به گزارش مسیر اقتصاد طبق اعلام عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی، از مردادماه سال گذشته تاکنون صادرکنندگان بالغ بر ۲۷.۵ میلیارد دلار ارز صادراتی به کشور بازگردانده و وارد چرخه اقتصادی کشور کرده اند.
بازگشت این میزان ارز صادراتی با روش هایی که بانک مرکزی اعلام کرده است، برای صادرکنندگان چندان راحت نیست. به همین دلیل برخی صادرکنندگان عنوان می کنند که برای رفع تعهد ارزی خود، اقدام به واردات اسکناس ارز می کنند تا نه تنها خلاء کمبود احتمالی اسکناس در بازار ارز جبران شود، بلکه پیچیدگی های روش حواله در بازگشت ارز هم برطرف شود.
در حال حاضر سیستم بانکی و صرافی ها در برخی از کشورهای هدف صادراتی، اجازه نقل و انتقال مالی را به راحتی به ایران نمی دهد و همین امر، تجار را با مشکلات بسیاری برای نقل و انتقالات ارزی مواجه کرده است.
نرخ‌گذاری پائین ارز صادرکنندگان توسط صرافی ها
اما ورود اسکناس ارز به کشور در کنار همه سختی ها و مشکلات، یک نگرانی دیگر هم برای صادرکنندگان ایجاد می‌کند که ریشه در نابسامانی داخلی بازار ارز دارد. مسأله به نحوه نرخ گذاری و خرید این اسکناس ها از سوی صرافی ها مربوط می شود؛ به گفته صادرکنندگان، صرافی ها اسکناس های ارز را به قیمت بسیار پایین از آنها خریداری می کنند.
از آنجایی که اغلب صادرکنندگان، خود تولید کننده محصولات نیز هستند، در نتیجه نرخ گذاری پایین توسط صرافی ها موجب زیان آنها می‌شود و انگیزه صادرات و تولید را در آنها کاهش می دهد. این در حالیست که در شرایط کنونی کشور که به بازگشت ارز و افزایش درآمدهای ارزی نیاز است، باید قیمت گذاری عادلانه ای برای ارز حاصل از صادرات صورت بگیرد تا میزان ورود ارز کاهش نیابد.
حذف «انحصار نرخ‌گذاری» از صرافی‌ها با ایجاد بازار متشکل ارزی
این شیوه قیمت گذاری ارز در کشور که عمدتاً توسط صرافی های بانفوذ انجام می شود، نشان دهنده خلأ یک بازار کارآمد ارزی است؛ بازاری که در آن قیمت ارز نه توسط یک صرافی خاص بلکه توسط جمیع عوامل عرضه و تقاضا تعیین شود.
البته بانک مرکزی از اوایل سال جاری وعده راه اندازی بازار متشکل ارزی را داده که تاکنون راه اندازی آن به تعویق افتاده است. بازار متشکل ارزی در صورتی که سازوکار انحصاری قیمت گذاری ارز را از بین ببرد، گام خوبی در زمینه تغییر شیوه نرخ گذاری ارز خواهد بود.
مدت طولانی است که نحوه قیمت گذاری ارز در بازار نقدی به شکل شبه انحصاری انجام می شود و قیمت گذاری ارز به راحتی می تواند توسط یک صراف انجام شود. این نشان دهنده نقص بازار در استخراج نرخ ارز است.
استخراج نرخ عادلانه ارز از بازار متشکل ارزی
بازار متشکل ارزی در قالب یک برنامه به دنبال تغییر نحوه نرخ گذاری ارز نقدی در تهران است. البته لازم به ذکر است که این بازار در شکل بسیار اولیه خود قرار است آغاز به کار کند و تمام معاملات اسکناس را پوشش نمی دهد. بلکه اسکناس های عمده ارز را شامل خواهد شد و نزدیک به ۱۰۰ صرافی نیز در آن حضور خواهند داشت.
از آنجایی که در این قبیل بازارها شیوه نرخ گذاری از میانگین معاملات روز و نه یک معامله خاص حاصل می شود، در عین اینکه یک مکان مشخصی برای معاملات اسکناس ارز تعیین می شود، از طرفی دیگر یک صرافی خاص نمی تواند به تعیین نرخ بپردازد. در نتیجه مشکلات گفته شده در رابطه با نرخ شکنی صرافی ها در خرید ارز اسکناس عمده نیز حل می شود.
لذا در شرایط حال حاضر که کشور به بازگشت ارز حاصل از صادرات نیاز دارد، باید تسهیلات آن نیز جهت انگیزه دهی به صادرکنندگان ایجاد شود؛ مهمترین گام در این زمینه، ایجاد یک بازار ارز کارآمد به منظور استخراج نرخ عادلانه ارز است.
انتهای پیام/ تجارت و ارز
