مسیر اقتصاد/ اتحادیه بین‌المللی حمل و نقل عمومی (UITP) مدافع حمل و نقل شهری پایدار است. این اتحادیه که در سال ۱۸۸۵ تأسیس شده است، بیش از ۱۳۵ سال سابقه دارد و تنها شبکه جهانی است که همه ذینفعان حمل و نقل عمومی و تمام شیوه‌های حمل و نقل پایدار را گرد هم می‌آورد. UITP با بیش از ۱۸۰۰ شرکت عضو در ۱۰۰ کشور جهان، نماینده منافع بازیگران کلیدی این بخش است.
بسیاری از افراد، خطوط راه‌آهن منطقه‌ای و حومه‌شهری را به عنوان قلب حمل و نقل عمومی می‌شناسند که شهرها و حومه‌ها را به مناطق شهری متصل می‌کند؛ جایی که اکثر مشاغل و خدمات در آن قرار دارند. از ویژگی‌های قطارهای حومه‌ای می‌توان به ایمنی بالا، سرعت مناسب، راحتی سفر، هزینه مقرون به صرفه، نبود ترافیک، امنیت بالا و غیره اشاره کرد. این نوع راه‌آهن که هم راحت و هم سریع است، اغلب به عنوان بهترین (اگر نگوییم تنها) جایگزین خودرو برای سفر به داخل شهرها در نظر گرفته می‌شود.
حمل و نقل روزانه برون‌شهری تهران در مقایسه با کلانشهرهای دنیا در چه وضعیتی است؟
شاخص‌های کلیدی حمل و نقل عمومی که در این گزارش مورد بررسی قرار گرفته است، می‌توان به سطح پوشش، رعایت برنامه زمان‌بندی شده، میانگین فاصله زمانی بین حرکت دو وسیله نقلیه و غیره اشاره کرد. در ادامه این شاخص‌ها به تفصیل توضیح داده می‌شوند و ۱۲ کلانشهر از جمله تهران بر اساس این مولفه‌ها مقایسه خواهند شد.
طول خطوط حمل و نقل عمومی: این شاخص به مجموع طول تمام خطوط منظم حمل و نقل عمومی که در طول عملیات عادی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اشاره دارد. (واحد اندازه‌گیری: کیلومتر به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت.)
تعداد ایستگاه‌های حمل و نقل عمومی: این شاخص، تعداد توقف‌گاه‌ها یا ایستگاه‌های مجزایی را نشان می‌دهد که خدمات حمل و نقل عمومی در آن‌ها به مسافران اجازه سوار شدن یا پیاده شدن از وسایل نقلیه را می‌دهند. یک ایستگاه به طور واضح برای کاربران بالقوه، از جمله با لیست کردن مسیرها یا خطوطی که در آنجا توقف می‌کنند، مشخص می‌شود و معمولاً با نامی منحصر به فرد شناخته می‌شود. (واحد اندازه‌گیری: تعداد ایستگاه به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت.)
رعایت دقت زمانی: این شاخص درصد خدمات ارائه شده‌ای را که مطابق با برنامه‌ای که توسط اپراتور حمل و نقل عمومی توافق و ارائه شده‌اند، اندازه‌گیری می‌کند.
میانگین فاصله زمانی بین حرکت دو وسیله نقلیه (هدوی[۱]) در ساعات پیک: این شاخص میانگین زمان بر حسب دقیقه بین دو سرویس متوالی از یک خط یا مسیر حمل و نقل عمومی را نشان می‌دهد که در بخش مشابهی از شبکه در طول دوره‌ای که به عنوان زمان اوج ترافیک در نظر گرفته می‌شود، حرکت می‌کنند.
ناوگان وسایل نقلیه حمل و نقل عمومی: این شاخص تعداد وسایط نقلیه‌ای را ثبت می‌کند که برای اپراتورهای حمل و نقل عمومی به منظور ارائه خدمات منظم حمل و نقل عمومی در منطقه شهری ثبت شده‌اند. از آنجایی که وسایل نقلیه در طول سال چندین بار وارد ناوگان می‌شوند و از آن خارج می‌شوند، ناوگان مؤثری که در پایان سال برای سرویس‌دهی در دسترس هستند، نشان داده می‌شود، بنابراین پس از وقوع تمام این نوسانات و تغییرات است. (واحد اندازه‌گیری: تعداد وسیله نقلیه به ازای هر ۱ میلیون نفر جمعیت.)
کیلومتر-وسیله نقلیه: این شاخص به مسافت‌های سالانه طی شده توسط خدمات حمل و نقل عمومی، به استثنای مسیرهای بدون مسافر از و به انبارها، اشاره دارد. (واحد اندازه‌گیری: تعداد کیلومتر-وسیله نقلیه تأمین شده به ازای هر نفر – اطلاعات مربوط به سال ۲۰۲۰ است.)
افزایش مطلوبیت سیستم‌های ریلی با ارتقاء شاخص میانگین فاصله زمانی
بر اساس مطالعات یکی از شرایط مطلوب سیستم‌های ریلی روزانه برون‌شهری از نظر مسافران، اعزام پشت سرهم قطارها و فاصله زمانی کوتاه از یکدیگر در ساعات اوج سفر است، که رسیدن به این هدف مستلزم وجود زیرساخت مطلوب، تعداد ناوگان کافی و برنامه‌ریزی بهینه است.
بر اساس نمودار میانگین فاصله زمانی بین حرکت دو قطار (هدوی) در بهترین حالت هدوی خطوط برابر ۱ ساعت است که در مقایسه با کلانشهرهای دنیا فاصله بسیار است.
در نهایت با توجه به جدول مقایسه راه‌آهن روزانه برون‌شهری کلانشهرها، جهت برنامه‌ریزی و سیاستگذاری، ابتدا باید داده‌های حمل و نقل ریلی روزانه برون‌شهری به روزرسانی شود، همچنین نیاز است سیستم در شاخص‌هایی همچون میانگین فاصله زمانی بین حرکت دو قطار، تعداد ناوگان موجود و غیره ارتقا و بهبود یابد.
پی‌نوشت:
[۱] سر فاصله زمانی بین حرکت دو وسیله نقلیه
انتهای پیام/ حمل و نقل
