مسیر اقتصاد/ متن منتشرشده توسط رسانه‌ها [۱] از «ویرایش نهایی برنامه همکاری های (۲۵ ساله) جامع ایران و چین» شامل ابعاد گوناگونی از همکاری و توسعه روابط دو کشور در زمینه‌های مختلفی است که طی هفته‌های اخیر اظهار نظرهای مثبت و منفی کارشناسان را به همراه داشته است. تاکید متن این برنامه به منطقه‌گرایی از ابعاد مثبت آن به شمار میرود که ضروریست ظرفیت برنامه همکاری جامع ایران و چین در توسعه اقتصاد محور مقاومت مورد تاکید مقامات اجرایی قرار بگیرد.
ظرفیت برنامه جامع ایران و چین در توسعه اقتصاد محور مقاومت
یکی از موضوعات مهم مطرح‌شده در برنامه همکاری‌های جامع ایران و چین، همکاری و مشارکت در طرح‌ها و پروژه‌های منطقه‌ای، به‌ویژه در کشورهای محور مقاومت است.
علاوه بر تاکید چشم‌انداز برنامه همکاری جامع ایران و چین مبنی بر مشارکت راهبردی این دو کشور در زمینه روابط منطقه‌ای، بند هفتم این برنامه نیز، همکاری دوجانبه و چند جانبه را از طریق برنامه‌های مشترک در کشورهای همسایه یا ثالث تشویق می‌کند.
مهترین موضوعات پیشنهادی در متن برنامه همکاری‌های جامع ایران و چین در خصوص مشارکت ایران و چین در کشورهای منطقه را می‌توان به بخش‌های انرژی، حمل‌ونقل و پروژه‌های بازسازی تقسیم کرد.
مشارکت ایران و چین در حوزه نفت و انرژی کشورهای محور مقاومت
در ضمیمه شماره ۲ این برنامه، برخی از عناوین اصلیِ همکاری‌های منطقه‌ای در حوزه نفت و انرژی، به شرح زیر مطرح شده است:
- تامین گاز برای پاکستان و چین با استفاده از کریدور اقتصادی چین و پاکستان (CPEC)
- طراحی و اجرای برنامه‌های مشترک توسعه منابع و انتقال انرژی در عراق
- مشارکت چین در تولید و انتقال انرژی برق بین ایران و کشورهای همسایه
- سرمایه‌گذاری مشترک برای ساخت نیروگاه و خطوط انتقال برق در پاکستان، افغانستان، عراق و سوریه و امکان همکاری مشترک برای صادارت برق در چارچوب ابتکار کمربند-راه به پاکستان و افغانستان و تبادل برق با ایجاد کریدور شرق به غرب ایران
- همکاری مشترک در تامین و تبادل برق کشورهای مسیر جاده ابریشم در قالب ابتکار کمربند-راه
- همکاری مشترک در ایجاد نیروگاه های مقیاس کوچک و زودبازده برای ایران و منطقه
همچنین در ضمیمه شماره ۳ این متن در بخش اقدامات اجرایی میان و بلندمدت مواردی از جمله «سرمایه‌گذاری در زمینه پالایشگاه های کوچک و متوسط در شرق، غرب و جنوب ایران برای صادرات فراورده‌های آن به کشورهای همسایه»، «سرمایه‌گذاری در بخش انرژی‌های پاک به خصوص در مناطق گسترده کویری ایران و صادرات انرژی تولیدی به کشورهای همسایه و ذخیره گاز در کویر»، و «بهره‌گیری از مزیت‌های ژئواکونومی منطقه‌ای در کشور در راستای انجام پروژه های مشترک در کشورهای ثالث (همسایه)» نیز مطرح شده است.
