به گزارش مسیر اقتصاد امضای اخیر قانون «روبل دیجیتال» توسط ولادیمیر پوتین، تعهد روسیه به اجرای گسترده ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) را تقویت کرده است. لایحه پیشنهاد قانونی شدن CBDC روسیه از سوی هر دو مجلس این کشور، دومای ایالتی و شورای فدراسیون تصویب شد، زیرا روسیه ارزیابی خود را در مورد CBDC به دنبال تحریم‌های مالی اعمال شده توسط چندین کشور بر وجوه و دارایی‌های آن به دلیل درگیری با اوکراین تسریع کرد. پذیرش ارزهای دیجیتال و بررسی قابلیت همکاری آن، می‌تواند تجارت بین المللی را تقویت و حوزه نفوذ جایگزینی برای سیستم تحت سلطه دلار را ایجاد کند. با این حال، موفقیت این ابتکارات مستلزم بررسی دقیق عوامل مختلف از جمله قدرت یوان دیجیتال چین و احیای مجدد دلار آمریکا است. از همین روی، رویکردهای واقع بینانه و نظارت دقیق برای پیمایش این پیچیدگی‌ها ضروری خواهد بود.
رویکرد روسیه برای ایجاد ارز دیجیتال مشترک
رویکرد CBDC روسیه با همتایان خود متفاوت است. در حالی که کشورهایی مانند هند بر اعمال حاکمیت پولی و رقابت در دنیای ارزهای دیجیتال متمرکز هستند، انگیزه‌های روسیه مبتنی بر عواملی تعیین‌کننده برای بقا و رشد کشور است. الکساندر باباکوف، معاون رئیس دومای دولتی، طی یک کنفرانس تجاری در دهلی‌نو ارز دیجیتال یکپارچه برای روسیه، چین و هند را پیشنهاد کرد. هدف اصلی ارتقای سطح تجارت در انطباق با مقررات کشورها و در عین حال کاهش اتکا به دلار ایالات متحده یا یورو، کاهش آسیب پذیری روسیه در برابر تحریم‌های بین‌المللی است. بنابراین، هدف اصلی روسیه گسترش تجارت با دور زدن تحریم‌ها و کاهش وابستگی آن به دو ارز اصلی ذخیره جهانی در بلندمدت است.
فراتر از این، چنین ارز دیجیتال مشترکی می‌تواند روابط اقتصادی قوی‌تری را بین این سه کشور ایجاد و راه را برای یک سیستم مالی جایگزین فراتر از ارزهای غالب سنتی هموار کند. روسیه، هند و چین اعضای بریکس هستند که ارز دیجیتال چندملیتی را در نظر گرفته‌اند اما پیشرفت محدودی دارد. اگرچه این مفهوم کاملاً جدید نیست، اما برای روسیه به ویژه در مواجهه با تشدید تحریم‌ها پس از جنگ اوکراین اهمیت حیاتی دارد. پیش از این، روسیه از ارزهای دیجیتال برای تراکنش‌های بین المللی استفاده می‌کرد، اما محدودیت‌های اروپایی مانع از این رویکرد شد. همچنین، گمانه‌زنی‌های جالبی در مورد همکاری‌های احتمالی ارز دیجیتال بین روسیه و ایران وجود دارد.
پاسخ دیجیتالی مسکو به تحریم‌های غرب
در واکنش به درگیری روسیه و اوکراین؛ اتحادیه اروپا، ایالات متحده، کانادا و بریتانیا تحریم‌هایی را از جمله ممنوعیت بانک‌های روسی خاص از سوئیفت علیه روسیه اعمال کردند. هدف اصلی منزوی ساختن روسیه از نظر اقتصادی و تحت فشار قرار دادن رژیم پوتین برای پایان دادن به عملیات نظامی در اوکراین است. این تحریم‌ها زنجیره‌های عرضه جهانی را تحت فشار قرار می‌دهد، زیرا روسیه صادرکننده اصلی نفت خام، گندم و کبالت است که منجر به افزایش قیمت‌ها در سطح جهانی می‌شود. روسیه در حال بررسی شراکت تجاری در آسیا و آفریقا است و روبل دیجیتال را برای افزایش کارایی تجاری در نظر می‌گیرد. تحریم‌های ایالات متحده تأثیر قابل‌توجهی دارند زیرا تجارت جهانی دلار اجازه توقف معاملات را می‌دهد و باعث کاهش شدید روبل و افزایش نگرانی در مورد تعهدات بدهی روسیه می‌شود.
