چین، روسیه، ترکیه، هند، پاکستان و سایر کشورهای همسایه طرف تجاری خود شود، بخش عمده از تقاضای معاملات بین المللی خود را از کانال صرافی ها به سمت سیستم بانکی و سازوکار ارزهای ملی هدایت خواهد کرد. بدین طریق تجارت از کانال های رسمی، با هزینه کمتر و اطمینان بالاتر انجام می شود و فشار ناشی از مشکل سمت عرضه و تقاضا در بازار ارز تا حد زیادی کاهش می یابد.
پيمان پولي در اصل زیرساختي است كه كليه خدمات بانکداري بين المللي مانند ارسال حواله، گشایش اعتبار اسنادي و صدور ضمانتنامه از طریق آن قابل ارائه است.
منابع:
رویترز yon.ir/UQP0L
رویترز yon.ir/rOvsl
بانک مرکزی برزیل yon.ir/SZALj
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل
