به گزارش مسیر اقتصاد به نقل از رجانیوز، ممقان، شهری با جمعیت حدود ۱۵ هزار نفر از توابع استان آذربایجان شرقی است. مردم ممقان به سخت کوشی و در عین حال برخورداری از سطح بالای ثروت در قیاس با شهرهای مشابه، معروف اند. ممقان اما چندی است که به شهر اقتصاد مقاومتی هم مشهور شده چرا که پایتخت نخودچی جهان محل تلاقی صنایع بزرگ و مادر با صنایع کوچک و به اصلاح زیر پله ای است.
نگین اقتصاد و صنعت آذربایجان، صنایع بزرگی همچون ایران خودرو تبریز، ایران خودرو آذربایجان، شرکت بزرگ شیرین عسل، شرکت مهراصل، مادخودرو، گسترش فولاد (فولادگستر کوثر تبریز)، معدن دیاتومیت و شهرک صنعتی شهید سلیمی را در خود جای داده است. به موازات برخورداری از این صنایع بزرگ، ممقان با برخورداری از یک هزار و ۸۰۰ کارگاه تولید نخودچی، سالانه ۴۰ درصد از نخود خام ایران را به نخودچی تبدیل می کند و از رهگذر صادرات این محصول به ایتالیا، برزیل هلند، کانادا، اتیوپی، کشورهای همسایه، کشورهای حوزه خلیج فارس و … سالانه ۵۰۰ میلیون دلار ارز وارد کشور می کند.
صادرات نخودچی ممقان حتی در اوج تحریم های ظالمانه علیه کشورمان نیز با قدرت ادامه داشت. میزان تولید نخودچی در این شهر سالانه بالغ بر ۲۶۰ هزار تن است. ممقانی ها سنت ارسال بسته های نخودچی برای رزمندگان در دفاع مقدس را همچنان حفظ کرده اند و به صورت مداوم برای رزمندگان مدافع حرم، بسته های نخودچی را هدیه می فرستند!
تجربه ای موفق از صنایع کوچک و زود بازده
علم و تجربه روز اقتصادی جهان ثابت کرده است که اشتغالزایی در سطح وسیع بیش از هر چیز با گسترش بنگاه های کوچک و زود بازده (صنایع زیرپله ای) بویژه با هدفگذاری صادراتی محقق می شود. چین، برزیل، هند، آرژانتین و ترکیه از جمله کشورهایی هستند که با حمایت از بنگاه های زود بازده و نیز صنایع تبدیلی ضمن رقم زدن رشد اقتصادی بالا برای کشورهایشان، نرخ بیکاری را به میزان بسیار زیادی کاهش دادند.
شهر ممقان از این حیث در کشور، یکی از نمونه های منحصر به فرد است. اگر ممقان با کمترین میزان آسیب های اجتماعی نظیر اعتیاد، طلاق، بزهکاری و مشکلات اخلاقی و بدفرهنگی رو به روست، حاصل این است که در این شهر به سختی می توان بیکار پیدا کرد. مردم در کارگاه های کوچک و خانگی زنجیره به هم پیوسته تولید نخودچی از جمله تهیه مواد خام، حمل و نقل، پاک کردن، فرآوری، بسته بندی و فروش را تشکیل داده و از ثروت حاصله بهره مند می شوند. آنها ۴۰ درصد نخودچی هایشان را در بازار آجیل ایران می فروشند و ۶۰ درصد باقی مانده را صادر می کنند. کارگاه های فراوری نخود در ممقان به صورت خانوادگی اداره می شود و زنان هنرمند ممقان در کنار سوزن دوزی و صنایع دستی، پا به پای مردانشان در کارگاه ها فعالیت می کنند.
تولید نخودچی دانش بنیان
اما جریان داشتن روح اقتصاد مقاومتی در ممقان در همین موارد خلاصه نمی شود. کلیه دستگاه های صنایع تبدیلی نخودچی در خود ممقان تولید می شود. ممقانی هایِ سختکوش و هوشمند همچنین برای بالا بردن بهره وری تولید و خلق ارزش افزوده بیشتر، با دانشگاه ها و علم روز نیز پیوند خورده اند. جالب است بدانیم سوژه پایان نامه های فوق لیسانس و دکترای بسیاری از دانشجویان ممقانی، چیزی جز تولید و فرآوری نخودچی نیست. در ممقان اساتید دانشگاه و دارندگان مدرک دکتری که کارگاه تولید نخودچی شان را بر اساس تز پایان نامه شان اداره می کنند و حتی آزمایشگاه هم تاسیس کرده اند، کم نیستند. این پدیده را باید «تولید نخودچی دانش بنیان» نامید.
تولید نخودچی در ممقان البته با چالش هایی هم روبه روست. از جمله اینکه کمبود تولید نخود خام در کشور باعث می شود ممقانی ها، نخودچی را بعضا از کشورهای آفریقایی وارد کنند که موجب افزایش هزینه های تولید می شود. همچنین صنایع بسته بندی ممقان هم نیازمند جذب سرمایه برای ارتقاء و روزآمدی است. گزارش های متعدد حاکی است که نخودچی ممقان به خاطر ضعف نسبی در بسته بندی، در خارج از کشور توسط بازرگانان خارجی مجددا بسته بندی می شود و با قیمت بالاتری به فروش می رسد. بر این اساس فقط در صورت افزایش کشت نخود در کشور و نیز سرمایه گذاری در صنایع بسته بندی است که درآمد حاصل از فرآوری نخود در ممقان به نرخ واقعی خود نزدیک می شود.
اختصاص ۱۵ میلیارد ریال تسهیلات به واحدهای نخودپزی
سردار محمد رضا نقدی رییس سازمان بسیج مستضعفین در سفرش به آذربایجان شرقی کارگاه های نخود پزی ممقان را یکی از نمونه های بارز و مثال زدنی اقتصادمقاومتی دانسته و افزود: کارگاه های کوچک تبدیلی ممقان نمونه عینی تحقق اقتصاد مقاومتی در یک بخشی از کشور است که البته باید این کارگاه ها از لحاظ مصرف انرژی و بهداشت بهتر شوند.
سردار نقدی یکی از وظایف رسانه ها را برجسته سازی و معرفی مناطق فعال اقتصادی مانند ممقان به جامعه دانست و خاطرنشان کرد: صدا و سیما باید چنین شهرهایی را که از لحاظ اقتصادی خود اتکا و پویا هستند در کشور به همه معرفی بکند.
وی با اشاره به اینکه راه موفقیت و شکوفایی در اقتصاد، فقط پیاده کردن شیوه های تقلیدی نیست، گفت: صنایع کوچک تبدیلی که بیشتر خانوادگی اداره می شوند تاثیر بسیار مهمی در پویایی و شکوفایی اقتصاد کشور دارند چنانکه ما در ممقان شاهد این مدعا هستیم. امسال ۱۵ میلیارد ریال تسهیلات از طریق بسیج سازندگی آذربایجان شرقی در اختیار واحدهای نخودپزی ممقان قرار خواهد گرفت.
