طبق آمار گمرک در ۶ ماهه ابتدایی سال جاری، ۲۶۳ میلیون دلار «انواع مواد شروع کننده و تسریع کننده واکنش‌های شیمیایی» و یا به اختصار «کاتالیست» معادل حدود ۹۲۰ میلیارد تومان (با احتساب ارز آزاد) از کشور صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، بیش از ۳ برابر شده است. این افزایش سه برابری در میزان صادرات موجب شده است که این کالا تا رتبه هفدهم محصولات صادراتی کشور در ۶ ماهه ابتدایی سال جاری بالا بیاید.
نکته جالب توجه آنکه در ۶ ماه ابتدایی سال جاری، هرتن کالای صادراتی ایران به طور متوسط با قیمت ۳۶۷ دلار صادر شده است که نشان از پایین بودن قیمت محصولات صادراتی ایران دارد. در واقع عمده محصولات صادراتی ایران، خصوصا آن دسته از محصولات که میزان صادرات آن‌ها زیاد است، عمدتا قیمت واحد کمتر از یک دلار در هر کیلوگرم دارند و معدود کالایی یافت می‌شود که با قیمت بیشتر از ۲ دلار در هر کیلوگرم صادر شود. اما هر کیلوگرم کاتالیست با قیمت ۳۲ دلار صادر شده که حدود ۹۰ برابر میانگین محصولات صادراتی کشور است و نشان از دانش بنیان بودن این محصول صادراتی ایران دارد.
در سال‌های اخیر ایران همواره جزء واردکنندگان کاتالیست بوده و روند صادرات این محصول از سال ۱۳۹۲ آغاز شده است. در نمودار زیر میزان صادرات و واردات کاتالیست کشور در ده سال اخیر نشان داده شده است:
چنانچه مشخص است، میزان واردات کاتالیست در سال ۱۳۹۱ به اوج خود رسید ولی با شروع روند صادراتی این محصول که نشان از تولید مازاد بر نیاز آن در داخل کشور است، روند واردات این محصول نیز کنترل شد و تا حد قابل قبولی کاهش یافت. در ۶ ماهه نخست سال جاری نیز میزان صادرات به قدری افزایش یافته که نه تنها از کل میزان صادرات سال گذشته بیشتر شده بلکه بیش از ۸ برابر میزان واردات این محصول است.
با این حال، در سه سال اخیر عمده کاتالیست صادراتی (حدود ۷۰ درصد) به کشور عراق صادر شده است. این درحالیست که به دلیل استفاده‌های فراوان این محصول در پالایشگاه‌ها و دیگر صنایع، بسیاری از کشورهای همسایه و منطقه واردکننده این محصول هستند و صادرکنندگان ایرانی می‌توانند از بازار دیگر کشورها نیز سهمی داشته باشند.
کاتالیست یکی از معدود محصولات دانش بنیان صادراتی کشور است که روند تولید و صادرات آن از سال ۱۳۹۲ آغاز شده و به شدت در حال افزایش است. در نتیجه ضروری است با سیاستگذاری هوشمندانه، شرایط افزایش صادرات این محصولات دانش بنیان به کشورهای همسایه نیز فراهم گردد.
با سلام به عنوان یک فعال در صنعت تولید کاتالیست کشور این امار رو تکذیب میکنم. البته بنده هم به اطلاعات گمرک سر زدم و این آمار رو دیدم ولی باید بگم ظرفیت تولید کاتالیست در کشور اصلا در این حد نیستو تا به حال مقدار ناچیزی کمتر از ۲۰ یا ۳۰ تن صادرات داشته ایم. قاعدتا این امار گمرک نشون دهنده فرار از تعرفه گمرکی صادرات برخی کالاهاست که به اسم و ردیف تعرفه گمرکی کاتالیست صادر شده اند.