ترانزیت منطقه‌ای و توسعه کریدورهای ایران در برنامه جامع ایران و چین
در موضوع ترانزیت، متن برنامه همکاری جامع ایران و چین در زمینه‌های مختلفی پیشنهاد مشارکت و همکاری دو کشور را مطرح کرده است. از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- ارتقاء جایگاه جمهوری اسلامی ایران در ابتکار پهنه-راه از طریق توسعه حمل و نقل چند وجهی اعم از شبکه‌های ریلی، بزرگراهی-جاده‌ای، دریایی و هوایی و نیازهای ملی و منطقه‌ای
- ایجاد مشارکت فعال در کریدورهای جنوب-شمال (بندر چابهار-آسیای مرکزی) و جنوب-غرب (چابهار و بندرعباس-ترکیه و جمهوری اذربایجان)
- گفتگو درباره آغاز احداث کریدور خط آهن زیارتی، پاکستان، ایران، عراق و سوریه و پروژه‌های مرتبط
- تسهیل در اجرا و تکمیل شدن پروژه های نیمه‌تمام ریلی و مشارکت در پروژه‌های عمومی راه آهن ملی و منطقه‌ای
پروژه‌های صنعتی منطقه‌ای و مشارکت در بازسازی کشورهای محور مقاومت
تاکید برنامه همکاری ایران و چین در زمینه توسعه پروژه‌های صنعتی با نگاه منطقه‌ای در بخش‌های مختلفی از متن قابل مشاهده است. یکی از اهداف اساسی این برنامه «همکاری در ایجاد مراکز صنعتی‌محور/ خدماتی‌محور/ فناوری‌محور در بنادر و جزایر منتخب با هدف تولید و صادرات خدمات و کالاهای مشترک به کشورهای منطقه» عنوان شده است.
همچنین در بخش اقدامات اجرایی کوتاه‌مدت، «تعریف پروژه مشترک صنعتی یا خدماتی در کشورهای ثالث با هدف مشارکت در بازسازی کشورهای منطقه از جمله عراق، افغانستان و سوریه» مورد تاکید واقع شده است.
علاوه بر این در بخش اقدامات اجرایی میان و بلندمدت این برنامه به موارد متعددی از همکاری اشاره شده است که مهمترین آن‌ها به شرح زیر است:
- راه‌اندازی فاز نهایی و همه‌جانبه شهرک صنعتی مشترک ویژه صنایع چین در مناطق ویژه اقتصادی منتخب با هدف تولید کالا و خدمات مورد نیاز چین و بازار منطقه
- توسعه جزایر منتخب با هدف ایجاد مراکز منطقه‌ای صنایع غذایی، دریایی، پتروشیمی و گردشگری
- بهره‌گیری از مزیت‌های ژئواکونومی منطقه‌ای در کشور در راستای انجام پروژه های مشترک در کشورهای ثالث (همسایه)
همکاری‌های منطقه‌ای ایران و چین در امور سیاسی، دفاعی، مالی و علمی
از دیگر محورهای همکاری مشترک ایران و چین در طرح‌های منطقه‌ای می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تعمیق مشارکت جامع راهبردی در حوزه همکاری‌های سیاسی دوجانبه، منطقه‌ای و بین المللی
- تقویت همکاری‌ها در مجامع، سازمانها و نهادهای منطقه‌ای و بین‌المللی
- استمراز حمایت متقابل دو کشور از عضویت، مواضع و نامزدهای پیشنهادی یکدیگر در نهادها و سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی
- همکاری دفاعی و رایزنی در حوزه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله در زمینه امور راهبردی و مبارزه با تروريسم
- مشارکت در سرمایه گذاری برای تأسیس بورس بین المللی مناطق آزاد ایران و همکاری در راه‌اندازی منطقه آزاد مشترک فرامرزی در کشور ثالث
- اجرای آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری در سطح ملی، منطقه‌ای و بین المللی و در کلیه ابعاد فضای مجازی بین دانشگاه‌ها و مراکز علمی دو کشور
پی‌نوشت:
[۱] انصاف نیوز؛ کدخبر: ۲۴۲۵۵۶
انتهای پیام/ اقتصاد بین‌الملل
