به گزارش مسیر اقتصاد در سال‌های اخیر موضوع تورم و بالا رفتن نرخ ارز به یکی از مسئله‌های مهم اقتصاد ایران تبدیل شده است. چگونگی مهار تورم و رشد تولید، سال‌‌ها و بلکه دهه‌هاست از مسائل اصلی پیش روی کارشناسان اقتصادی کشور بوده است. در این راستا برنامه تلویزیونی عیار سه‌شنبه ۲ خرداد به موضوع «مهار تورم و رشد تولید در کشاکش تحریم‌ها» اختصاص داشت. مهمان این قسمت از برنامه مسعود براتی، معاون کل سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران و محمد امینی رعیا، مدیر اندیشکده اقتصاد مقاومتی بودند.
تمام شوک ارزی وابسته به تحریم نیست
در ابتدای برنامه مسعود براتی با بیان اینکه تحریم‌های آمریکا، بر اساس واقعیت‌های اقتصادی ایران وضع می‌شوند و تحریم کنندگان در خلأ تصمیم نمی‌گیرند اظهار کرد: تحریم و ضعف‌های اقتصادی، در طول یکدیگر عمل می‌کنند و تحریم، برای فعال کردن همان ضعف‌هاست.
وی ادامه داد: منطق و عقلانیت حکمرانی ایجاب می‌کند به دنبال تاب آور کردن اقتصاد خود و نه رفع محرکی به نام تحریم باشیم؛ زیرا تمام شوک ارزی، وابسته به تحریم نیست ولی شروع‌کننده تورم به شمار می‌رود.
معاون سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران تصریح کرد: تحریم‌ها، جریان درآمد ارزی را برای ایران هدف قرار داده و دسترسی به منابع ارزی و تجارت غیرنفتی را هم مورد تهاجم قرار می‌دهد، این مسئله موجب ناترازی و عدم تعادل شده و مولفه‌های دیگر هم روی آن اثر می‌گذارند.
تورم از اثرات میان مدت تحریم‌هاست
براتی اضافه کرد: تحریم، فشارهایی وارد می‌کند ولی به تدریج، رفتار کشورِ تحریم‌شده است که تعیین‌کننده و اثرگذار خواهد بود. بنابراین هر چه زمان بگذرد، وزن تحریم کاهش می‌یابد اما وزن سوء تدبیر بیشتر می‌شود، ضمن اینکه تورم از اثرات میان مدت تحریم‌هاست. برای مدیریت ارز باید به شرایط تحریم توجه داشت و اینکه چه منابعی داریم و چه نوع تخصیصی اولویت دارد.
براتی با اشاره اینکه ایرادات عمیقی در زمینه مدیریت اقتصادی وجود دارد، گفت: با اینکه سال گذشته به حد نصاب قبل از تحریم‌ها در تجارت خارجی رسیدیم، ولی افزایش نرخ ارز ادامه دارد که نشان می‌دهد، دلیل آن، تجارت خارجی نبوده است.
وی با بیان اینکه لازم است کشورهایی را شناسایی کنیم که از تحریم ایران متضرر می‌شوند و سپس با تصمیم‌های راهبردی، وارد تعامل با آنها شویم و پیوندهای راهبردی با آنها برقرار کنیم گفت: در گذشته نگاهی داشتیم که خیلی ما را عقب نگاه داشت، اینکه تا وقتی تحریم‌ها باشند، هیچ‌کس با ایران کار نمی‌کند در حالی‌که این مسئله واقعیت نداشت و کشورهای تحت تحریمی بودند که با ملاحظات ژئوپلتیکی، تحریم‌ها را خنثی کردند.
نظام پرداخت رسمی پیش نیاز سیاستگذاری ارزی و مهار تورم
در ادامه برنامه محمد امینی رعیا با بیان اینکه تحریم‌ها از دو زاویه، نظام ارزی کشور را تحت فشار قرار می‌دهند گفت: نخست کاهش درآمدهای ارزی که موجب افزایش قیمت می‌شود ولی به مرور زمان، از فشار آن کاسته می‌شود.
