به گزارش مسیر اقتصاد در سال‌های اخیر ناکارآمدی سازمان تجارت جهانی در پاسخ به نیازهای عرصه تجارت بین‌الملل مورد اتفاق همه کشورهای جهان قرار گرفته است و از این رو ضرورت اصلاح ساختاری این سازمان یکی از مهم‌ترین مواردی است که در سطح جهانی به آن پرداخته می‌شود.
در همین راستا در اواخر سال ۲۰۱۸ میلادی کنفرانسی با عنوان «WTO سازگار با قرن ۲۱» در کشور فرانسه و به میزبانی وزارت اقتصاد این کشور برگزار شد. در این کنفرانس مسئولین و کارشناسان عرصه تجارت بین‌الملل، از بسیاری از کشورهای جهان، خصوصا کشورهای اروپایی حضور داشتند و افرادی همچون برونو لمار وزیر اقتصاد فرانسه، سلیسیا مالستروم نماینده اتحادیه اروپا در عرصه تجارت، روبرتو آزِوِدو دبیرکل سازمان تجارت جهانی و ژان باپتیست لِموین وزیر خارجه فرانسه، به عنوان سخنرانان اصلی نظریاتشان را درخصوص عملکرد و ضرورت اصلاح ساختار WTO مطرح کردند.
ساختار سازمان تجارت جهانی نیاز به تغییر اساسی دارد
مقاله اصلی این کنفرانس نوشته سباستین ژان، با عنوان «چرا WTO به تغییر نیاز دارد؟» در واقع خلاصه‌ای از وضعیت فعلی سازمان تجارت جهانی بود که ضمن بیان ایرادات اساسی این سازمان، بر ضرورت اصلاح ساختار آن تأکید می‌کرد.
بر اساس این مقاله درحال حاضر سازمان تجارت جهانی و به طور کلی تر نظام چندجانبه‌گرایی مدیریت عرصه تجارت بین‌الملل، در بدترین شرایط خود از زمان پس از جنگ جهانی دوم تا به حال قرار دارد و از این رو WTO به یک اصلاح ساختار اساسی نیاز دارد.
در ادامه برخی از بخش‌های کلیدی مقاله «چرا WTO به تغییر نیاز دارد؟» به طور خلاصه آورده شده است.
چرا WTO به تغییر نیاز دارد؟
اکنون اتفاق نظری درخصوص قوانین تجارت بین‌الملل و میزان مداخله WTO در امور داخلی کشورها وجود ندارد و بسیاری از کشورها در این شرایط به اعمال محدودیت‌های تجاری یکطرفه، خلاف قواعد جهانی روی آورده اند.
علاوه بر این با جلوگیری از اضافه شدن داور جدید به نهاد داوری سازمان تجارت جهانی از سوی آمریکا، عملا این بخش از WTO به کلی کارایی خود در رسیدگی به شکایت‌ها و حل و فصل اختلافات را از دست داده و این مسئله موجویت کل سازمان تجارت جهانی را با مخاطره‌ای جدی مواجه نموده است.
ناکارآمدی WTO در ۳ وظیفه «مذاکره»، «نظارت» و «قضاوت»
سه وظیفه مهم و اساسی سازمان تجارت جهانی در عرصه تجارت بین‌الملل عبارتند از «مذاکره»، «نظارت» و «قضاوت»؛ اکنون WTO در انجام هرسه بخش از وظایف اساسی خود با چالش‌های جدی مواجه است و این مسئله به کلی کارکرد سازمان تجارت جهانی را زیر سئوال برده است.
در بخش پیشبرد مذاکرات تجاری و تصویب قوانین جهانی عرصه تجارت بین‌الملل، از ۲۳ سال قبل که WTO تأسیس شد تا به حال، دستاورد چندانی به دست نیامده و هیچ توافق بزرگی به نتیجه نرسیده است. چنین وضعیتی یک ناکارآمدی بزرگ برای WTO است و به وضوح نشان می‌دهد که این سازمان اساسا توان به نتیجه رساندن مذاکرات تجاری و تصویب قوانین عرصه تجارت بین‌الملل، متناسب با نیاز امروز کشورهای جهان را ندارد.
در بخش نظارت بر اجرای قوانین نیز هرچند در شرایط کنونی به دلیل الزام کشورها به شفافیت در تصویب و اعمال محدودیت‌های تجاری، پیشرفت‌هایی حاصل شده اما همچنان سازمان تجارت جهانی در الزام کشورها به رعایت قوانین ناکارآمد است.
بخش قضاوت و رسیدگی به شکایت‌ها در طول دهه‌های اخیر به عنوان یکی از نقاط قوت اساسی WTO مطرح بوده، اما اکنون در عمل این بخش یکی از نقاط ضعف برجسته این سازمان است. تغییر ماهیت اختلافات تجاری و ناتوانی قوانین WTO در رسیدگی به آن‌ها و طولانی شدن زمان رسیدگی به شکایت‌ها، مهم‌ترین دلایل ضعف عملکرد سازمان تجارت جهانی در بخش «قضاوت» هستند. درحال حاضر ناکارآمدی بخش قضاوت WTO یکی از بزرگترین تهدیدهای پیش روی تداوم حیات این سازمان محسوب می‌شود.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی کنفرانس «WTO سازگار با قرن ۲۱» yon.ir/b9VbS
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل
