مسیر اقتصاد/ بر اساس آمار منتشر شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی از تجارت ۷ ماهه ایران، ۳۷ کشور اروپایی بیش از ۳ میلیارد و ۳۶۶ میلیون دلار به ایران کالا صادر کرده‌اند و در مقابل تنها ۲۷۸ میلیون دلار از کالاهای ایرانی به این کشورها صادر شده است. در این مدت کشورهای آلمان، بریتانیا، هلند و ایتالیا به ترتیب در رتبه‌های پنجم، هفتم، هشتم و نهم مبادی وارداتی ایران قرار داشتند و در عین حال هیچکدام از کشورهای اروپایی در ده مقصد صادراتی ایران قرار ندارد. کشور آلمان که بیشترین کالای ایران به میزان ۱۱۲ میلیون دلار به آن صادر شده است، در رتبه سیزدهم مقاصد صادراتی ایران قرار دارد.
سهم ۱.۵ درصدی کشورهای اروپایی از صادرات غیرنفتی ایران
بر اساس آمار گمرک، در ۷ ماه ابتدایی سال جاری، سهم کشورهای اروپایی از صادرات غیر نفتی ایران در مجموع درحدود ۱.۵ درصد بوده است. حتی چنانچه مجموع صادرات ایران به ۳۷ کشور اروپایی به مصابه یک کشور در نظر گرفته شود نیز این کشورها در رتبه هشتم مقاصد صادراتی ایران و پایین تر از کشورهایی همچون عراق، چین، افغانستان، ترکیه، امارات، هند و پاکستان قرار می‌گیرند. در عین حال صادرات ایران به کشورهایی مثل اندونزی و روسیه، با کل صادرات ایران به کشورهای اروپایی قابل مقایسه است.
درحال حاضر آمار صادرات نفت، میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی ایران از سوی گمرک و دیگر نهادهای اطلاع رسانی داخلی منتشر نمی‌شود. اما آنچه مسلم است اینکه کشورهای اروپایی به دلیل پیروی از تحریم‌های آمریکا، عملا هیچ سهمی از صادرات نفتی ایران نیز ندارد. به این ترتیب بر اساس ارزیابی‌ها سهم کشورهای اروپایی از کل صادرات ایران از ۱.۵ درصد نیز کمتر خواهد بود.
سهم ۱۸ درصدی کشورهای اروپایی از واردات ایران
در بخش واردات اما کشورهای اروپایی سهمی به مراتب بیشتر و درحدود ۱۸ درصد دارند. اما نکته قابل توجه اینکه در بسیاری از موارد، خصوصا واردات محصولات غذایی اساسی، کشورهای اروپایی همچون آلمان، بریتانیا، سوئیس و اتریش، صرفا واسطه کالاهای دیگر کشورها، خصوصا کشورهای آمریکای جنوبی هستند و عملا در این بخش نیز سهمی به مراتب کمتر از ۱۸ درصد در تجارت خارجی ایران دارند.
توضیحات گمراه کننده سخنگوی گمرک از تجارت ایران و اروپا
اما نکته قابل تأمل در تجارت ایران با اروپا اینکه نباید کشورهایی همچون ترکیه و روسیه در جمع کشورهای اروپایی در نظر گرفته شوند. این کشورها اساسا سیاست مستقلی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا در تجارت خارجی اتخاذ می‌کنند و همواره بر تمایل خود بر افزایش تجارت با ایران تأکید کرده‌اند.
این درحالیست که سخنگوی گمرک به تازگی در اظهاراتی با احتساب روسیه و ترکیه در بین کشورهای اروپایی، تجارت ایران با اروپا را بیش از ۸.۸ میلیارد دلار عنوان کرده است.[۱] درحالیکه اگر روسیه و ترکیه از این آمار حذف شود، تجارت ایران با کشورهای اروپایی درحدود ۳.۶ میلیارد دلار است و بخش عمده آن نیز واسطه‌گری این کشورها در واردات ایران بوده است.
چنین اظهاراتی نه تنها کمکی به تحلیل واقع گرایانه وضعیت فعلی تجارت خارجی ایران نمی‌کند، بلکه تنها موجب گمراه شدن افکار عمومی و مسئولین تجارت خارجی ایران از میزان اهمیت واقعی کشورهای اروپایی می‌گردد.
اکنون دوران منطقه‌گرایی است
آمار تجارت خارجی ایران در ۷ ماهه ابتدایی سال جاری گواهی بر این مدعاست که عملا نیازهای وارداتی ایران از کشورهای همسایه و منطقه و چین تأمین می‌شود و همین کشورها نیز مقاصد اصلی صادرات ایران هستند.
در این شرایط لازم است به جای تمرکز بر توسعه همکاری با کشورهای غربی، سیاست توسعه تجارت با کشورهای همسایه و همسو بیش از پیش در دستور کار دولت قرار بگیرد. درحال حاضر منطقه‌گرایی سیاستی است که هم اکنون بسیاری از کشورهای جهان از شرق آسیا تا اروپا و آمریکا، همگی در صدر سیاست‌های خود در توسعه تجارت خارجی در دستورکار دارند.
پینوشت:
[۱] تسنیم؛ شماره خبر: ۲۳۸۸۹۹۳
انتهای پیام/ تجارت و ارز
