به گزارش مسیر اقتصاد در حال حاضر طرحی با عنوان «اهداف، وظایف و ساختار بانک مرکزی» در مجلس شورای اسلامی در دست بررسی قرار دارد. طراحان این طرح، از جمله اعضای کمیته پولی و بانکی مجلس شورای اسلامی معتقدند این طرح در نهایت میتواند پاسخگویی و کارآمدی بانک مرکزی را ارتقاء ببخشد. در عین حال منتقدان این طرح معتقدند استقلال بانک مرکزی از دولت که محور این طرح محسوب میشود، اولویت فعلی اقتصاد ایران نیست و به پیش نیازهای دیگری نیاز دارد.
در همین راستا محمد امینی رعیا، کارشناس اقتصادی و مدیر اندیشکده اقتصاد مقاومتی در گفتگو با مسیر اقتصاد ضمن تقدیر از تلاش اعضای کمیته پولی و بانکی مجلس برای پاسخگو نمودن بانک مرکزی، گفت: برخلاف نظراتی که از سوی طراحان طرح عنوان شده است، در شرایط فعلی استقلال بانک مرکزی از دولت مشکلات اساسی نظام بانکی کشور را رفع نمیکند و حتی پاسخگویی و کارآمدی بیشتر بانک مرکزی را نیز درپی نخواهد داشت.
۲ پیش نیاز مهم استقلال بانک مرکزی از دولت
وی افزود: استقلال بانک مرکزی از دولت آنطور که در طرح بانکداری مجلس دنبال میشود ۲ پیش‌نیاز مهم دارد؛ اول اینکه بانک مرکزی ابتدا باید از شبکه بانکی مستقل شود و بتواند با اقتدار کامل تخلفات بانک‌ها را تشخیص بدهد و قانون را در مورد آن‌ها اعمال نماید. به بیان دیگر بانک مرکزی باید توان نظارت و اعمال حاکمیت بر بانک‌ها را داشته باشد و این مسئله به مراتب مهمتر و اساسی تر از استقلال بانک مرکزی از دولت است. درحال حاضر چنین پیش نیازی فراهم نیست و اگر بانک مرکزی به طور کامل از دولت مستقل شود، بدون شک سلطه بانکداران بر سیاست‌های پولی کشور بیشتر میشود و این در راستای منافع ملی نخواهد بود.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: پیش نیاز دوم اینکه استقلال بانک مرکزی از دولت باید زمانی در دستورکار کشور قرار بگیرد که از مرحله توسعه یافتگی عبور کرده‌ایم. کشور در حال توسعه باید از ظرفیت بانک مرکزی برای رشد استفاده کند. کشورهای توسعه یافته امروزی نیز در زمان توسعه به بهترین نحو از ظرفیت بانک مرکزی استفاده کرده‌اند. حتی امروز نیز بانک‌های مرکزی آمریکا و اتحادیه اروپا در زمان رکود، به شدت به تامین منابع مالی ارزان قیمت برای فعالیت‌های تولیدی پایبند هستند و اینطور نیست که فقط به دنبال کنترل تورم باشند. بنابراین در شرایط فعلی که کشور در مرحله توسعه یافتگی قرار دارد و منابع مالی باید در خدمت طرح های تولیدی قرار بگیرد، استقلال بانک مرکزی از دولت در اولویت قرار ندارد.
انتهای پیام/ پول و بانک
