مسیر اقتصاد/ چنانچه در یادداشت‌های قبلی عنوان شد صنعت ماشین سازی پیش‌نیاز اساسی توسعه دیگر صنایع است و نمود اصلی صنعتی شدن کشورها، در میزان پیشرفت این صنعت نمایان است؛ از این رو یکی از الزامات اساسی برای حرکت به سمت صنعتی شدن و افزایش کمیت و کیفیت تولیدات صنعتی و تقویت توان داخلی بدون وابستگی به واردات، توسعه صنعت ماشین سازی است. در این میان تلاش برای مدیریت واردات ماشین آلات صنعتی و سوق دادن دیگر صنایع در تأمین نیازهای خود در این زمینه از تولیدات داخلی، یکی از مهم‌ترین الزامات حمایت از صنعت ماشین سازی است.
مزیت‌های حمایت از تولید با سیاست‌های مبتنی بر تحریک تقاضا
به طور کلی حمایت از صنایع داخلی از دو مسیر در دستورکار کشورهای جهان قرار گرفته است که عبارتند از: حمایت‌های مبتنی بر تقویت عرضه، همچون اختصاص تسهیلات مالیاتی و بانکی؛ و حمایت‌های مبتنی بر تحریک تقاضا، همچون مدیریت واردات و انعقاد قراردادهای بلندمدت خرید محصولات.
مزیت‌های حمایت‌های مبتنی بر تحریک تقاضا، در مقایسه با حمایت‌های مبتنی بر کمک به افزایش عرضه، کشورهای جهان را بر آن داشته است که به منظور حمایت از تولیدات داخلی به سمت راهکارهایی بروند که شرایط را برای تضمین فروش بیشتر محصولات تولیدی فراهم می‌کند.
در این رویکرد یکی از پیشنیازهای اساسی شکل گیری روند تولید یک محصول در داخل کشور، فراهم کردن بازار فروش برای آن محصول در یک افق بلندمدت است.
نقش بازار فروش در حمایت از توسعه صنعت ماشین سازی
تضمین وجود بازار فروش در مورد محصولاتی که مبتنی بر فناوری هستند و تولید آن‌ها به یک پروسه طولانی مدت تحقیق و توسعه نیاز دارد، از اهمیت به مراتب بیشتری برخوردار است.
به طور خاص صنعت ماشین سازی یک صنعت مبتنی بر دانش و فناوری است و توسعه این صنعت در یک کشور به فراهم کردن زیرساخت‌های متعدد و به کارگیری نیروی کار متخصص نیاز دارد. از این رو فراهم کردن بازار فروش محصولات، نقشی ویژه در حمایت از توسعه صنعت ماشین سازی دارد.
فناوری زمانی رشد پیدا می‌کند که بازار فروش محصولات مبتنی بر آن در یک افق بلندمدت وجود داشته باشد. کسب و ارتقاء فناوری نیازمند صرف هزینه‌های قابل توجه در بخش تحقیق و توسعه است و شرکت‌های خصوصی زمانی سرمایه خود را صرف آن می‌کنند که یا درآمدهایشان بیشتر از میزان هزینه‌ها باشد و یا افقی قابل اتکا از فروش محصولاتشان در بلندمدت پیش رویشان قرار داشته باشد.
استفاده از بازار دولت و شرکت‌های دولتی اولین گام تحریک تقاضا برای تولید داخلی
اولین گام در حمایت از شکل گیری روند تولید در داخل کشور از طریق سیاست‌های تحریک تقاضا، خصوصا در رابطه با صنایع مبتنی بر دانش و فناوری همچون صنعت ماشین سازی، استفاده از ظرفیت بازار دولت و شرکت‌های دولتی است.
شرکت‌های دولتی در تمامی کشورهای جهان بازار قابل اتکایی محسوب می‌شوند که استفاده از آن‌ها می‌تواند افقی روشن برای فروش محصولات را در پیش روی صنایع داخلی قرار دهد و از این رو یکی از بهترین و ابتدایی‌ترین مسیرها برای حمایت از تولیدات داخلی از مسیر تحریک تقاضا محسوب می‌شوند.
استفاده بهینه از بازار شرکت‌های دولتی در توسعه صنعت ماشین سازی
به طور خاص درحال حاضر در ایران بخش قابل توجهی از صنایعی همچون فولاد، خودروسازی، صنایع غذایی، نساجی، صنایع نفت و پتروشیمی، صنعت برق، داروسازی، راه سازی، صنایع ریلی، الکترونیک، صنایع چوب و قطعه سازی، که خریداران عمده ماشین آلات صنعتی محسوب می‌شوند، دولتی است. از این رو استفاده از ظرفیت شرکت‌های دولتی و الزام آن‌ها به نقش آفرینی در حمایت از تولیدکنندگان داخلی ماشین آلات صنعتی، اقدامی راهبردی در حمایت از توسعه صنعت ماشین سازی محسوب می‌شود.
در این زمینه لازم است الزاماتی برای این صنایع در نظر گرفته شود که مجبور باشند در تأمین ماشین آلات مورد نیاز خود، نمونه‌های داخلی را در اولویت قرار دهند. در خصوص مواردی که درحال حاضر امکان تولید آن‌ها در داخل فراهم نیست نیز لازم است تدابیری اتخاذ شود که با ارائه برنامه‌های بلندمدت و چندساله نیازهای داخلی، شرایط برای شکل گیری تولیدکنندگان جدید و انعقاد قراردادهای بلندمدت خرید محصولات فراهم گردد.
انتهای پیام/ تولید و اشتغال
