مسیر اقتصاد/ بررسی ها نشان می دهد نرخ بازدهی بازارهای مختلف در سال ۱۳۹۸ به میزان قابل توجهی بالا بوده است. در سال گذشته بازار بورس ۱۸۷ درصد، بازار مسکن ۳۱ درصد، بازار طلا ۲۹.۵ درصد، بازار پول ۲۰ الی ۲۲ درصد و بازار ارز ۱۵ درصد بوده است. بنابراین در میان بازارهای مختلف، بورس توجه بیشتری را به خود جلب کرده که باعث شده که به عنوان نمونه در روزهای ابتدایی سال جاری تنها در یک روز کاری میزان ۱۴۵۲ میلیارد تومان نقدینگی توسط حقیقی ها وارد بورس شود.
رشد بیرویه نقدینگی محرکی برای افزایش بازدهی بازارها
پیش بینی می شود با توجه به شرایط فعلی اقتصاد، بازدهی بازار سهام در سال جدید نیز ادامه داشته باشد. در نتیجه همچنان باید انتظار حرکت سرمایههای سرگردان به سمت بازار سهام را داشت. این مسئله با حجم نقدینگی بالا و رشد هرچه بیشتر آن تشدید می شود.
در طی تمامی سال ها حجم نقدینگی اقتصاد ایران پیوسته بالا بوده و به طور میانگین هر سال ۲۵ درصد نقدینگی خلق شده است. البته در سال گذشته این میزان به ۲۸ درصد رسیده است که می تواند زنگ خطر افزایش سرعت رشد نقدینگی باشد.
از طرفی در عین بالا بودن حجم مانده و میزان رشد نقدینگی در اقتصاد کشور، این نقدینگی آن طور که باید نصیب فعالیت های تولیدی، پروژه های جدید و تأمین سرمایه در گردش آن ها نمی شود. به عبارتی دیگر تولیدکنندگان کشور به منابع مالی کافی و ارزان قیمت دسترسی ندارد و با مشکل سرمایه در گردش مواجه هستند.
انتظار نرخ بازدهی بالا از بورس مانع فعالیتهای مولد اقتصادی
کاهش تخصیص نقدینگی و اعتبار به سمت فعالیت ها و پروژههای تولیدی و به طور کلی بخش حقیقی اقتصاد، تأثیر منفی خود بر اقتصاد کلان و رکودی شدن هر چه بیشتر آن نسبت به سال های گذشته را خواهد گذاشت. در نتیجه در نبود تولیدات جدید در اقتصاد، نقدینگی با هدف کسب بازدهی بالا، به سمت خرید دارایی و بازارهای سودده دیگر خواهد رفت که این مسئله در بورس مشهود است.
در حال حاضر سرمایه گذاران در بازار بورس با نوعی انتظارات بالای بازدهی نسبت به سهام مواجه هستند. این انتظار بالا به یک نوع عادت جمعی سرمایه گذاران تبدیل شده است که در آن، همه بدون توجه به امکان و ظرفیت رشد ارزش سهام، انتظار کسب سودهای پیوسته و بالاتر را دارند.
به نحوی که اکنون در بازار بورس قیمت بسیاری از سهم ها از ارزش ذاتی و ارزش خالص دارایی ها (NAV) بسیار فراتر رفته است و طبق منطق مالی، رشد قیمت اینگونه سهم ها حباب بوده و نباید بیشتر از این اتفاق بیافتد. اما با اینحال مشاهده می شود که کماکان سهم ها در حال رشد بوده و به دلیل انتظار نرخ بازدهی بالایی که میان سرمایه گذاران ایجاد شده، قیمت ها در حال افزایش بوده و بورس پیوسته در حال جذب نقدینگی جدید است.
سایه بیانگیزگی بر سر فعالیتهای تولیدی اقتصاد ایران
این مسئله در بازار سهام در سال گذشته و جاری و در بازار ارز، طلا، مسکن و خودرو در سال های گذشته این ذهنیت را ایجاد کرده است که قیمت این دارایی ها دائماً افزایشی خواهد بود. لذا در این شرایط که سرمایه گذاران با کمترین زحمت سودهای قابل توجه کسب می کنند و ماهیت گردش نقدینگی در بازار سهام نیز با سهم ۹۰ درصدی رصدی، عمدتاً در بازار ثانویه است، نمی توان انتظار حرکت نقدینگی به سمت پروژه ها و کسب و کارهای جدید را داشت و تأمین مالی تولید در اقتصاد با مانع جدی مواجه خواهد بود.
در این شرایط، علاوه بر اینکه باید انتظاری که نسبت به کسب بازدهی بالا از بازارهای رقیب تولید ایجاد شده، مهار شود، لازم است از ظرفیت ایجاد شده در بازار سرمایه به منظور حمایت و تامین مالی بخش حقیقی اقتصاد استفاده شود و گردش نقدینگی در بورس، به این سمت هدایت گردد.
انتهای متن/ تولید و اشتغال