به گزارش مسیر اقتصاد تحولات سیستم مالی و اقتصادی جهان نشان میدهد که تا سال ۲۰۲۵، ساختار پولی جهان در معرض تنشهای ساختاری قرار دارد و به سمت نظام چندقطبی حرکت خواهد کرد. یکی از مشهودترین مولفه این تغییر، شتاب در استفاده بینالمللی چین از پول ملی خود است. سهم روزافزون چین از تجارت جهانی شامل گسترش سریع شبکههای اقتصادی تحت ابتکار کمربند و جاده (BRI)، تلاشهای راهبردی برای کاهش وابستگی به دلار ایالات متحده و افزایش استفاده از یوان به عنوان وسیله پرداخت و قیمتگذاری است.
افزایش ۱۴ درصدی کاربرد یوآن در مبادلات بینالمللی
براساس دادههای منتشرشده از سوی بانک مرکزی چین، در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ استفاده از یوان در مبادلات بینالمللی با ۱۴ درصد افزایش به ۳۵ هزار میلیارد یوآن (معادل حدود ۵ هزار میلیارد دلار) رسیده است. این روند نه تنها نشانهای از ارزش این ارز است، بلکه تغییر رفتار در تجارت جهانی را نیز نشان میدهد. بنابراین، با تبدیی یوان به یک جایگزین که به طور فزایندهای در بسیاری از کشورهای جهان پذیرفته میشود، میتوان دریافت که یوان تغییر قابل توجهی در ترجیحات پرداخت به ویژه در میان کشورهای عضو طرح کمربند و جاده، ایجاد میکند. در پس این افزایش تقاضا برای یوان، ترجیحات راهبردی بازیگران نهادی و گامهای سیاستی بلندمدت چین قرار دارد. به عنوان مثال، شرکتهای چینی که در بخشهای مختلف فعالیت میکنند، بخش قابل توجهی از سفارشات بینالمللی خود را به یوان قیمتگذاری کردهاند؛ برخی از شرکتها نیز ۱۰ درصد از کل سفارشات خود را مستقیماً به یوان ثبت و کاهش بسیاری در هزینههای تأمین مالی خود تجربه کردهاند.
این روند به تولیدکنندگان مستقر در چین محدود نشده است، بطوریکه کشورهای عضو کمربند و جاده مانند قزاقستان، ازبکستان، تایلند، پاکستان، مالزی و عربستان سعودی نیز روی به استفاده از ارز یوان در پرداختها آوردهاند. بدون تردید، این کشورها یوآن را به دلیل ثبات عملیات مالی و همچنین نرخ بهره رقابتی، گزینه منطقی و مقرون به صرفه محسوب میکنند. همچنین، مقامات چینی تأکید دارند که جذابیت یوان به لطف هزینههای تأمین مالی پایین و انعطافپذیری در سررسیدها، حتی بیشتر نیز شده است.
نقش ابتکار کمربند و جاده در گسترش یوآن
این تحولات نشان میدهد که راهبرد بینالمللی کردن ارز یوان که چین از اواخر دهه ۲۰۰۰ به اجرا گذاشت، نتیجه ملموسی داشته است. راهاندازی برنامههای آزمایشی برای ارز فرامرزی چین از سال ۲۰۰۹ و نیز تأسیس منطقه آزاد تجاری شانگهای به نقلط عطف ایجاد بازار تبدیل شدند. ایجاد خطوط سوآپ توسط بانک مرکزی چین با تقریباً ۴۰ کشور جهان، تراکنش بانکهای رسمی مجاز توسط بانک مرکزی چین در ۲۷ کشور خارجی و حجم وامهای زیرساختی ارائه شده در چارچوب ابتکار کمربند و جاده، نرخ گردش یوان را افزایش داد. این مراحل نشاندهنده ساختار سیاست چندبعدی بوده که تعاملات اقتصادی و تعادلهای ژئوپلیتیکی را تغییر میدهد.
چشمانداز بازار بین سالهای ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ تأیید میکند که یوان در سیستم مالی جهانی ادغام شده است. در پایان سال ۲۰۲۳، سهم یوان در تأمین مالی تجارت جهانی به ۶ درصد رسید، این نرخ از سال ۲۰۲۰ سه برابر شده است. در همین بازه، استفاده از یوان در تجارت خارجی چین به ۲۶ درصد افزایش یافته است و ترجیح یوان در تجارت انرژی و مواد خام به ویژه با روسیه، سرعت بالایی را ثبت کرد. توافقهای دوجانبه با یوآن در جغرافیای وسیعی از آمریکای لاتین تا آسیای جنوب شرقی، نشان میدهد که بسیار فراتر از یک ارز تجاری منطقهای بوده و به یک شریک جهانی تبدیل شده است.
تبدیل پول چین به عنوان شاخصی از نظم نوین جهانی
در نتیجه، سال ۲۰۲۵ را میتوان آستانهای حیاتی در حرکت به سمت دوران جدیدی در شبکههای تجارت جهانی دانست؛ دورهای که جایگاه یوان در سیستم مالی بینالمللی تقویت میشود. احتمالا افزایش سریع یوان، گویای نظم چند ارزی و چندقطبی اقتصاد جهان در دورهای باشد که هژمونی دلار زیر سوال میرود.
بر اساس برآوردها تا سال ۲۰۳۰، این ارز سهم ۵ تا ۱۰ درصدی در ذخایر جهانی خواهد داشت، کاربرد وسیعتری در انرژی و محصولات خام پیدا کند و به ابزار پرداخت استاندارد به ویژه در کشورهای ابتکار کمربند و جاده، تبدیل شود. هرچند بعید به نظر میرسد که کاربرد یوان در آینده نزدیک جایگزین دلار شود، اما با توجه به وزن اقتصادی و روابط بینالمللی چین، احتمالا این ارز به یکی از بازیگران دائمی در امور مالی جهانی تبدیل خواهد شد. بنابراین، صادرکنندگان و سیاستگذاران موظفند نقش فزاینده یوان را هم به عنوان فرصت و هم شاخصی از نظم جهانی در حال تحول ارزیابی کنند.
منبع: مرکز مطالعات سیاسی و بحران ترکیه
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
