به گزارش مسیر اقتصاد نشست «تجارت منطقه ای برق؛ الزامات و اولویت ها»، عصر روز چهارشنبه ۸ بهمن با حضور جمعی از اساتید و صاحبنظران و فعالان این حوزه در پژوهشکده مطالعات فناوری برگزار شد. این نشست، ششمین پیش نشست تخصصی از هفتمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی بود که در تاریخ ۲۹ بهمن سال جاری با موضوع «تجارت منطقه‌ای؛ اولویت راهبردی» برگزار خواهد شد. در این نشست ضمن بررسی اهمیت و الزامات تجارت منطقه ای برق، ظرفیت‌های کشور برای استفاده از فرصت تجارت برق به صورت صادرات و ترانزیت و وظایف نهادهای مختلف در این راستا تشریح شد.
توسعه همکاری‌های اقتصادی و تامین امنیت منطقه با تجارت منطقه ای برق
در این نشست صالح نیازی کارشناس اداره همکاری‌های چندجانبه تجاری با اشاره به این که چشم انداز صنعت برق در دنیا و جایگاه برق در سبد انرژی مصرف کننده‌ها رو به رشد است، گفت: در جهان قریب به ۲۰۰ میلیارد دلار در حوزه توزیع و ۱۰۰ میلیارد دلار در تولید سرمایه‌گذاری می‌شود و پس از آن انرژی‌های تجدیدپذیر مورد توجه قرار می‌گیرند. پس اولویت‌های دنیا این طور است. مهمترین بازارهای جهانی، باهم تبادل برق دارند که هم پایداری شبکه را افزایش می‌دهد و هم زمینه بسیار مناسبی برای همکاری است. این امر هم همکاری‌های اقتصادی را افزایش می‌دهد و هم زمینه تامین امنیت منطقه است.
وی ادامه داد: ما موقعیت منحصر به فردی داریم که می‌توانیم تبادلات برقی متنوعی داشته‌باشیم. تفاوت دمای شمال و جنوب و تفاوت افق شرق و غرب مزیت ویژه‌ای برای تبادلات برق ایجاد می‌کند. ما آمار دقیقی از برآورد پتانسیل صادرات برای کشورهای منطقه نداریم. اما کشورهای منطقه با توجه به ظرفیت و نیازهایشان ظرفیت زیادی برای توسعه صادرات دارند.
عدم پایبندی به قراردادهای تجاری، مانع تجارت منطقه ای برق
وی تصریح کرد: مانع اصلی توسعه همکاری‌ها در زمینه برق، مصرف داخلی است. اگر نتوانیم مصرف داخلی را مدیریت کنیم، ظرفیت مازاد برای صادرات نخواهیم داشت. پس باید مدیریت مصرف در مصرف خانگی و عرضه برق داشته‌باشیم. همچنین می‌توانیم از ترانزیت برق استفاده کنیم و یا صادرات مشروط به این صورت که در زمان‌های پیک صادرات نکنیم.
نیازی افزود: اگر قراردادهایی داشته‌باشیم که نتوانیم به آن‌ها پایبند باشیم این قراردادها در بلندمدت به روابط دو کشور آسیب می‌زند. باید نگاه سیستمی به مساله داشته‌باشیم. هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف در حوزه انرژی چالش اساسی برای صادرات برق است. به نظر می‌رسد دستگاه حکمرانی در حوزه انرژی باید شکل بگیرد که فرامنطقه‌ای باشد. در مجموع به مساله تجارت منطقه‌ای برق باید بلندمدت نگاه کرد و نباید صرفا مقطعی و حتی ۲۰ ساله نگاه کنیم.
تنها با ابزار قیمت، نمی‌توان مصرف برق را کنترل کرد
وی با بیان این که صادرات اساسا برای مازاد بر مصرف داخلی است، گفت: اما از آن جا که صادرات به علت نرخ ارز می‌صرفد، بعضا در بسیاری از کالاها و خدمات صادرات انجام می‌شود و قیمت بالا می‌رود. اما در برق، تنها با ابزار قیمت نمی‌توان مصرف را کنترل کرد. ابزار قیمتی در زمان کوتاه مدت می‌تواند مصرف را کاهش دهد اما در بلندمدت کارایی نخواهد داشت.
وی افزود: اولا باید دید تنوع سبد انرژی مصرف‌کننده چطور است. ثانیا با چه راندمانی به نیاز مصرف کننده تبدیل می‌شود. ثالثا تصمیم بگیریم قیمت به چه نحوی تعیین شود. مثلا ما امروز شاهد هستیم که اجاق گاز برقی بسیاری کمتر از گازی استفاده می‌شود یعنی چنین تصمیمی گرفته شده‌است. سیاستگذاری مصرف انرژی صرفا به بحث قیمت محدود نمی‌شود.
ناتوانی در تامین برق پایدار، مانع از توسعه صادرات و انعقاد قراردادهای بلندمدت تجاری
وی ادامه داد: وقتی ما در شبکه برق خود قطعی داریم، نمی‌توانیم قرارداد بلندمدت پیوسته برای صادرات داشته‌باشیم مگر این که آن را مشروط کنیم به این که در پیک مصرف صادرات انجام نشود. اما اگر مصرف ما بی رویه است باید برای مدیریت مصرف فکری کنیم. لازم به ذکر است که قیمت گذاری مساله اصلی در مدیریت مصرف نیست و بیشتر باید به راندمان مصرف انرژی توجه شود.
کارشناس اداره همکاری‌های چندجانبه تجاری گفت: در مورد تجارت فکر می‌کنم نظر دستگاه دیپلماسی کاملا مساعد است که هم در ترانزیت و هم صادرات همکاری کند. مانعی نمی‌بینم مگر این که مساله به نحوی باشد که نتوانیم صادرات کنیم و اولویت‌های خود کشور اجازه ندهد. دستگاه دیپلماسی از صادرات برق به کشورهای منطقه کاملا استقبال می‌کند.
ضرورت هماهنگی بین دستگاهی در قراردادهای خارجی تجارت انرژی
وی افزود: شکل گیری بازار برق کشورهای اکو اولویت ما است. کشورهای ایران، پاکستان و ترکیه اعضای اصلی هستند و اعضای دیگر در حال توسعه و در حال رشد شهرنشینی هستند و چشم انداز روشنی را از منظر تجارت منطقه ای برق نشان می‌دهند. پس باید از پتانسیل عضویت در سازمان همکاری‌های اقتصادی استفاده کنیم.
وی در پایان گفت: من فکر می‌کنم قطعا باید نگاه فرادستگاهی و فراوزارتخانه‌ای حاکم شود و صدای واحدی از بخش انرژی خارج شود و دقیق و با رعایت همه ملاحظات، فنی، سیاسی، اقتصادی و … این کار انجام شود. این، نگاهی سیستماتیک را می طلبد. این که در کجا اتفاق می‌افتد را شاید نتوان گفت اما ضرورتش احساس می‌شود.
انتهای پیام/ هفتمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی
