به گزارش مسیر اقتصاد طبق آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۹۵ میزان صادرات خرمای ایران بالغ بر ۲۰۹ هزار تن به قیمت ۲۰۸ میلیون دلار بوده است. صادرات خرما در سال گذشته از نظر وزنی ۲۲ درصد افزایش یافته اما با اینحال از نظر قیمت دلاری ۱۰ درصد کاهش یافته است که نشان از کاهش قیمت خرمای صادراتی ایران دارد.
در جدول زیر آمار مقایسه‌ای صادرات خرما در سال ۱۳۹۵ نشان داده شده است:
چنانچه در جدول فوق مشخص است صادرات خرما از نظر وزنی افزایش یافته ولی از نظر قیمت دلاری کاهش یافته است که نشان از کاهش ۳۰ درصدی قیمت خرمای صادراتی ایران در سال گذشته دارد.
کاهش صادرات خرما برخلاف روند چند سال گذشته بوده است که صادرات خرما افزایشی بوده است. در نمودار زیر روند صادرات خرما کشور در ۱۰ سال گذشته نشان داده شده است:
چنانچه از نمودار فوق مشخص است صادرات خرمای ایران از سال ۱۳۸۳ روندی صعودی داشته و به استتثناء برخی سال‌ها میزان صادرات در هر سال افزایش یافته است، به طوریکه میزان صادرات خرما از ۳۸ میلیون دلار در سال ۱۳۸۳ به حدود ۲۲۰ میلیون دلار در سال ۱۳۹۴ رسیده است. با اینحال در سال ۱۳۹۵ از میزان صادرات خرما کاسته شده و به حدود ۲۰۸ میلیون دلار رسیده است.
خرمای ایران در سال ۱۳۹۵ به بیش از ۸۲ کشور جهان صادر شده اما در این میان کشورهای هند، قزاقستان و پاکستان بزرگترین مشتریان خرمای صادراتی ایران بوده‌اند.
در جدول زیر مقاصد عمده صادراتی خرمای ایران در سال ۱۳۹۵ نشان داده شده است:
چنانچه در جدول بالا مشخص است، کشور هند با سهم ۱۵ درصدی بزرگترین مشتری خرمای صادراتی ایران است و بعد از آن کشورهای قزاقستان با ۱۱ درصد و پاکستان با ۱۰ درصد قرار دارند و تمامی کشورهای دیگر سهمی کمتر از ۱۰ درصد در صادرات خرمای ایران دارند و به نوعی می‌توان گفت مقاصد صادراتی خرمای ایران از تنوع خوبی برخوردار است.
طبق آمارهای جهانی سالانه بیش از ۷ میلیون تن خرما در بیش از ۳۸ کشور دنیا تولید می‌شود که عمده تولیدکنندگان خرما، کشورهای غرب آسیا و شمال آفریقا هستند. کشور ایران نیز با تولید سالانه بیش از ۱ میلیون تن خرما، در کنار کشورهای مصر، عربستان و الجزایر در بین کشورهای اصلی تولیدکننده خرما قرار دارد.
حجم تجارت خرما در جهان سالانه بیش از ۱.۲ میلیارد دلار است و ایران نیز یکی از بزرگترین صادرکنندگان خرما در جهان به شمار می‌رود، اما این درحالیست که صادرات خرمای ایران غالبا به صورت فله و بدون بسته بندی مناسب انجام می‌گیرد و از این رو خرمای صادراتی کشور ارزش افزوده چندانی نصیب کشور نمی‌کند. بخشی از کاهش قیمت ۳۰ درصدی خرمای صادراتی ایران در سال گذشته نیز به همین مسئله مربوط است. توجه به بسته بندی مناسب و همچنین فرآوری این محصول می‌تواند در افزایش قیمت صادراتی آن تأثیر چشم‌گیری داشته باشد.
در داخل کشور برای انواع مختلف خرما قیمت تضمینی اعلام می‌شود ولی بنا به گفته کارشناسان قیمت تضمینی خرما به علت پایین بودن قیمت اعلام شده، کارا و مؤثر نبوده و حتی در برخی سال‌ها به عنوان قیمت کف منجر به کاهش قدرت چانه زنی باغداران و زیان آن‌ها و نفع دلالان بازار خرما شده است. این درحالیست که طبق گفته مسئولین بخش قابل توجهی از ۱ میلیون تن خرمای تولیدی در کشور، به دلیل عدم وجود خریدار مناسب، عدم بازاریابی در افزایش صادرات و همچنین عدم توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی، به عنوان خوراک دام به مصرف دام می‌رسد.
کشورهای هند، مالزی، روسیه و اندونزی با توجه به جمعیت بالای خود ظرفیت زیادی در واردات خرما دارند و تولیدکنندگان ایرانی می‌توانند با انجام اقدامات مناسب و بازاریابی، صادرات خرمای ایران به این کشورها را افزایش دهند.
