مسیر اقتصاد/ ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در ماه می سال ۲۰۱۸ توافق تجارت ترجیحی را در شهر آستانه پایتخت قزاقستان منعقد کردند تا بدین ترتیب، اعضای این اتحادیه اقتصادی تمایل به افزایش روابط اقتصادی و تجاری خود با ایران را عملیاتی کنند. این قرارداد که عوارض گمرکی تعداد محدودی کالا را کاهش داده است، اولین گام در رسیدن به توافق تجارت آزاد طرفین محسوب می‌شود.
اقتصاد روسیه نیازمندِ حضور کالاهای کشورهای همسو
با شروع جنگ روسیه و اوکراین، آمریکا و اتحادیه اروپا، اقتصاد روسیه را هدف تحریم‌های خود به منظور زمین‌گیر کردن این کشور قرار دادند. روسیه نیز در اقدامی متقابل، ضمن اعمال برخی تحریم‌ها علیه کشورهای غیردوست و متخاصم، آمادگی خود برای افزایش مبادلات تجاری با کشورهای همسو و آسیایی نظیر چین را اعلام کرد. اقتصاد و بازار روسیه در ماه‌های اخیر شاهد میل به سمت کالاهای کشورهای شرقی بوده و این کشور به منظور تسهیل تجارت دوجانبه خود با کشورهای همسو با خود در مناسبات بین‌المللی، خواهان گسترش مبادلات مالی و بانکی با کشورهایی مانند چین، هند، ترکیه و ایران شده است.
افزایش مبادلات تجاری ایران و روسیه
وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه اخیر خود با اعلام اینکه تجارت خارجی مسکو و تهران در ماه‌های ژانویه تا ژوئیه سال جاری میلادی به ۲.۷ میلیارد دلار رسیده است، ابراز امیدواری کرد مذاکرات برای انعقاد توافق تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به نتیجه مطلوب برسد. این بیانیه همچنین اعلام می‌دارد تا کنون ۴ دور رایزنی صورت گرفته است و دور بعدی مذاکرات در پایان سپتامبر (شهریور) امسال در پایتخت روسیه برگزار خواهد شد.[۱]
پیمان پولی دوجانبه در تجارت طرفین
به گفته آندری اسپلنف، عضو هیئت مدیره کمیسیون اقتصادی اوراسیا در نشست اخیر خود با رئیس سازمان توسعه تجارت ایران، پیشرفت قابل توجهی در تجارت خارجی دو طرف با ارزهای ملی حاصل شده است که در شرایط فعلی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این مقام مسئول همچنین ابراز امیدواری کرده با پیشرفت‌های مهمی که در حوزه تعرفه تجارت کالا حاصل شده است، مراحل نهایی مذاکرات با سرعت بیشتری طی شود.[۲]
تمدید توافق تجارت محدود ایران و اوراسیا به مدت ۳ سال دیگر
به نقل از یک منبع آگاه در سازمان توسعه تجارت ایران، با توجه به زمان‌بر بودن فرآیند مذاکرات انعقاد توافق تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و لزوم تصویب این توافق در پارلمان همه کشورها، با توافق طرفین و تصویب هیئت وزیران ایران مقرر شده توافق تجارت محدود به مدت ۳ سال دیگر تمدید، و مذاکرات بین نمایندگان کشورها تا حصول نتیجه نهایی ادامه داشته باشد. گفتنی است مراحل تأیید نهایی تمدید دوباره توافق تجارت محدود ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در مجلس شورای اسلامی در حال انجام است.
به گفته این منبع، به نظر می‌رسد اشتیاق ایران برای رسیدن به توافق تجارت آزاد با این اتحادیه و انعکاس آن در مذاکرات فی‌مابین، منجر به زیاده‌خواهی طرف مقابل و تلاش برای گرفتن امتیازات بیشتر شده که این موضوع، باعث کندی روند مذاکرات ایران و اوراسیا در ماه‌های اخیر شده است. تیم مذاکره‌کننده ایران نیز اعتراض خود را اعلام کرده و مدعی شده کشورهای عضو این اتحادیه نیاز متقابلی به ایران دارند.[۳]
لزوم استفاده از ارزهای ملی در توافق تجاری ایران و اوراسیا
در مذاکرات انجام شده، مقامات اتحادیه اوراسیا «تحریم‌های بانکی ایران»، «نبود زیرساخت‌های لازم در حوزه پولی و مالی»، «فقدان رویه واحد تجاری» و «زیرساخت‌های ضعیف لجستیکی» در ایران را بخشی از چالش‌های رسیدن به توافق تجارت آزاد قلمداد کرده‌اند. اگرچه طرف ایرانی در یک سال گذشته و با روی کار آمدن دولت سیزدهم تلاش‌هایی در زمینه رفع موانع یاد شده از جمله «توافق پولی و بانکی با روسیه» انجام داده است اما هنوز موانع تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای زیادی وجود دارد که به منظور بهره‌مندی حداکثری از توافق نهایی احتمالی باید برطرف شوند.
با توجه به نزدیک شدن دور جدید مذاکرات بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در ماه جاری و اعلام آمادگی چندباره روسیه برای انعقاد پیمان‌های پولی دو جانبه با کشورهای آسیایی، ضمن رعایت اصول و قواعد فنی مذاکرات در توافقات تجاری در راستای تأمین منافع حداکثری کشور، لازم است با در نظر گرفتن نیازمندی اقتصادی روسیه و دیگر کشورهای عضو این اتحادیه به ظرفیت‌های اقتصادی، ژئوپلیتیکی و ترانزیتی ایران، مسائلی مانند فراهم شدن زیرساخت‌های لازم در حوزه حمل و نقل زمینی و دریایی، پولی و بانکی به منظور انجام مبادلات تجاری طرفین با ارزهای ملی کشورها و سایر موارد، با جدیت بیشتری در داخل پیگیری شود.
پینوشت:
[۲] خبرگزاری ایرنا؛ شماره خبر: ۸۴۸۷۰۵۸۶
[۳] یک منبع آگاه در سازمان توسعه تجارت
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
