به گزارش مسیر اقتصاد مقام‌های دولت افغانستان اعلام کرده‌اند که مذاکرات پیشرفته‌ای میان افغانستان، روسیه و چین در جریان است تا امکان تسویه مبادلات تجاری میان سه کشور با استفاده از ارزهای محلی فراهم شود. سرپرست وزارت تجارت افغانستان، در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز اظهار داشت که این ابتکار می‌تواند به معاملات تجاری به ارزش میلیاردها دلار بین دو کشور سرعت و امنیت بیشتری ببخشد و راه را برای دلارزدایی از تجارت افغانستان هموار نماید.
گسترش همکاری‌های تجاری افغانستان و روسیه در سایه تحریم‌ها
این رویکرد، پاسخی به فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‌ها و محدودیت‌های دسترسی به سیستم مالی بین‌المللی است. روسیه به دنبال تقویت استفاده از ارزهای ملی در تجارت خارجی خود برای کاهش وابستگی به دلار است؛ در حالی که افغانستان پس از کاهش شدید کمک‌های خارجی، با کمبود ورود دلار به اقتصاد داخلی مواجه شده است. سرپرست وزارت تجارت افغانستان تأکید کرد که این مذاکرات نه تنها با در نظر گرفتن شرایط فعلی دو کشور، بلکه با توجه به چشم‌انداز اقتصادی منطقه و پیامدهای تحریم‌های غرب صورت می‌گیرد.
برآورد افزایش تجارت ۳۰۰ میلیون دلاری افغانستان و روسیه در سال آتی
تجارت فعلی میان روسیه و افغانستان حدود ۳۰۰ میلیون دلار در سال برآورد می‌شود، اما با افزایش همکاری‌های سرمایه‌گذاری، این رقم می‌تواند به‌طور چشمگیری رشد کند. انتظار می‌رود افغانستان در آینده حجم بیشتری از فرآورده‌های نفتی، گاز مایع و مواد اولیه پتروشیمی مانند پلاستیک را از روسیه وارد کند. سرپرست وزارت تجارت افغانستان این روند را فرصتی برای کاهش هزینه‌های واردات و تقویت بخش‌های صنعتی افغانستان می‌داند.
روابط اقتصادی با چین نیز جایگاه ویژه‌ای در سیاست تجاری کابل دارد. بر اساس گفته‌های وزیر تجارت، حجم مبادلات افغانستان با چین به حدود یک میلیارد دلار در سال می‌رسد و هدف دولت افغانستان این است که همان مدل همکاری مالی با روسیه را در تجارت با چین نیز پیاده کند. به همین منظور، کارگروهی مشترک میان وزارت تجارت افغانستان و نمایندگان اقتصادی چین تشکیل شده است که مأموریت آن بررسی سازوکارهای جایگزین مبادله ارزی و افزایش سرمایه‌گذاری‌های مستقیم است.
تلاش افغانستان برای پیوستن به جاده دلارزدایی
تحریم‌های بین‌المللی علیه دولت افغانستان که از سال ۲۰۲۱ به قدرت بازگشته‌اند، باعث شده است افغانستان از بخش بزرگی از نظام بانکی جهانی جدا بماند. این وضعیت، استفاده از ارزهای جایگزین و ایجاد کانال‌های مالی جدید را به یک ضرورت راهبردی بدل کرده است. هم‌زمان، جنگ روسیه در اوکراین و رقابت ژئوپلیتیک میان قدرت‌های بزرگ، جایگاه دلار را در تجارت جهانی بیش از گذشته به چالش کشیده است.
رئیس‌جمهور روسیه، در اظهاراتی در دسامبر گذشته، نگهداری ذخایر ارزی خارجی را به دلیل خطر مصادره سیاسی غیرعاقلانه دانست و تأکید کرد که سرمایه‌گذاری داخلی گزینه‌ای امن‌تر و سودمندتر است. این رویکرد با تلاش کشورهای تحریم‌شده مانند ایران و ونزوئلا برای رهایی از سلطه دلار همسو است و اکنون افغانستان نیز در حال پیوستن به این جریان جهانی است.
تجربه نخستین همکاری‌های اقتصادی افغانستان و روسیه
پس از تغییر و تحولات داخلی در افغانستان در سال ۲۰۲۱، نخستین معامله اقتصادی بزرگ افغانستان با روسیه در سال ۲۰۲۲ انجام شد؛ واردات گاز، نفت و گندم بخشی از این توافقات بود. این اقدام نه تنها نشان‌دهنده تمایل کابل برای یافتن شرکای تجاری پایدار بود، بلکه پاسخی به بحران‌های داخلی ناشی از قطع کمک‌های خارجی نیز به شمار می‌رفت. کاهش میلیاردها دلار کمک خارجی، به‌ویژه از سوی آمریکا، جریان ورود اسکناس‌های دلار به افغانستان را به شدت محدود کرده است؛ پولی که بخش عمده آن برای اجرای برنامه‌های بشردوستانه استفاده می‌شد.
با وجود فشارهای اقتصادی، ارز ملی افغانستان تاکنون توانسته ثبات نسبی خود را حفظ کند. کارشناسان اقتصادی معتقدند این ثبات حاصل سیاست‌های احتیاطی دولت در مدیریت منابع ارزی و نیز تلاش برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی، به ویژه از سوی مهاجران افغان، بوده است. با این حال، ادامه این روند به موفقیت مذاکرات مالی با کشورهایی چون روسیه و چین و همچنین توسعه روابط تجاری پایدار وابسته است.
پنجره‌ای تازه به سوی ادغام تدریجی در زنجیره ارزش تجارت جهانی
اگر افغانستان بتواند مکانیسم تسویه با ارزهای محلی را به مرحله اجرا برساند، این امر نه تنها هزینه مبادلات خارجی را کاهش می‌دهد، بلکه ریسک ناشی از محدودیت‌های دلاری را نیز کم می‌کند. برای اقتصادی که به دلیل تحریم‌ها و انزوای سیاسی در حاشیه نظام مالی بین‌المللی قرار گرفته، چنین ابتکاری می‌تواند پنجره‌ای تازه به سوی ادغام تدریجی در زنجیره تجارت جهانی باز کند. از سوی دیگر، پیوستن به مسیر دلارزدایی می‌تواند جایگاه افغانستان را در معادلات اقتصادی منطقه‌ای تقویت کند، به‌ویژه اگر بتواند از رقابت روسیه و چین با غرب برای جذب سرمایه و فناوری بهره‌برداری کند.
منبع: رویترز
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
