مسیر اقتصاد/ صنعت پتروشیمی آمریکا یک صنعت ۷۶۸ میلیارد دلاری است که پس از چین دومین صنعت پتروشیمی بزرگ جهان را در اختیار دارد. آمریکا یکی از بزرگترین تولیدکنندگان پروپیلن در جهان است و درحال حاضر ۱۵ درصد پروپیلن دنیا در این کشور تولید می‌شود.
بر اساس پیش‌بینی‌ها تولید پروپیلن آمریکا تا سال ۲۰۲۷ به ۲۳ میلیون تن می‌رسد
در سال‌های اخیر اکتشافات گاز شیل، موجب تحول در صنایع پتروشیمی آمریکا شده و به شکل قابل توجهی عرضه گاز اتان و گاز مایع در این کشور را افزایش داده است که به عنوان خوراک در واحدهای تولید اتیلن و پروپیلن مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین تولید پروپیلن در آمریکا به شکل گسترده‌ای توسعه پیدا کرده است. مطابق نمودار زیر در سال ۲۰۲۲، آمریکا بیش از ۱۸ میلیون‌تن پروپیلن تولید کرده است و پیش‌بینی می‌شود این میزان تا سال ۲۰۲۷ به ۲۳ میلیون تن برسد.
افزایش عرضه و وجود خوراک ارزان برای واحدهای پتروشیمی پایین‌دستی زنجیره ارزش پروپیلن و ایجاد پارک‌های شیمیایی متمرکز در آمریکا، همچون پارک شیمیایی هوستون(بزرگترین پارک شیمیایی جهان)، موجب جذابیت اقتصادی برای سرمایه گذاران شده و بسیاری از شرکت‌های شیمیایی جهان همچون اکسون‌موبیل[۱]، داو[۲] و بی‌ای‌اس‌اف[۳] به توسعه یا ساخت تأسیسات زنجیره ارزش پروپیلن پرداخته‌اند.
کاهش سهم آمریکا در بازار زنجیره ارزش پروپیلن جهان
میزان تولید پروپیلن آمریکا در سال ۲۰۲۲، معادل ۱۵ درصد از پروپیلن جهان بوده است. اما این میزان تا سال ۲۰۲۷ با وجود افزایش ظرفیت تولید پروپیلن به ۱۴درصد کاهش خواهد یافت. علاوه‌براین ممکن است روند تولید پروپیلن در آمریکا حتی کمتر از میزان پیش‌بینی شده رشد کند.
همانگونه که در سال ۲۰۱۹، آشفتگی اقتصاد جهانی به واسطه شیوع کرونا غیرقابل پیش‌بینی بود، ممکن است سیاست‌های خارجی، افزایش تولید سایر کشورهای جهان و سیاست‌های داخلی، روند تولید پروپیلن آمریکا را تغییر دهند و پروپیلن آمریکا حتی تا این میزان رشد نداشته باشد.
به عنوان نمونه در آمریکا خط لوله دئین شمالی، پروپیلن گرید پلیمری را از لوئیزیانا به تگزاس انتقال می‌دهد. در سال ۲۰۲۲ تا اوسط سال ۲۰۲۳، به دلیل تعمیر و نگهداری ناشی از طوفان، فرآیند انتقال پروپیلن به واحدهای تولیدی مختل و موجب افزایش قیمت و کاهش تقاضای پروپیلن در آمریکا شد.
در این شرایط واحد PDH اینویستا، کراکر خوراک مخلوط بی‌ای‌اس‌اف-توتال و کارخانه‌های تولید الفین پروپیلن لایوندال بازل و داو مجموعا با ظرفیت در حدود ۳ میلیون‌تن به دلایلی همچون تعمیر و نگهداری و کاهش تقاضا در آمریکا حداقل تا اواسط سال ۲۰۲۳ غیرفعال شده‌اند.
نفوذ پروپیلن آسیایی به صنایع پایین دست پتروشیمی آمریکا
در حالی که کشورهای آمریکایی و اروپایی در سال ۲۰۲۳ حجم تولید پروپیلن را کاهش دادند، کشورهای آسیایی همچون چین و عربستان برنامه گسترده‌ای برای تولید پروپیلن و زنجیره ارزش این ماده داشتند. به طوری که چین در سال ۲۰۲۳ با بهره‌برداری از ۵ واحد PDH، ظرفیت تولید پروپیلن را ۲.۸۵ میلیون تن در سال افزایش داد. در حقیقت چین با تخصیص یارانه ۵۰ درصدی بر زغال‌سنگ توانست نرخ سود واحدهای CTO[۴] را افزایش و قیمت پروپیلن جهانی را کاهش دهد و به بازارهای جهانی همچون بازار آمریکا نفوذ کند.
در این شرایط پروپیلن‌های آسیایی با قیمت‌های به مراتب رقابتی‌تر وارد بازار آمریکا شدند و صنایع پایین‌دست و شرکت‌های تولیدکننده محصولات نهایی، توان رقابت با محصولات وارد شده از آسیا را نداشتند. اگرچه قیمت‌ها در بازار پروپیلن ایالات‌متحده درنیمه اول سال ۲۰۲۳ با پشتیبانی از سوی دولت همراه بود، اما بعید است که تقاضای پروپیلن آمریکایی از سوی صنایع پایین‌دستی رو به افزایش باشد. آمار‌ها نشان می‌دهد روند نزولی تقاضا برای پروپیلن گران‌تر آمریکایی ادامه‌دار باشد و شرکت‌های آمریکایی، توانایی بازپس‌گیری بازار پروپیلن را نداشته باشد.
در ادامه این روند، پیش‌بینی می‌شود اروپا نیز که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان پروپیلن جهان است، همانند آمریکا به واردات محصولات پایین دست پروپیلن متکی شود. این شرایط تأثیر مهمی بر توسعه زنجیره ارزش پروپیلن در کشور ایران خواهد داشت. با توجه به برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برای افزایش تولید پروپیلن در کشور، با وجود مزیت قیمت‌گذاری رقابتی خوراک و روند افزایشی تقاضای جهانی، صنعت پروپیلن ایران می‌تواند نقش مهمی در سبد جهانی پیدا کند.
پی‌نوشت:
[۱] Exxon Mobil Corporation
[۲] Dow Chemical Company
[۳] BASF
[۴] Coal to Olefin
منابع:
IHS market: North American Propylene Market
انتهای پیام/ انرژی