بسیاری از کشورهای جهان در حال آزمایش CBDCها هستند و روسیه نیز از این قاعده مستثنی نیست. بانک مرکزی روسیه برای نخستین بار علاقه خود به CBDC را در سال ۲۰۱۷ نشان داد، بدون اینکه برنامه قابل توجهی برای توسعه آن داشته باشد. اما در سال ۲۰۲۲، این بانک اعلام کرد که قصد دارد تا سال ۲۰۲۴ روبل دیجیتال را با هدف همزیستی ارز دیجیتال با سیستم‌های پرداخت موجود، راه اندازی کند. طرح توسعه CBDC پیش از بحران اوکراین در حال انجام بود، اما به دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌های غرب، اجرای آن شتاب بیشتری گرفت. تسریع در توسعه CBDC به دلیل نیاز به ابزاری قابل اعتماد برای تجارت خارجی پس از جنگ اوکراین و تحریم‌های متعاقب آن، افزایش یافت.
الویرا نابیولینا، رئیس بانک روسیه، پیشنهاد کرد که راه‌اندازی روبل دیجیتال بررسی شود. از همین روی، پرداخت‌ها و بحث‌ها برای راه اندازی آزمایشی CBDC در مارس ۲۰۲۳ از سر گرفته شد. بنابراین، روسیه در ابتدا قصد داشت از CBDC خود برای پرداخت‌ها و نقل و انتقالات داخلی استفاده کند اما تحریم‌های پس از جنگ اوکراین، مسکو را مجبور به بررسی شدید برنامه‌های فرامرزی کرد و اتکای خود را به سیستم سوئیفت تحت کنترل غربی‌ها کاهش داد. هدف دولت روسیه تشویق پذیرش روبل دیجیتال است. در همین راستا، بانک مرکزی روسیه آن را جایگزینی برای ارزهای رمزپایه می‌داند و تسویه حساب و سرمایه‌گذاری‌های داخلی امن‌تر را ترویج می‌کند. موضع بانک مرکزی در قبال ارزهای دیجیتال خصوصی نامشخص است، زیرا نگران نهادهای ویژه استخراج، بدون مشخص کردن نوع ارز رمزنگاری شده است. البته نابیولینا تاکید کرد که ارزهای دیجیتال نباید برای مقاصد داخلی استفاده شوند.
تقویت رویکرد جدید بریکس در کاربست ارز دیجیتال
با اجرای گسترده‌تر روبل دیجیتال، شهروندان روسیه از تسهیل پرداخت‌ها و انتقال فوری از طریق کیف پول دیجیتال خود برخوردار خواهند بود. جالب اینکه استفاده از CBDC اختیاری باقی خواهد ماند و دولت انتظار دارد محبوبیت آن تا سال ۲۰۲۷ افزایش یابد. در طول آزمایش CBDC در سال گذشته، چندین بانک روسی شرکت کردند و بازخوردهای ارزشمندی پیرامون موارد استفاده از آن از سوی استفاده‌کنندگان مختلف در بازار مالی دریافت شد. وقتی روبل دیجیتال در دسترس‌تر می‌شود، نوید تحول در تراکنش‌های مالی و تغییر شکل چشم انداز مالی روسیه را می‌دهد.
البته با توسعه CBDCها توسط روسیه، هند، چین، برزیل و آفریقای جنوبی، قابلیت همکاری آنها در سطح بریکس محتمل می‌شود. استقبال از ارزهای دیجیتال می‌تواند تجارت بین المللی را تقویت و حوزه جایگزینی خارج از سیستم مالی تحت سلطه غرب با محوریت دلار را تقویت کند. هدف اعضای بریکس برای توسعه CBDCها نشان دهنده همگرایی آنها برای بررسی مزایا و پیامدهای احتمالی ارزهای دیجیتال در تجارت بین المللی و چشم اندازهای مالی است. افزایش نفوذ اقتصادی کشورهای بریکس، پیشی گرفتن از کشورهای G۷ در تولید ناخالص داخلی جهانی، مفهوم ارز مشترک را جذاب می‌کند. با وجود نقش نامشخص ارز دیجیتال در این سناریو، پتانسیل روابط تجاری قوی میان اعضای بریکس و اتکای آنها به روسیه در تامین کالاها، ارزش این پیشرفت را افزایش می‌دهد. این روند رو به رشد، نشان دهنده آینده‌ای است که در آن کشورها وضعیت موجود تحت سلطه دلار را به چالش می‌کشند و چشم‌انداز مالی جهانی را به طور قابل توجهی تغییر می‌دهند.
منبع: او آر اف هند
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
