مسیر اقتصاد/ لازمه برقراری توازن و تعادل میان منابع و مصارف بودجه، وجود منابع قابل اتکا در بودجه است كه ماحصل پیش‌بینی‌های واقع‌بینانه و صحیح از درآمدهای دولت است. یکی از منابع اصلی درآمدی دولت، مالیات بر واردات (حقوق ورودی) است كه به عنوان یکی از اقلام مالیات‌های غیرمستقیم، ذیل درآمدهای عمومی كشور قرار می‌گیرد. حقوق ورودی مربوط به واردات قطعی است كه شامل هزینه‌های گمركی، حقوق گمركی، سود بازرگانی، مالیات بر ارزش‌افزوده، عوارض هلال احمر، هزینه تخلیه و بارگیری كالا می‌شود.
رشد ۳۸۵ درصدی درآمد حاصل از حقوق ورودی در بودجه ۱۴۰۱
منظور از مالیات بر واردات در بودجه، کل حقوق ورودی ریالی دریافت شده از کالاهای وارداتی است که معمولا شامل حقوق ورودی اخذ شده از خودروی سواری و سایر کالاها و همچنین حقوق ورودی نهاد‌های اجرایی و نظایر آن می‌شود. سهم مالیات بر واردات از مالیات‌های غیرمستقیم (مجموع مالیات بر كالا و خدمات و مالیات بر واردات) در قوانین بودجه سال‌های مختلف با هم تفاوت دارد و در سالیان اخیر به صورت زیر بوده است.
براساس اعداد مندرج در بودجه سال ۱۴۰۱ جمع كل درآمد (عمومی و اختصاصی) در نظر گرفته شده برای مالیات بر واردات ۷۹۶،۴۰۰ میلیارد ریال درج شده است. این رقم نسبت به مصوب سال قبل حدود ۴۵.۸ درصد رشد داشته و نسبت به پیش‌بینی عملکرد سال ۱۴۰۰ نیز با رشد ۳۸۵ درصدی مواجه خواهد شد. این رشد ۳۸۵ درصدی می‌تواند ناشی از افزایش ارزش واردات، افزایش متوسط نرخ تعرفه واقعی، افزایش نرخ ارز مبنای محاسبه حقوق ورودی و یا تركیبی از عوامل فوق در نظر گرفته شود. البته كاهش قاچاق كالا از طریق تأمین تجهیزات و امكانات دستگاه متولی وصول درآمدهای گمركی و توسعه و به كارگیری سامانه‌های الكترونیكی از قبیل راه‌اندازی سامانه جامع تجارت نیز طبیعتا می‌تواند در افزایش درآمدهای مالیات بر واردات مؤثر باشد.
بیش برآوردی ۱۵ هزار میلیارد تومانی مالیات بر واردات در بودجه ۱۴۰۱
طبق بررسی‌های كارشناسی و در حالت بدبینانه و با در نظر گرفتن واردات ۴۲ میلیارد دلاری كلیه كالاها و نیز لحاظ نرخ ۲۳ هزار تومانی برای نرخ ارز مبنای محاسبه حقوق ورودی كلیه كالاها، حدود ۸۱ درصد (۶۴.۸ هزار میلیارد تومان) از درآمد مد نظر دولت در بودجه از ناحیه مالیات بر واردات (۷۹.۶ هزار میلیارد تومان) تحقق می‌یابد. این ارقام با در نظرگرفتن فروضی از جمله واردات ۱۲ میلیارد دلاری كالاهای اساسی، دارو، تجهیزات و ملزومات مصرفی پزشکی و همچنین نهاده‌های كشاورزی و دامی مورد نیاز و ضروری با میانگین نرخ حقوق ورودی ۱ درصد و واردات ۳۰ میلیارد دلاری سایر كالاها با میانگین نرخ حقوق ورودی ۹ درصد با در نظر گرفتن نرخ ارز مبنای محاسبه حقوق ورودی ۲۳ هزار تومانی برای تمامی كالاها، رقم قابل تحقق در سال ۱۴۰۱ از ناحیه مالیات بر واردات كلیه كالاها حدود ۶۴.۸ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است.
این رقم محاسبه شده برای درآمد حاصل از مالیات بر واردات (۶۴.۸ هزار میلیارد تومان) نسبت به رقم مندرج در بودجه سال ۱۴۰۱ كل كشور (۷۹.۸ هزار میلیارد تومان) كسری یا اختلافی حدود ۱۴.۸ هزار میلیارد تومان دارد. شایان توجه است كه هرگونه افزایش در رقم این منبع درآمدی می‌تواند منجر به بروز عدم تحقق درآمدهای بودجه در سال ۱۴۰۱ شود، مگر اینکه محل این افزایش از طریق رفع ممنوعیت واردات برخی كالاها و یا هر روش دیگری حاصل شود.
منبع: گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، شماره مسلسل: ۲۲۰۱۸۰۶۳
انتهای پیام/ مالیات
