مسیر اقتصاد/ چنانکه در مطالب قبل عنوان شد، در شرایطی که ریال ایران در کشوری همچون عراق قابل پذیرش است، این امکان وجود دارد که با توسعه «تجارت ریالی»، بخشی از تأمین مالی چرخه صادرات کشور، بدون نیاز به دلار و با استفاده از ریال انجام شود.
همچنین می توان با سازوکارهایی از فرار سرمایه در قالب تجارت ریالی جلوگیری کرد و از مزیت های متعدد آن همچون «حذف دلار از تجارت ایران با کشورهای همسایه و همسو»، «حذف ریسک تغییر نوسانی نرخ برابری ارزهای خارجی»، «اثرگذاری مثبت بر افزایش تقاضای پول و کاهش نرخ تورم» و «افزایش قدرت مانور ایران برای سرمایه گذاری در کشورهای همسایه» بهره مند شد.
رونق تجارت ایران و عراق با توسعه سازوکار تجارت ریالی
اکنون بسیاری از واردکنندگان کالاهای ایرانی، خصوصا در کشورهای همسایه، این تمایل را دارند که با استفاده از سازوکارهای تجارت ریالی و بدون نیاز به دلار و یا هر ارز واسط دیگر، به تجارت بپردازند.
به طور خاص کشور عراق بزرگترین واردکننده محصولات غیرنفتی ایران است و بخش قابل توجهی از صادرکنندگان کالا از ایران به این کشور را شرکت های کوچک و متوسط تشکیل می دهد. از طرف دیگر در طول سال های اخیر اشخاص عراقی متعددی در داخل ایران به توسعه فعالیت های خود پرداخته اند و اکنون به عنوان واسطه تجارت بین ایران و عراق فعالیت می نمایند.
در این شرایط فراهم شدن امکان تجارت ریالی، می تواند به رونق قابل توجه صادرات کالاهای ایران به عراق منجر شود. در مقابل اگر این امکان از سوی بانک مرکزی به کلی مسدود گردد، بخشی از صادرات ایران به عراق از دور خارج خواهد شد.
پذیرش ریال ایران در عراق، مزیتی که باید از آن بهره برد
ذکر این نکته ضروری است که به دلیل نزدیکی فرهنگی قابل توجه مردم ایران و عراق و همچنین تعداد سفر متعدد از هردو کشور به مقصد کشور مقابل، اکنون ریال ایران در بازار داخلی عراق پذیرفته می شود. پذیرش ریال ایران در بازار عراق یک مزیت بزرگ محسوب می شود که می تواند به عنوان پایه ای برای توسعه تجارت ریالی مد نظر قرار بگیرد.
به این ترتیب می توان از منابع ریالی که از سوی گردشگران و زائرین ایرانی به عراق وارد می شود، برای پرداخت پول صادرکنندگان ایرانی بهره گرفت و شرایط را برای رونق چرخه تجارت ریالی بین دو کشور فراهم کرد.
علاوه بر این، ایران قصد دارد سهمی قابل توجه در روند بازسازی عراق و اجرای پروژه های زیرساختی این کشور داشته باشد. در چنین شرایطی ایران می تواند سرمایه گذاری های خود در عراق را به طور کامل با ریال انجام دهد تا ضمن تأمین بخش قابل توجهی از مصالح و قطعات مورد نیاز پروژه ها از ایران، بخشی از سرمایه که صرف پرداخت حقوق نیروی انسانی و یا دیگر موارد می شود نیز به شکل ریال انجام شود و از آن به عنوان منبعی دیگر برای پرداخت پول صادرات غیرنفتی ایران به عراق استفاده شود.
عدم نیاز به هماهنگی با نهادهای دولتی عراق در رونق تجارت ریالی
نکته مهم دیگر اینکه برای رونق بخشیدن به تجارت ریالی بین ایران و عراق، هیچ نیازی به هماهنگی در سطوح عالی نیست و شبکه بانکی ایران می تواند تنها با فراهم کردن امکان افتتاح حساب ریالی برای اتباع عراقی، شرایط را برای این مهم فراهم نماید.
در واقع از آنجا که فعالین بخش خصوصی عراق، از جمله شرکت های واردکننده محصولات و همچنین شرکای طرف های ایرانی، حاضرند از ریال ایران در تجارت استفاده کنند، دیگر نیازی به هماهنگی با بانک مرکزی و یا شبکه بانکی عراق نیست و این مسئله یک مزیت برای تجارت ریالی دو طرف محسوب می شود.
امکان استفاده از تجارت ریالی در تجارت با کشورهای همسایه و همسو
گرچه در حال حاضر ظرفیت پذیرش تجارت ریالی در بسیاری از شرکای تجاری اصلی ایران فراهم نیست، اما در صورتی که ایران بتواند از ظرفیت بازار عراق استفاده کند و ضمن توسعه سازوکار تجارت ریالی، آن را به عنوان یک الگو مطرح نماید، دیگر کشورها و به طور خاص کشورهای همسایه ایران نیز از آن استقبال خواهند کرد.
علاوه بر عراق کشورهای همسایه ایران شامل افغانستان، ترکمنستان، پاکستان، آذربایجان، عمان و برخی دیگر از کشورهای منطقه شامل سوریه و لبنان، به طور طبیعی از آمادگی بیشتری برای پذیرش ریال ایران در تجارت برخوردارند.
پرداخت وام ریالی به منظور توسعه صادرات غیرنفتی
همچنین ایران می تواند از ظرفیت پرداخت وام های ریالی به واردکنندگان کالاهای ایرانی در این کشورها، شرایط را برای تشویق آن ها به خرید محصولات ایرانی با ریال فراهم نماید. این اقدام به رونق استفاده از ریال در کشورهای هدف منجر می شود که نتیجه آن اقبال بیشتر به پذیرش ریال از گردشگران و واردکنندگان ایرانی است.
در این صورت این امکان فراهم خواهد بود که دست کم بخشی از تجارت ایران با کشورهای همسایه و همسو، از طریق تجارت ریالی ساماندهی گردد و به مرور زمان بر سهم این روش افزوده شود.
انتهای پیام/ تجارت و ارز
