مسیر اقتصاد/ همه کشورهای جهان برای تامین انرژی مورد نیاز خود، سبدی از روش های متفاوت را انتخاب می کنند. این سبد می تواند شامل گاز طبیعی، ذغال سنگ، انرژی هسته ای، برق آبی، بادی، خورشیدی و غیره باشد اما آنچه که مشخص است، این است که هر کشوری با توجه به ظرفیت های خود و منافع اقتصادی، سهم هر یک از منابع فوق را در تامین انرژی انتخاب می کند.
در این میان علیرغم تبلیغات گسترده بر روی انرژی های تجدیدپذیر و توافقات بین المللی در این زمینه مثل پیمان پاریس، لحاظ کردن استانداردهای زیست محیطی در تعیین سبد انرژی، اگر نگوییم مورد توجه قرار نمی گیرد، در بهترین حالت، آخرین قیدی است که مورد توجه قرار خواهد گرفت.
ساخت ۳۶ نیروگاه تولید برق از زغال سنگ در ژاپن برخلاف توافق پاریس
در حوزه انرژی برنامه داریم یا برایمان برنامه نویسی می کنند؟
سرمایه گذاری جدید وزارت انرژی آمریکا بر روی فناوری های نوین و پیشرفته هسته ای در حالی انجام می شود که تبلیغات فزاینده و فوق العاده ای بر روی استفاده از محصولات و کالاهای حوزه انرژی های تجدید پذیر از جمله خورشیدی در حال انجام است.
وزیر انرژی آمریکا: انرژی هسته‌ای پیش نیاز پیشرفت اقتصادی است
ایران هم از این تبلیغات بی نصیب نمانده و حجم قابل توجهی سرمایه گذاری در حوزه خرید و استفاده از محصولات و تجهیزات برق خورشیدی (نیروگاه های خورشیدی) انجام داده است.
این درحالیست که غالبا کشورهایی به سمت استفاده از انرژی های تجدیدپذیر رفته اند که فاقد منابع قابل توجه از سوخت های فسیلی بوده اند و سوخت مورد نیاز خود را برای تامین انرژی وارد می کنند. این کشورها با تحقیق و توسعه در خصوص تکنولوژی انرژی های تجدیدپذیر مثل برق خورشیدی قصد ایجاد مزیت نسبی در این حوزه برای خود را دارند.
در این راستا، توصیه کشورهای توسعه یافته و فاقد منابع فسیلی به سایر کشور ها علی الخصوص آن هایی که صاحب منابع عظیم هیدروکربنی هستند، نادیده گرفتن مزیتشان در منابع عظیم هیدروکربنی همچون گاز طبیعی است.
راهبردهای توسعه انرژی در کشور
برنامه ریزی های شتاب زده ناشی از تبلیغات و سیاست های کشور های فاقد منابع فسیلی، نباید مبنای کار کشور و مسئولان قرار گیرد و در این زمینه، بایستی با توجه به ظرفیت های کشور و همچنین برنامه ریزی های همه جانبه و بلندمدت، به تحقیق، توسعه و سرمایه گذاری در حوزه های مختلف انرژی پرداخته شود.
جمهوری اسلامی ایران به دلیل قرار گرفتن بر روی منابع عظیم هیدروکربنی و دارا بودن رتبه اول در مجموع ذخایر نفت و گاز، بایستی اولویت خود را به توسعه صنایع نفت و گاز اختصاص دهد.
در این حوزه بایستی موارد زیر در اولویت قرار گیرد:
۱- گاز طبیعی به دلیل پاک، ارزان و در دسترس بودن، بایستی منبع اصلی سوخت در کشور باشد. در این مسیر بایستی بر تبدیل سوخت نیروگاه ها از مازوت به گاز طبیعی و همچنین توسعه هر چه بیشتر CNG به جای افزایش تولید بنزین تمرکز کرد. تولید و صادرات برق نیز از طریق پیک سایی در وهله اول و ساخت نیروگاه های سیکل ترکیبی با فناوری های جدید و بازدهی بالا در وهله بعد باید مدنظر باشد. صادرات گاز از طریق خط لوله و LNG نیز به عنوان گزینه های بعدی مطرح می شود.
۲- در مورد انرژی هسته ای با توجه به اینکه کشور ما به چرخه کامل تولید سوخت هسته ای دست یافته است و در چشم انداز ۱۴۰۴، تامین ۲۰ هزار مگاوات از برق مورد نیاز کشور از انرژی هسته ای دیده شده است، بایستی در جایگاه دوم پس از گاز طبیعی بر روی آن سرمایه گذاری شود. با در نظر گرفتن این قید که پس از رفع محدودیت های برجام در زمینه صنعت هسته ای، امکان غنی سازی کشور از نظر کمی و کیفی ارتقا پیدا می کند، تجاری سازی سوخت هسته ای باید مدنظر قرار گیرد تا علاوه بر تامین سوخت نیروگاه های فعلی و آتی کشور، امکان فروش و صادرات آن نیز برای کشور فراهم آید.
۳- در خصوص انرژی های تجدیدپذیر از جمله برق خورشیدی نباید به عنوان مصرف کننده تجهیزات نهایی با صنعت برخورد شود؛ بلکه باید در حوزه تحقیق و توسعه ساخت فناوری های مربوط به این حوزه سرمایه گذاری انجام گیرد. به عنوان نمونه می توان به تحقیق و توسعه در افزایش بازدهی پنل های خورشیدی اشاره کرد.
۴- نفت خام نیز باید در مسیر تبدیل به زنجیره ارزش قرار گیرد و به جای صادرات و فروش، به پالایشگاه و پتروپالایشگاه های جدید ارائه گردد به نحوی که صادرات نفت خام به صفر برسد. افزایش ارزش افزوده و کسب درآمد های بالاتر، حذف امکان تحریم فروش نفت خام و توسعه صنایع پایین دست پتروشیمی از دیگر مزایای تکمیل زنجیره ارزش نفت خام است.
