به گزارش مسیر اقتصاد یکی از مسائل کنونی که سبب رشد قیمت محصولات خودروسازان در کشور می شود، بی ثباتی نرخ ارز است. این مساله سبب افزایش هزینه تولید و قیمت تمام شده خودروها در ایران می شود.
در واقع نوسانی بودن نرخ ارز اجازه نمی‌دهد خودروسازان خارجی و شرکای ایرانی‌شان، تصمیماتی با ثبات در مورد قیمت محصولات مشترک خود اتخاذ کنند و بنابراین معمولا با افزایش هزینه تولید و قیمت تمام شده مواجه می‌شوند.
یکسان سازی دستوری نرخ ارز راهگشا نیست
طبیعتا یکی از مواردی که مشکلات کنونی خودروسازان را تعدیل می نماید، یکسان سازی نرخ ارز است. منتها نکته اصلی اینجاست که بایستی این یکسان سازی نرخ ارز به صورت دستوری نباشد. چرا که تعیین دستوری نرخ ارز، بی ثباتی آن در آینده را همراه خواهد داشت.
۲۰ فروردین ماه دولت در جلسه ای فوق العاده تصمیم گرفت تا نرخ ارز را به صورت دستوری در نرخ ۴۲۰۰ تومان میخکوب نماید. به نظر می رسد این تصمیم دولت جهت کاهش دستوری نرخ ارز، در شرایطی که اقدامات ساختاری از جمله انعقاد پیمان پولی دوجانبه، راه اندازی بورس ارز و اعمال مالیات بر عایدی سرمایه در بازار ارز هنوز انجام نشده است، پایدار نخواهد بود.
پیش از این نیز محمود بهمنی رئیس وقت بانک مرکزی در جریان افزایش نرخ ارز پس از تحریم ها در سال ۱۳۹۰، چنین تصمیمی در نرخ ۱۲۲۶ اتخاذ کرده بود؛ اما آن تصمیم نیز پایدار نماند.[۱]
نفع صنعت خودرو از یکسان سازی صحیح نرخ ارز
محمدرضا نجفی منش رئیس انجمن صنایع همگن قطعه سازی کشور در این زمینه گفته: یکسان‌سازی هم باعث نظم و ترتیب بهتری در برنامه‌ریزی می‌شود و هم به‌دلیل اینکه صنعت خودرو یکی از صنایع پیشران و تاثیرگذار در تولید ناخالص ملی است، بیش از دیگر صنایع از یکسان‌سازی نرخ ارز منتفع می‌شود.
نجفی منش افزود: همچنین از مزایای دیگر یکسان‌سازی و اعلام رسمی نرخ ارز این است که مواد اولیه چه داخلی و چه وارداتی که مستقیما از نرخ ارز متاثر می‌شود، حالت ثبات پیدا می‌کند. درحوزه قطعه‌سازی نیز باید گفت اعلام نرخ رسمی منجر به آن می‌شود که در محاسبه نرخ مواد اولیه در آنالیز قیمت قطعه‌سازان از اعداد متفرقه و سلیقه‌ای اجتناب و نرخ رسمی ملاک قرار گیرد. مواد اولیه داخلی نیز که معمولا از نرخ ارز تبعیت می‌کند وضعیت مناسب‌تری پیدا خواهد کرد و صادرات آن فقط به صرف نرخ ارز بالاتر در مقابل بازار داخلی منطقی‌تر می‌شود. رویکرد مثبت دیگر این اقدام دولت این است که برنامه‌ریزی برای صادرات خودرو و قطعات با ثبات نرخ جنبه عملیاتی به خود می‌گیرد.[۲]
تاثیرگذاری پایین نرخ ارز بر قیمت خودروها با ارتقا «عمق ساخت داخل» خودروها
بیشترین اثر از تغییر نرخ ارز را خودروهایی می گیرند که «عمق ساخت داخل» آن ها پایین باشد. یعنی هر چه میزان داخلی سازی یک خودرو پایین تر باشد و قطعات استفاده شده در خودرو به صورت سی.کی.دی وارد شوند، قیمت خودرو وابستگی بیشتری به نرخ ارز خواهد داشت.
به عنوان مثال محصولات حاصل از قراردادهای خارجی پسابرجام که طبعا از قطعات خارجی بیشتری در این خودروهای استفاده می شود و داخلی سازی پایینی دارند، تغییرات نرخ ارز هزینه تولید و قیمت تمام‌شده را بالا خواهد برد.
البته ممکن است در محصولاتی که داخلی سازی بالایی دارند نیز افزایش نرخ ارز تاثیر بگذارد؛ دلیل این مسئله تعیین نادرست میزان داخلی سازی قطعات است؛ روشی که باید اصلاح شود.
البته تغییرات نرخ ارز به دلیل ایجاد تغییر در قیمت موارد اولیه، تاثیر خود را بر محصولات با داخلی سازی بالا نیز می گذارد، اما محصولاتی که «عمق ساخت داخل» آن ها به صورت واقعی بالا است، تاثیر کمتری از این تغییرات می پذیرند.
پینوشت:
[۱] مسیر اقتصاد کدخبر: ۵۰۹۲۱
[۲] دنیای اقتصاد کدخبر: ۳۳۷۴۶۲۱