وی افزود: اکنون درآمدهای ارزی ما بیشتر از هزینه‌هاست و لذا از این منظر نرخ ارز تحت تاثیر قرار نمی گیرد. لذا باید به زاویه دوم اشاره کرد و آن هم، انهدام ساختار رسمی ارزی کشور است که پس از تحریم اتفاق افتاد.
مدیر اندیشکده اقتصاد مقاومتی خاطرنشان کرد: وقتی نظام رسمی پرداخت ارزی ایران از بین رفت، تجارت ما وارد یک چارچوب غیررسمی شده که به همین دلیل، صادرکننده می‌تواند میزان صادرات خود را کمتر از مقدار واقعی ارائه کند و به همین ترتیب، کمتر از آنچه هست، ارز وارد کشور کند.
وی ادامه داد: تا زمانی که در چارچوب ساختار غیررسمی فعالیت می‌کنیم، انحراف در این سیستم خواهیم داشت و ارز به میزان کمتری در دسترس ما قرار خواهد گرفت. ضمن اینکه قدرت سیاستگذاری در نظام ارزی از بین می رود زیرا نمی‌توانیم دقیقا بفهمیم چه اتفاقی در سبد ارزی صادرات و واردات رخ می‌دهد.
استفاده از زیرساخت های غیروابسته به نظامات دلاری
امینی رعیا با بیان اینکه در شرایط تحریم و در تجارت خارجی باید از مبادلات دو جانبه و زیرساخت‌های موازی نظامات دلاری استفاده کنیم گفت: تا زمانی که با سوئیفت کار می‌کنیم، نظام پرداخت ما قابل ردیابی و قابل تحریم است و به همین خاطر، کشورها هم در حال ایجاد ساختارهای دیگر هستند.
مدیر اندیشکده اقتصاد مقاومتی تصریح کرد: ابزار اصلی، اصلاح ساختار اقتصادی و تجاری کشور است؛ در واقع باید وابستگی وارداتی و تجاری ما به ارزهایی مثل دلار و درهم و یورو کاهش یابد چون در حال حاضر این وابستگی بیش از ۹۰ درصد است و در واقع بیش از ۹۰ درصد واردات ما به ویژه در کالاهای اساسی، با این ارزها انجام می شود.
سهم دلار و درهم و یورو در سبد ارزی واردات باید حداکثر ۵۰ درصد باشد
وی با بیان اینکه در حال حاضر بسیاری از محصولات مورد نیازمان را با درهم و یورو از کشورهای همسو با تحریم ما وارد می‌کنیم و اصلا به سمت تحریم‌زدایی نرفته‌ایم افزود: در عین حال که آمریکا ما را تحریم کرده، باز هم در ساختارهای مالی دلاری فعالیت می‌کنیم. این وضعیت باعث می شود توازن در تعاملات خارجی کشور ایجاد نشود و نتوانیم نقش جدیدی برای اقتصاد جمهوری اسلامی ایران در جهان تعریف کنیم. برای ایجاد توزان و افزایش تحریم ناپذیری، باید سهم دلار و درهم و یورو در سبد ارزی واردات حداکثر ۵۰ درصد باشد. این مهم شرط تعریف تعامل بلندمدت با کشورهایی مثل چین و روسیه هم هست..
امینی رعیا گفت: فرمان مدیریت سیاسی و اقتصادی در دولت سیزدهم تغییر کرده است و برنامه های خوبی در دستور کار قرار دارد که اگر اجرایی شود و رویکرد شعاری به آن وجود نداشته باشد، اقتصاد کشور تحریم ناپذیری بیشتری پیدا می کند.
مدیر اندیشکده اقتصاد مقاومتی تاکید کرد: طرح توسعه نظامات بانکی بین المللی با هدف کاهش وابستگی به ساختارهای ارزی کشورهای همسو با تحریم و طرح تامین پایدار غذای اساسی که تنوع مبادی واردات و مصارف ارزی ذیل آن دنبال می شود، دو طرحی است که در ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی در این زمینه تصویب شده و به عنوان اولویت دولت دنبال می شود.
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
حتی پیش نیاز سیاستگذاری تجاری هم هست