مسیر اقتصاد/ کشور هند در راستای توسعه تجارت با اقتصادهای نوظهور، طرحی تحت عنوان تجارت ترجیحی با کشورهای کمتر توسعه یافته را در آوریل ۲۰۰۸ طراحی کرد. این طرح که در اکتبر ۲۰۱۲ با تکمیل کاهش تدریجی تعرفه‌ها به طور کامل عملیاتی شد، در ژوئن ۲۰۲۳ در ابعاد بیشتری توسعه یافت.
برنامه جدید هند با هدف تسهیل تجارت
طرح تجارت ترجیحی هند با کشورهای کمتر توسعه یافته (DFTP)[۱]، طرحی است که طی آن کشور هند با ارائه تخفیف در حقوق گمرکی واردات از کشورهای کمتر توسعه یافته، سعی در افزایش تجارت با این کشورها دارد. بر اساس این طرح، حقوق گمرکی ۸۵ درصد از ردیف تعرفه‌های وارداتی هند به طور کلی حذف و ۹ درصد از ردیف تعرفه‌ها نیز با تخفیف ۱۰ تا ۱۰۰ درصدی اعمال می‌شوند. البته ۶ درصد ردیف تعرفه‌های باقی‌مانده از طرح تجارت ترجیحی مستثنا بوده و شامل تخفیف نمی‌شوند. بر اساس آخرین آمار، به صورت کلی معافیت‌های گمرکی در بخش‌های مختلف به ۹۸.۲٪ از کل ردیف تعرفه‌های هند افزایش داده شده است.
کشورها و کالاهای مشمول تجارت ترجیحی طرح هند
بر اساس آخرین سند منتشر شده در سال ۲۰۲۳ تعداد ۴۹ کشور در لیست تجارت ترجیحی با کشور هند قرار گرفته‌اند که ۳۳ کشور در قاره آفریقا، ۱۴ کشور در قاره آسیا و ۱ یک در قاره آمریکا قرار دارند. کشور هند در نظر دارد با توسعه هرچه بیشتر طرح تجارت ترجیحی به مواردی همچون «توسعه بازار داخلی»، «جذب سرمایه‌های خارجی»، «افزایش قدرت حضور در قاره آفریقا» در راستای تبدیل شدن به «قدرت پیشرو» گام بر دارد.
علاوه بر موارد فوق به زعم کارشناسان تجاری، تجارت ترجیحی در طولانی مدت علاوه بر «ایجاد وابستگی اقتصادی و تجاری متقابل»، می‌تواند موجب همکاری‌های بیشتر در سایر زمینه‌ها مانند سرمایه‌گذاری، فناوری و توسعه زیرساخت‌ها شود.
بر اساس این طرح، محصولات کشاورزی، دامی، دریایی، محصولات معدنی، صنایع دستی، نساجی، چرم، محصولات فرآوری شده و ضایعات حاصل از تولید، مشمول طرح تعرفه ترجیحی هستند. البته در طول یک دهه اخیر محصولات تحت پوشش این طرح گسترش یافته است.
در راه‌اندازی این طرح، دولت هند بر محصولات با مزیت بالای قاره آفریقا شامل پنبه، کاکائو، آلومینیوم، مس، نیشکر، پوشاک، فیله ماهی و الماس‌های غیرصنعتی که تحت این طرح از مزیت تجارت ترجیحی برخوردار هستند، متمرکز شده است و صادرات کلیدی کشورهای کمترتوسعه یافته مانند قهوه، چای، میوه و سبزیجات، ادویه جات و آهن و فولاد را مستثنی می‌کند.
وزارت بازرگانی هند مجری طرح تجارت ترجیحی
کمیته اجرایی این طرح در وزارت بازرگانی هند قرار دارد که وظیفه برنامه‌ریزی، ارزیابی و پایش طرح را بر عهده دارد. همچنین این کمیته وظیفه دارد کالاهای پیشنهادی مشمول این طرح را به دولت هند ارائه دهد.
سازِکار عضویت کشورها در این طرح نیز به این صورت است که کشورهای کمتر توسعه‌یافته برای قرارگرفتن ذیل این طرح، درخواست خود را به دولت هند ارائه می‌دهند و پس از پذیرش توسط دولت هند، تجارت ترجیحی میان هند و این کشورها برقرار می‌شود.
افزایش سهم تجارت هند با کشورهای کمتر توسعه یافته
بر اساس گزارش تجارت جهانی سازمان ملل متحد[۲] در سال ۲۰۲۲، صادرات کشورهای کمتر توسعه یافته به هند تحت طرح تجارت ترجیحی بدون عوارض گمرکی به ۱۰ میلیارد دلار رسیده که ۲۵ درصد افزایش نسبت به سال ۲۰۲۱ را نشان می‌دهد. آمار تجاری نشان می‌دهد که این طرح توانسته سهم قابل توجهی از تبادلات تجاری هند را به خود اختصاص دهد.
به نقل از وزیر امور خارجه هند تجارت بین هند و آفریقا تحت طرح تجارت ترجیحی در سال مالی ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ به ۹۸ میلیارد دلار رسیده که نسبت به سال گذشته ۹.۳ درصد افزایش یافته است.
هند در تلاش برای تبدیل‌شدن به قطب تجاری
هند در پنج سال گذشته ۱۳ قرارداد تجارت آزاد را با شرکای تجاری در قاره‌های مختلف امضا کرده است، از جمله این موارد می‌توان به توافقنامه همکاری و مشارکت جامع اقتصادی هند و موریس[۳]، توافقنامه مشارکت جامع هند و امارات متحده عربی[۴]، توافقنامه مشترک همکاری اقتصادی و تجاری هند و استرالیا[۵] اشاره کرد. در واقع کشور هند در نظر دارد به مرور و با ایجاد روابط تجاری متقابل خود را به عنوان یک قطب تجاری جدید به سایر کشورها معرفی کند.
منابع:
قراردادهای تجارت آزاد بین‌المللی هند
تجارت ترجیحی هند با کشورهای کمتر توسعه یافته
پی‌نوشت:
[۱] India’s Duty-Free Tariff Preference
[۲] UNCTAD
[۳] CECPA
[۴] CEPA
[۵] IndAus ECTA
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
