به گزارش مسیر اقتصاد به دلیل تغییرات ژئوپلیتیکی، رهبران سیاسی آفریقا اشتیاق و عمل‌گرایی بالایی از خود نشان داده و روابط خود را با کشورهای خارجی توسعه می‌دهند. آنها از پیکربندی مجدد جهانی فعلی حمایت می‌کنند و هرچند روابط نزدیکی با ایالات متحده و اروپا دارند اما از طرح‌های سایر بازیگران مانند چین، روسیه، هند، ترکیه و کشورهای عربی نیز استقبال می‌کنند.
ایتالیا به عنوان پل همگرایی اروپا و آفریقا
طی دو دهه گذشته، دعوت آفریقا به اجلاس‌ها و کنفرانس‌های بین‌المللی عمدتاً به دلیل روابط پیچیده با چین بوده است. چین با خروج شوروی وارد این قاره شد و تاکنون دستاوردهای مهمی در سراسر آن به دست آورده است. البته روسیه نیز تلاش کرده است تا بخشی از نفوذ دوران شوروی خود را بازیابی کند. از همین روی، هدف کنونی ایالات متحده و اروپا مقابله با نفوذ سریع چین و روسیه است. با وجود روند طولانی متقاعدسازی و ایجاد اجماع بر شراکت‌های قبلی، اروپا هنوز با چالش‌هایی روبرو است. در همین راستا و از اواخر ژانویه ۲۰۲۴، ایتالیا به عنوان پل کلیدی بین آفریقا و اروپا در راستای همگرایی بیشتر تبدیل شد. بیش از ده رهبر آفریقایی، اتحادیه آفریقا، مقامات ارشد اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد و نمایندگانی از موسسات وام‌دهی بین‌المللی برای اولین رویداد مهم ریاست گروه هفت در رم حضور داشتند. جورجیا ملونی، نخست وزیر ایتالیا، از «طرح ماتایی» به نام انریکو ماتایی، بنیانگذار انی غول انرژی دولتی ایتالیا، برای نفوذ در این قاره بهره می‌گیرد. در دهه ۱۹۵۰، او از موضع همکاری با کشورهای آفریقایی حمایت و به آنها کمک کرد تا منابع طبیعی خود را توسعه دهند. ملونی در اینباره گفت گفت: «اساس طرح ماتایی یک رویکرد جدید مبتی بر غیر غارتگرانه، غیر پدرانه، اما خیرخواهانه بوده و در واقع به دنبال رشد با هم است»
رم ریاست گروه کشورهای گروه هفت را در سال جاری بر عهده دارد و متعهد شده که توسعه آفریقا را به موضوع اصلی تبدیل کند، زیرا نفوذ قدرت‌هایی مانند چین، روسیه، هند، ژاپن و ترکیه در این قاره در حال گسترش هستند. از همین روی، طرحی شامل بیش از ۵.۵ میلیارد یورو (۶ میلیارد دلار) سرمایه گذاری، اعتبار، پاداش و می‌شود که ساخت یک مرکز آموزشی در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر در مراکش، پروژه‌های آموزشی در تونس، و پروژه‌های دیگر در الجزایر، موزامبیک، مصر، جمهوری کنگو، اتیوپی و کنیا می‌شود. البته رهبران آفریقایی اعلام کردند که در شکل گیری این طرح با آنها مشورت نشده است. با توجه به اینکه ایتالیا در حال حاضر ریاست دوره‌ای گروه هفت را در اختیار دارد، روایت در مورد آفریقا باید تغییر کند تا منافع این قاره در دوره ریاست گروه هفت ارتقا یابد. اروپا باید از بزرگترین منابع انرژی تجدیدپذیر و زمین‌های قابل کشت وسیع برای کشاورزی و امکان تولید صنعتی برای جدیدترین بازار قاره آفریقا (AfCFTA) استفاده کند.
