به گزارش مسیر اقتصاد یکی از مهم ترین و اثرگذار ترین دستگاه های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، صداوسیما است. رسانه ملی با وجود تعداد زیاد کارمندان و حجم تشکیلاتی بسیار زیاد، برای اداره کردن خود به بودجه زیادی نیاز دارد. به همین دلیل، بارها اتفاق افتاده است که تولید سریال ها و فیلم هایی ارزشمند به دلیل کمبود بودجه و مسائل مالی متوقف شده است.
تبلیغات و پیام‌های بازرگانی را می توان یکی از منابع درآمدی سازمان صداوسیما دانست. تبلیغاتی که با قیمت‌های نجومی و باورنکردنی، باز هم جذابیت زیادی برای شرکت ها و نهادهای مختلف دارند. از این رو، بخشی از آنتن تلویزیون به منبع درآمدی برای صداوسیما تبدیل شده است.
اهمیت آگهی به عنوان نوعی برنامه تلویزیونی
آگهی‌های بازرگانی ماهیتا برنامه های تلویزیونی هستند که به رغم زمان کوتاه و ویژگی های منحصر به فرد، می توانند تاثیر قابل توجهی بر مخاطبان بگذارند.
جذابیت هرچه بیشتر آگهی ها که نشان از درک عمیق هنری و تخصص و کارآمدی سازندگان آنها دارد، کمال مطلوب است؛ اما با توجه به این جذابیت باید توجه داشت که آگهی ها چه آثار جانبی قابل توجهی می تواند بر جامعه مخاطبان داشته باشد.[۱]
کسب درآمد رسانه ملّی از تبلیغ مواد خوراکی آسیب‌زا
در مورد مشکل بودجه در صدا و سیما واکنش های بسیاری از جانب رسانه ها و کارشناسان نشان داده شده است، تا جایی که به نظر می رسد این مشکل محور بسیاری از کاستی ها و ناکارآمدی ها در رسانه ملّی است.
یکی از پیامدهای معضل بودجه، وضعیت فعلی پیام‌های بازرگانی است. پیام‌های بازرگانی به خودی خود از جهات مختلفی قابل نقد و بررسی هستند. از جمله این موارد، تبلیغ کالاهای آسیب رسان در رسانه ملی کشور است.
مسئولان صدا و سیما بدون توجه به طیف گسترده مخاطبان و تاثیر قابل توجه تبلیغات و پیام‌های بازرگانی بر آن ها، در موارد متعددی اقدام به تبلیغ کالاهایی در رسانه ملی نموده اند که در نگاه اکثریت مردم و کارشناسان کالاهایی آسیب رسان تلقی می شود. بخشی از این کالاهای آسیب رسان، مواد مضر خوراکی است. خوراکی‌هایی که شاید به اندازه مواد مخدر و دخانیات مضر تلقی نشوند، اما آسیب رسان بودن آن ها مورد تایید همه کارشناسان حوزه سلامت است.
تبلیغات مضر بخش قابل توجهی از آگهی های تلویزیونی را اشغال می نمایند؛ به طوری که اگر این بخش از آگهی ها حذف شود، درآمدهای صداوسیما کاهش قابل توجهی را تجربه خواهد نمود. با این وجود، پخش تبلیغات کالاهای مضری چون چیپس، پفک، انواع نوشیدنی های گازدار به ویژه نوشابه ها و … که ضررهای آن برای همگان روشن است، در رسانه ملّی قابل توجیه نیست.
در آبان ماه سال گذشته، وزیر بهداشت در نامه ای به ریاست سازمان صداوسیما خواستار توقف پخش آگهی های مضر از رسانه ملی شد. در این نامه ۳۶ عنوان کالای مضر قید شده است. گرچه با حذف همه این ۳۶ نوع آگهی شامل انواع روغن سرخ کردنی، انواع نوشیدنی ها، سوسیس و کالباس و چیپس و پفک، بخش قابل توجهی از آگهی های تلویزیونی کاهش یافته و شاید نتوان آگهی خاصی در مورد مواد خوراکی پخش نمود، اما با این حال انتظار می رود حداقل بخشی از این کالاها و مواد خوراکی که ضررهای بیشتری دارند، از آنتن رسانه ملی حذف شود.
تبلیغ خوراکی‌های مضر در شبکه های کودک
آسیب هایی که در اثر پخش پیام‌های بازرگانی نامناسب می تواند گریبان گیر مخاطبان شود، در مورد مخاطب کودک و نوجوان بسیار بیشتر است.
با این حال و علیرغم اطلاع و اظهار مسئولین صداوسیما به خطر پخش پیام‌های بازرگانی مختلف در شبکه های پویا و نهال، و همچنین انتقاد بسیاری از کارشناسان فرهنگی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی، هنوز اقدام موثری جهت توقف این روند خطرناک اتفاق نیفتاده است.
منع قانونی تبلیغ کالاهای آسیب رسان
با توجه به اهمیت آگهی های تلویزیونی و تاثیر آن بر مخاطبان، ضوابطی برای تولید آن ها به وسیله اداره کل بازرگانی صداوسیما تهیه شده و در اختیار سازندگان و سفارش دهندگان آگهی‌ها قرار می گیرد. صاحبان آگهی، تولید کنندگان آگهی و سفارش دهندگان آگهی باید آگهی خود را با رعایت کامل این دستورالعمل تولید نمایند. رعایت این دستورالعمل برای پخش آگهی از کلیه شبکه های رادیویی و تلویزیونی جمهوری اسلامی ایران الزامی است .[۲]
به عنوان نمونه بر اساس اصل ۱۸ ضوابط تولید آگهی های تلویزیون، استفاده از صحنه های استعمال دخانیات و موارد مشابه دیگر که مضر به سلامت انسان بوده و یا اعتیادآور باشند در آگهی‌ها مجاز نیست[۳]. تعیین حدود و جزئیات هرکدام از ضوابط مربوط به آگهی های تلویزیونی به عهده اداره کل بازرگانی صداوسیما است.
از رسانه ملی انتظار می رود با وجود هرگونه مشکل بودجه و مسائل مالی، با پخش انواع آگهی ها خصوصا آگهی های مواد خوراکی مضر، سلامت و سبک زندگی کودکان کشور را به خطر نیندازد.
پینوشت:
[۱] سایت گروه هنری رسانه ای آفتاب فیلم، yon.ir/2Lixe
[۲] سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، yon.ir/3sKCM
[۳] همان
انتهای پیام/ فرهنگ و گفتمان
