به گزارش مسیر اقتصاد دسترسی به منابع آبی و کیفیت مطلوب آن در بسیاری از مناطق جهان به وسیله استفاده بی رویه و افزایش آلودگی آن تهدید می شود، به همین دلیل این دو عامل جنگل ها را به شدت تحت تاثیر قرار می دهند.
اهمیت فراوان توسعه جنگل در تامین آب
جنگل ها بهترین پوشش زمین برای به حداکثر رساندن عملکرد آب، تنظیم جریان های فصلی و تضمین کیفیت بالا آب هستند. به همین دلیل حفاظت یا گسترش پوشش گیاهی در جنگل ها در نزدیک حوضه های آبی، موثرترین اقدام برای افزایش دسترسی به آب برای کشاورزی، استفاده صنعتی و شرب و همچنین جلوگیری از سیل در مناطق پایین دست محسوب می شود.
علاوه بر این تغییرات آب و هوایی سبب دگرگونی نقش جنگل ها در تنظیم جریان آب و نفوذپذیری آن می شود؛ بنابراین رابطه بین جنگل ها با منابع آبی به دلیل اهمیت بالای آن باید در اولویت قرار بگیرد.
حوضه های آبخیز در جنگل ها میزان زیادی از منابع آبی را جهت تأمین نیازهای شرب، کشاورزی، صنعتی و زیست محیطی در مناطق بالادستی و پایین دستی فراهم می کنند.
جنگل های خطرات مربوط به سیلاب را کاهش می دهند
مشخص شده است که حذف جزئی یا کامل پوشش درخت (جنگل) ممکن است باعث افزایش سرعت آب و افزایش خطر سیلاب در فصول بارانی شود و جریان رودخانه را کاهش دهد و یا حتی باعث خشک شدن رودخانه ها در فصل گرم شود.
دلایل خوبی زیادی برای ضرورت احیای جنگل ها در حوزه های مختلف آب وهوایی وجود دارد که به عنوان مثال می توان به مواردی همچون کاهش خسارت، حفظ رسوبات موجود در جریانات آب، نگهداری از تولید محصولات کشاورزی، کاهش خطر سیل و یا حتی کنترل آن اشاره کرد.
همچنین جنگل ها در حفظ کیفیت بالای آب ها کمک شایانی می کنند که این امر از طریق به حداقل رساندن فرسایش خاک در محل، کاهش رسوبات در حوزه آب (تالاب ها، حوضچه ها، دریاچه ها، جریان ها، رودخانه ها) و فیلتراسیون یا تصفیه کردن سایر آلودگی های آب در بستر جنگل به وجود می آید.
پوشش طبیعی جنگل موثرترین مانع برای فرسایش خاک محسوب می شود که عمدتا این کار با استفاده از پایین ریختن برگ درختان بر روی زمین و جذب شدن آن ها در دل زمین و کاستن از نیروی داخلی آن صورت می گیرد.
حذف و جایگزینی جنگل با سایر سیستم های استفاده از زمین، اغلب موارد به فرسایش بیشتر و سریع تر خاک منجر می شود مگر اینکه مراقبت های ویژه در حفاظت خاک انجام شود. این فرسایش عموما با یک غلظت رسوب بالاتر در رواناب و با تبخیر جریان آب همراه است.
احیای جنگل ها یکی از مهمترین راهکارهای آبخیزداری است
جنگل ها قطعا یک پوشش مناسب زمین برای آبخیزداری و تامین آب آشامیدنی هستند، زیرا فعالیت های جنگلی به طور کلی از کود یا آفت کش ها استفاده نمی کند و از ورود آلودگی فاضلاب های داخلی یا فرایندهای صنعتی جلوگیری می کنند.
در بسیاری از کشورهای جهان سیاست ها، طرح ها و برنامه های مربوط به جنگل و آب از طریق پرداخت هزینه طرح های زیست محیطی توسط عموم مردم تامین می شود. این اقدام به عنوان یک سازوکار تامین مالی برای اجرای عملیات مدیریت آبخیزداری، مدیریت پایدار جنگل ها و سایر فرایندهای توسعه پایدار قلمداد می شود.
البته این تامین مالی لزوما به معنی پرداخت پول نیست بلکه خدماتی همچون ساخت جاده های جدیدتر و بهتر، حمل بار محصولات کشاورزی موجود در جنگل و … را شامل می شود.
به طور کلی می توان گفت که جنگل ها در وهله اول به دلیل تبخیر بالای موجود در آن ها، از آب کمتری برای رشد گیاهان استفاده می کنند وجریان های خشک برخی فصول را کاهش می دهند؛ دومین تأثیر آن ها جلوگیری از سیل های کوچک و محلی و حفاظت از خاک در برابر فرسایش است؛ سومین اثر جنگ ها در زمینه تأمین منابع آبی نیز تولید آب شیرین و کمک به جریان آبخیزداری محسوب می شود.
منبع: فائو