امنیت انرژی در مذاکرات آفریقایی-ایتالیایی
نخست وزیر ایتالیا، ابتکار جدید را با هدف کمک به رونق کشورهای آفریقایی در ازای مهار مهاجرت غیرقانونی رونمایی کرد و مبلغ اولیه ۵.۵ میلیارد یورو را به این طرح اختصاص داد. این طرح‌ها شامل تلاش برای توسعه تجارت کشاورزی آفریقا و بسیج شرکت‌های حمل‌ونقل ایتالیایی و کارهای بزرگ است. ملونی در حضور بیش از ۲۵ کشور و رئیس کمیسیون اروپا، اورسولا فون در لاین و نمایندگان اداره‌های سازمان ملل متحد و بانک جهانی، اعلام کرد که این طرح در ابتدا به مبلغ ۵.۵ میلیارد یورو تامین می‌شود که بخشی از آن وام و با تمرکز بر سرمایه گذاری در حوزه‌های انرژی، کشاورزی، آب، بهداشت و آموزش خواهد بود. با این حال، او بر لزوم همکاری با بخش خصوصی و نهادهای بین المللی مانند اتحادیه اروپا برای تضمین موفقیت این طرح تاکید کرد. نیازهای انرژی در کانون «ابتکار ایتالیا» قرار دارد و این کشور قصد دارد به عنوان دروازه‌ای برای گاز طبیعی آفریقا به بازارهای اروپایی عمل کند. این طرح بلندپروازانه در چارچوب تلاش‌های اتحادیه اروپا برای تنوع بخشیدن به منابع انرژی پس از حمله روسیه به اوکراین، اهمیت پیدا می‌کند. ملونی مجموعه‌ای از پروژه‌های آزمایشی را در کشورهای مختلف تشریح کرد که آفریقا را قادر می‌سازد تا به صادرکننده اصلی انرژی به اروپا تبدیل شود و به کاهش وابستگی آن به انرژی روسیه کمک کند.
اهداف طراحی استراتژی مشترک اروپا و آفریقا
در سال‌های گذشته، اتحادیه اروپا به دنبال تقویت روابط اقتصادی و تجاری خود با آفریقا بوده است. آخرین اجلاس سران در فوریه ۲۰۲۲ با رهبران و اتحادیه آفریقا برگزار و تلاش شده تا آفریقا و اروپا را برای ایجاد یک پایگاه استراتژیک و بلندمدت به هم نزدیک‌تر و دیدگاه مشترکی برای روابط دوجانبه ایجاد کند. براساس یک سند سمی، ایتالیا اعلام کرده که؛ ۱- از اجرای AfCFTA و انتقال سبز حمایت خواهد کرد ۲- بهبود فضای تجارت و سرمایه گذاری بین اتحادیه اروپا و آفریقا ۳- تقویت گفتگوی بخش عمومی و خصوصی در سطح بالا ۴- تقویت ساختارهای گفتگوی بلندمدت بین اتحادیه‌های تجاری اروپا و آفریقا ۵- گشودن فرصت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری جدید از جمله در زمینه‌های تولید و فرآوری کشاورزی و همچنین توسعه زنجیره‌های ارزش منطقه‌ای و قاره‌ای. این سند که از آن به عنوان «استراتژی مشترک اتحادیه اروپا و آفریقا» یاد می‌شود، مهمترین منافع مانند تغییرات آب و هوا، امنیت جهانی و دستیابی به اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد را مورد توجه قرار می‌دهد.
ظرفیت افزایش تجارت، رشد اقتصادی، ایجاد شغل و ادغام در سراسر این قاره همچنان بسیار زیاد است، زیرا امروزه تنها حدود ۱۷ درصد از جریان تجارت آفریقا بین کشورهای آفریقایی انجام می‌شود. البته، چالش‌هایی در این مسیر وجود خواهد داشت، بطوریکه والدیس دامبروسکیس، معاون اجرایی و کمیسیونر تجارت اروپا، گفت: «ما به حمایت خود از اجرای منطقه آزاد تجاری قاره آفریقا ادامه می‌دهیم، زیرا دستیابی به آن یک نقطه عطف تاریخی است. اتحادیه اروپا طیف متنوعی از قراردادهای تجاری با کشورهای آفریقایی دارد و هدف ما گسترش و تعمیق این قراردادهای اقتصادی و مشارکتی با کشورهای آفریقایی است». بر اساس گزارش های مختلف، نشست سران اتحادیه اروپا و آفریقا بر جستجوی راه‌های موثرتر برای افزایش توسعه پایدار در آفریقا متمرکز است. با توجه به تغییر ژئوپلیتیک، این قاره اکنون به طور فزاینده‌ای به محل تلاقی بازیگران قدرت جهانی تبدیل و با آینده پیچیده و مبهم روبرو می‌شود.
منبع: اوراسیا ریویو
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
