مسیر اقتصاد/ در روزهای اخیر مسئله کمبود آب برای تولید محصولات کشاورزی در برخی استان‌های کشور مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است. کاهش میزان بارش‌ها و عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور مشکلاتی را به وجود آورده که یکی از آن‌ها کمبود آب برای مصارف کشاورزی است. اما باید توجه داشت به بهانه کمبود منابع آبی، نباید بخش کشاورزی کشور مورد هجمه قرار بگیرد.
چرا بخش کشاورزی مهم است؟
امروزه با وجود پیشرفت‌های فراوان حاصل شده در رشته‌های صنعتی مختلف، همچنان بخش کشاورزی از اهمیت ویژه برای کشورهای مختلف برخوردار است و برخلاف تصور رایج در بین مردم، هرچه کشوری پیشرفته‌تر باشد، اهمیت بیشتری برای بخش کشاورزی قائل است و حمایت‌های بیشتری از این بخش انجام می‌دهد. برای مثال کشور آمریکا هرچند بازار داخلی کالاهای مصرفی مانند پوشاک و کفش را به دیگر کشورها واگذار کرده اما تولید محصولات اساسی کشاورزی چون گندم و ذرت را رها نکرده است و برای تولید آن برنامه دارد؛ به طوریکه یکی از بزرگترین تولید و صادرکنندگان گندم و ذرت در سطح جهان محسوب می‌شود.
در ایران نیز بخش کشاورزی نقشی کلیدی در تولید ناخالص داخلی، رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال ایفا می‌کند؛ سهم بخش کشاورزی و صنایع غذایی و خدمات وابسته، در کل تولید ناخالص داخلی ایران در سال‌های اخیر بین ۲۵ تا ۳۰ درصد در نوسان بوده است. همچنین بخش کشاورزی ایران در سال‌های تحریم نشان داد که مقاوم ترین و پایدارترین بخش در اقتصاد کشور از لحاظ تأثیرپذیری از شوک‌های است؛ به طوریکه در سال ۱۳۹۱ ایران رشد اقتصادی ۵.۸- را تجربه کرد درحالی که رشد بخش کشاورزی ۶.۳ درصد بود.
از نظر ایجاد اشتغال نیز طبق آمارها سهم بخش کشاورزی، صنایع غذایی و خدمات وابسته از اشتغال به ۳۵ تا ۴۰ درصد می‌رسد. همچنین سالانه دست کم ۲۰ تا ۲۵ درصد از صادرات غیرنفتی کشور مربوط به محصولات تولیدی بخش کشاورزی و صنایع غذایی است که در مقایسه با میانگین کالاهای صادراتی ایران، از ارزش افزوده بالاتری نیز برخوردارند؛ به طوریکه قیمت هر تن کالای صادراتی بخش کشاورزی و صنایع غذایی صادراتی به طور میانگین بیش از سه برابر هر تن کالای صادراتی غیرکشاورزی است.
توصیه به واردات ۵۰ میلیارد دلار محصول کشاورزی بیشتر به بهانه بحران آب
در عین حال برخی از رسانه‌ها قصد دارند با ایجاد دوگانه کاذب بین کشاورزی و آب، به بهانه کمبود منابع آبی، تولید محصولات کشاورزی را هدف بگیرند و نسخه واردات نیازهای اساسی کشور را به سیاستمداران پیشنهاد می‌کنند؛ که نتیجه‌ای جز تضعیف این بخش بسیار حیاتی برای تولید و اشتغال کشور درپی ندارد. این درحالیست که مشکل اصلی در بحران آب، در مدیریت منابع موجود و فرسودگی شبکه انتقال توزیع نهفته است و بخش کشاورزی نباید به این بهانه مورد هجوم قرار بگیرد.
به طور خاص هفته نامه تجارت فردا در یکی از نسخه‌های اخیر خود ضمن انتقاد از مفاهیمی همچون «خودکفایی» و «حمایت از افزایش تولید داخلی محصولات کشاورزی»، از لزوم کاهش میزان تولید باهدف رفع مشکل بحران آب سخن گفته‌است. بر اساس آمار این هفته نامه در ابتدای انقلاب میزان تولید سالانه محصولات کشاورزی در ایران ۲۷ میلیون تن بوده، اما این رقم در حال حاضر به نزدیک ۱۳۰ میلیون تن در سال رسیده است و دلیل اصلی بحران آب نیز به طور تلویحی افزایش ۱۰۰ میلیون تنی تولید محصولات کشاورزی در ایران عنوان شده است.
این درحالیست که واردات سالانه ۱۰۰ میلیون تن محصول کشاورزی بیشتر به دست کم ۵۰ میلیارد دلار منابع ارزی نیاز دارد. علاوه بر این بخش قابل توجهی از تولیدات داخلی محصولات کشاورزی در اراضی دیم کشت می‌شود و توقف تولید آن‌ها هیچ تاثیری در افزایش منابع آبی ندارد. در شرایطی که بحران کمبود آب کشور ریشه در مدیریت نامطلوب منابع دارد، نتیجه دوگانه سازی بین آب و کشاورزی، چیزی جز تضعیف تولید و وابستگی بیشتر به واردات نیست.
انتهای پیام/ کشاورزی
