مسیر اقتصاد/ یكی از ارکان رشد و توسعه کشور جایگاه و کارآمدی نظام مالياتی است. در شرایط فعلی از طرفی لزوم کاهش وابستگی به درآمد نفتی و از طرف دیگر کاهش قيمت نفت و افزایش فشار به درآمدهای دولت، توجه بيش از پيش به ماليات و درآمد مالياتی را ایجاب می کند. یكی از راه های افزایش درآمد مالياتی، برخورداری مناسب از اطلاعات اقتصادی است. این موضوع در نظام مالیاتی ایران نیز در قالب سامانه جامع نظام اطلاعات مالیاتی مورد توجه قرار گرفته است.
تاریخچه سامانه جامع مالیاتی و زیر پروژه های آن
سامانه جامع نظام اطلاعات مالیاتی، با سه هدف افزایش درآمدهای مالیاتی، کاهش هزینه‌های عملیات و افزایش رضایتمندی ذینفعان از سال ۱۳۸۳ کلید خورد. این سامانه بین ۱۵ تا ۲۰ سال در نظام مالیاتی ایران قدمت دارد؛ اما زمان اجرایی شدن آن به صورت ناقص از سال ۱۳۹۵ و به صورت آزمایشی از سال ۱۳۹۸ است.
سامانه جامع در سال ۱۳۸۳ توسط شرکت بریتانیایی دیلویت[۱] که یکی از شرکت‌های بزرگ مشاوره‌ای حسابداری و مالیاتی است با ۳۲ پروژه طراحی شد و در سال ۱۳۹۲ شرکت فرانسوی بول در مناقصه‌ای توانست پیمانکاری فنی طراحی این سیستم را بر عهده بگیرد.
سامانه جامع از ۳۲ پروژه به منظور پر کردن شکاف‌های شناسایی شده تشکیل گردیده و در آن چگونگی دستیابی به اهداف مشخص شده است. نقشه راه تدوین‌شده و برنامه اجرائی برای سامانه جامع مالیاتی، مشتمل بر ۵ محور موضوعی شامل محور نظام یکپارچه مالیاتی، محور زیرساخت، محور منابع انسانی، محور صاحبان منافع و محور مدیریت سامانه است. در هر محور، تعدادی پروژه به منظور دستیابی به اهداف تعیین شده مشخص شده است. برای مثال در محور نظام یکپارچه مالیاتی، ۱۰ پروژه که مقدمات و الزامات کار برای پیاده‌سازی و پشتیبانی نرم افزار یکپارچه مالیاتی را فراهم می‌کند، پیشبینی شده است.
در جدول زیر تمامی پروژه‌های سامانه جامع مالیاتی ایران با تفکیک ۵ محور اصلی نشان داده شده است.
| محور | پروژه | |
| نرم افزار و نظام یکپارچه مالیاتی | طراحی و اجرای آزمایشی نرم افزار سیستم یکپارچه مالیاتی | ITS: Integrated tax system |
| شماره شناسایی مودیان مالیاتی | TIN: Tax Identification Number | |
| انتخاب حسابرسی برمبنای ریسک (کوتاه مدت ) | RAS: Risk-based Audit Selection | |
| استاندارد سازی فرایندها | PSD: Process standardization | |
| شناسایی و آماده سازی داده ها (تبدیل و انتقال) | DCT: Data IDENTIFICATION AND preparation | |
| تدارک، نصب و تحویل سخت افزار نظام یکپارچه مالیاتی | HPI: Hardware Procurement and Implementation | |
| مهندسی مجدد فرآیند های کاری | BPR: Business Process Re-engineering | |
| پیاده سازی ملی نرم افزار سیستم یکپارچه مالیاتی | NIT: National Implementation Tax | |
| انتخاب حسابرسی بر مبنای ریسک (بلندمدت) | RAL: Risk-based Audit Selection | |
| طرح خدمات پشتیبانی و نگهداری | MSP: Maintenance and Support Plan | |
| زیرساخت | تدوین استراتژی فناوری اطلاعات | ITD: Information Technology Development |
| ارتقای شبکه محلی و گسترده و ارتباطات راه دور | LWT: LAN, WAN, Telecommunications Upgrades |
|
| مطالعه امکان سنجی کانون های پردازش مرکزی | FSC: Feasibility Study Centralized Processing and Data Center |
|
| ایجاد و توسعه استانداردهای فناوری اطلاعات | ISD: IT Standards Development | |
