به گزارش مسیر اقتصاد برنامههای توسعه یکی از اسناد بالادستی کشور محسوب می‌شوند که در بازه زمانی ۵ ساله تدوین می‌شوند. از آنجا که زمان جمع‌بندی نهایی برنامه هفتم توسعه کشور پایان آذر ۱۴۰۰ بوده است، با توجه به تغییرات مدیریتی در دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام، این جمع بندی‌ها تا خرداد ۱۴۰۱ هنوز نهایی نشده است. در این راستا برنامه تلویزیونی عیار سه شنبه ۲۴ خرداد در قسمت پرونده ویژه به بررسی تدوین برنامه هفتم توسعه کشور اختصاص داشت. مهمان این قسمت از برنامه بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس بود.
تنها ۳۵ درصد اهداف در برنامه های توسعه کشور محقق شده است
نگاهداری گفت: برنامه های توسعه یکی از اسناد بالادستی میان‌مدتی هستند که در بازه زمانی ۵ ساله تدوین می‌شوند و قرار است نقشه راه کشور را در این مدت در مسیر توسعه و پیشرفت ترسیم کنند. همچنین با این هدف نوشته می‌شوند که بتواند با بسیج کردن همه ظرفیت‌های کشور برای تحقق اون برنامه استفاده شود.
وی ادامه داد: ارزیابی ما نیز در ۶ سال گذشته نشان می‌دهد حدود ۳۵ درصد اهداف برنامه های توسعه طی دهه‌های اخیر محقق شده‌اند، به عبارتی حدود یک سوم اهداف محقق شده است. محقق نشدن این برنامه‌ها این واقعیت را نشان می‌دهد که هم نوع برنامه‌نویسی ما مشکل دارد و هم نحوه اجرای آنها توسط دولت‌ها.
اختصاص منابع به سمت طرح‌های چندجانبه ماموریت‌گرا در برنامه هفتم توسعه
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس افزود: ارزیابی که ما از برنامه های توسعه در سالیان گذشته داشتیم یک اشکالاتی در تدوین برنامه وجود داشت. یعنی اکثر این برنامه‌ها یک رویکرد برنامه‌ریزی جامعی را در پیش گرفتند که در این برنامه‌ریزی‌ها سعی می‌شود منابع را به همه حوزه‌های مربوط به حکمرانی اداره کشور اختصاص دهند. در صورتی که باید منابع را به سمت برنامه چندجانبه ماموریت‌گرا اختصاص بدهیم که بتوان چند موضوع مهم اولویت دار را پیش ببریم.
وی با اشاره به عدم توجه به ظرفیت‌های منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای در برنامه‌ریزی برنامه توسعه گفت: وقتی در شرایط تحریم هستیم، این امر باید یکی از مسائلی باشد که در تدوین برنامه توسعه مد نظر قرار بگیرد اما کمتر دیده‌ایم که در برنامههای توسعه، به کریدورهای ارتباطی منطقه‌ای توجه شده باشد.
جهش اقتصادی و معیشت مردم اولویت اصلی برنامه هفتم توسعه باید باشد
نگاهداری با اشاره به تعارض ذاتی که غرب با کشور ما دارد، اضافه کرد: مشکل ما با آمریکا حل نمی‌شود، آنها با قدرت منطقه‌ای ما مشکل دارند بنابراین اگر به دنبال فرصت‌های بین‌المللی و جهش اقتصادی هستیم، باید در نظام بین‌المللی جدید، جانمایی مخصوص به خود را داشته باشم، مثلا ارتباط با روسیه بعد از جنگ اوکراین، یا قرارگیری در جاده ابریشم جدید یا صادرات گاز به ترکیه داشته باشیم.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس بیان داشت: دلیل اینکه اهداف برنامه های توسعه به طور کامل محقق نمی‌شود این است که آرمان‌ها و آرزوهای خودمان را در قالب برنامه های توسعه می‌نویسم بدون اینکه ظرفیت‌هایمان را بسنجیم و ببینیم آیا زیرساخت‌های لازم را داریم یا نه.
وی با اشاره به اولویت های اصلی برنامه های توسعه باید مبتنی بر تحلیل برنامه‌ریزان باشد، گفت: پیشنهاد ما این است که تمرکز بر ۶ تا ۷ طرح اولیت‌دار باشد. همچنین علاوه بر تقویت بنیه دفاعی و توان بازدارندگی که امنیت اقتصادی و اجتماعی کشور را فراهم می‌کند، اولویت اصلی بعدی جهش اقتصادی و موضوع معیشت مردم است که بایستی در دستور کار باشد.
نگاهداری همچنین اظهار داشت: یکی از فرصت های انباشته که در کشور وجود دارد و به درستی از آن استفاده نشده موقعیت استقرار جغرافیایی کشور است. ما در مسیر کریدورهای مهمی مثل کریدور شمال به جنوب قرار داریم که در ترانزیت روسیه و کشورهای اوراسیا می‌تواند نقش کلیدی ایفا کند. همچنین در مسیر کمربند راه چین قرار داریم. بنابراین نیازمند توسعه زیرساخت شبکه حمل و نقل کشور هستیم.
ناترازی بودجه، بانک‌ها و صندوق‌های بازنشستگی سه عامل مهم در ایجاد تورم
وی همچنین در خصوص راهکار مقابله با تورم در برنامه توسعه هفتم گفت: اولویت ما تمرکز بر رفع تورم مزمنی که در سطح ۴۰ درصد باقی مانده و معیشت مردم را دچار مشکل کرده، معطوف شده است. در این خصوص سه عامل را شناسایی کردیم که عامل اول ناترازی بودجه‌های کشور در سالیان گذشته است. عامل دوم، ناترازی بانک‌ها است و عامل سوم ناترازی در صندوق‌های بازنشستگی است که در شکل‌گیری این تورم دخیل هستند. به همین دلیل یک طرح جامعی را برای ساماندهی صندوق‌های بازنشستگی در نظر گرفتیم. برای بانک‌ها نیز بسته اصلاح ساختار بودجه تقدیم مجلس شده است.
نگاهداری در پایان خاطرنشان کرد: با اشاره به کارآمدی برنامههای در نظر گرفته شده، افزود: نهاد دولت ما به خاطر شرایط بروکراتیک ناکارآمد و تعارض منافع ساختاری، فرآیندی و شخصی که در ۸۰ نقطه دولت وجود دارد، عامل عدم حل مشکلاتی است که سال‌ها با آنها دست به گریبان هستیم.
انتهای پیام/ دولت و حکمرانی