| ایجاد و توسعه کانون های پردازش مرکزی | CPI: Centralized Processing Implementation | |
| تجهیز مراکز داده | DCI: Data Center Implementation | |
| پیاده سازی و اتوماسیون امور اداری | BOA: Back Office Automation | |
| منابع انسانی | تدوین استراتژی منابع انسانی و مدل ارائه خدمات آن | HRS: Develop HR Strategy and Service Delivery Model |
| مطالعه و طراحی ساختار امور مالیاتی | ORG: Organization Design | |
| تدوین استراتژی آموزشی و برنامه ریزی اجرای آن | TSP: Training Strategy and Plan Development | |
| اصلاح و همسوسازی خدمات منابع انسانی | RAH: Refinement and Alignment of HR Service |
|
| پیاده سازی و اجرای ساختار سازمان امور مالیاتی | ORI: Organizational Implementation | |
| اجرای آموزش سامانه جامع مالیاتی | TTE: TARA Training Execution | |
| صاحبان منافع | طرح ریزی روابط با صاحبان منافع | SRP: Stakeholder Relationship Study and Plan |
| بازنگری و اصلاح سیاست های مالیاتی | TPR: Tax Policy Review and Refinement | |
| تعریف و پیاده سازی خدمات مودیان مالیاتی | TSI: Taxpayer Service Definition and Implementation |
|
| بازنگری و بهبود قوانین، مفررات و آیین نامه های امور مالیاتی | LRM: Tax Law, Rules and Regulation Review and Modification |
|
| طراحی و ایجاد شورای عالی اطلاعات مالیاتی | THC: Governmental Committee Formation | |
| تدوین برنامه جلوگیری از فرار مالیاتی | TES: Tax Evasion Study and Prevention Program | |
| توسعه شبکه تامین | SND: Supply Network Development | |
| مدیریت طرح | راه اندازی و اجرای دفتر مدیریت برنامه | PMO: Program Management Office |
| راه اندازی و اجرای دفتر مدیریت تغییر | CMO: Change Management Office | |
نحوه عملکرد سامانه جامع اطلاعات مالیاتی مبتنی بر ریسک است
سامانه جامع نظام اطلاعات مالیاتی با پشتیبانی ماده ۹۷ قانون مالیات‌های مستقیم و مبتنی بر اصل پارتو است؛ این اصل بیان می‌کند که برای بسیاری از رویدادها، تقریباً ۸۰ درصد اثرات از ۲۰ درصد علل ناشی می‌شوند که براساس آن مدیران میتوانند برای افزایش کارآیی، بر ۲۰ درصد چیزهای مهم تمرکز کنند.
این سیستم اطلاعات مودیان مالیاتی را به سه دسته کم‌ریسک، ریسک متوسط و پر ریسک تقسیم می‌کند و فقط مودیان مالیاتی با ریسک متوسط و ریسک بالا را جهت بررسی به ممیزی مالیات معرفی می‌کند تا مورد بررسی بیشتر قرار بگیرد.
اجزای اصلی سامانه جامع اطلاعات مالیاتی چیست؟
سامانه جامع نظام اطلاعات مالیاتی از چندین بخش ازجمله سامانه اطلاعات مودیان مالیاتی تشکیل شده است. این سامانه اطلاعات ثبتی بیمه ای و بانکی و … مودیان را در خود ذخیره می کند.
موتور ریسک جزء دیگر این سامانه است که پرونده های مالیاتی را به لحاظ ریسک عدم تطابق با واقعیت طبقه بندی می‌کند. بخش دیگر نرم افزار اریس یا سنیم است. این نرم افزار ماژول‌های ثبت نام، پردازش اظهارنامه، حسابرسی، اعتراضات، حسابداری، خدمات مؤدیان، بایگانی، شکایات، دسته خدمات مؤدیان، اجرائيات و دسته بایگانی را انجام می‌دهد.
مؤدیانی كه اظهارنامه آنها در این نرم افزار بارگذاری می‌شود، مشمول تأیيد اظهارنامه از سوی سازمان امور مالياتی می‌شوند. در غیر این صورت اگر اطلاعات اظهارنامه آنها با بانک اطلاعاتی سازمان مغایرت داشته باشد، به کمک موتور ریسک با درجه بالای ریسک طبقه بندی می‌شوند.
پینوشت:
[۱] Deloitte
انتهای پیام/ دولت و حاکمیت
