به گزارش مسیر اقتصاد در روزهای اخیر به دلیل هم زمانی اجلاس دوره ای مجمع FATF با راه اندازی اینستکس توسط اروپا، این بحث مطرح شده است که در صورتی که ایران علاقه مند به عملیاتی شدن سازوکار مالی اینستکس است، باید خواسته های FATF را برآورده کند.
منوط شدن راه اندازی اینستکس به اجرای استانداردهای FATF توسط ایران، سابقاً در گفته های مقامات اروپایی نیز بوده است. مقامات کشورهای اروپایی در زمان ثبت اولیه اینستکس اعلام کردند که این سازوکار مالی بر اساس قوانین مالی سازمان ملل و اتحادیه اروپا، قوانین ضد پولشویی AML و تأمین مالی تروریسم CFT عمل خواهد کرد.
تناسبی میان خواسته پیوست ایران به FATF و منافع اینستکس وجود ندارد
در حالی برخی در داخل کشور همراستا با کشورهای عضو اتحادیه اروپا، اجرایی شدن این سازوکار برای ایران را منوط به اجرائی شدن دستورات FATF توسط ایران کرده اند که هیج تناسبی میان این خواسته با آنچه که قرار است در قالب اجرائی شدن FATF نصیب ایران شود، وجود ندارد.
به عبارتی سازوکاری که قرار بود بعد از خروج آمریکا از برجام، توسط اتحادیه اروپا راه اندازی شود تا تجارت دوجانبه ایران و اتحادیه اروپا را فارغ از تحریم های آمریکا حمایت کند، نه تنها رفته رفته ذیل چارچوب این تحریم ها قرار گرفته، بلکه با وجود گذشت بیش از ۹ ماه از مطرح شدن آن هنوز عملیاتی نشده است.
از طرفی حتی اگر اینستکس با این سازوکار حداقلی خود نیز عملیاتی شود، به این دلیل که این سازوکار فقط یک واسطه انتقالی بوده و قرار نیست در قالب آن پولی به ایران منتقل یا از آن خارج شود، در نتیجه عملاً به لحاظ جریانات مالی قرار نیست تبادلات مشکوک احتمالی حول آن انجام شود که نیاز به پیاده شدن استانداردهای FATF باشد.
به عبارتی سازوکار مالی اینستکس، گامی فراتر از دستورات تحریمی آمریکا برنخواهد داشت و فقط قرار است در قالب چارچوب مشخص و شفاف تحت نظارت اروپا فعالیت کند. در قالب این سازوکار که شرکت اصلی آن در اروپا مستقر است، واردکننده اروپایی از ایران، بدهی خود را به اینستکس پرداخت می کند و صادرکننده کالا به ایران، طلب خود را از اینستکس دریافت می کند.
اروپا در ایجاد اینستکس ذیل خواسته های آمریکا عمل کرده است
به طور کلی، فارغ از خودتحریمی ناشی از پیوستن ایران به FATF، عمل به دستورات این نهاد زمانی توجیه پیدا می کند که مسئله شناخت مشتریان و ذینفعان تراکنش های مالی مربوط به ایران مطرح باشد و نیاز باشد که منشأ پول منتقل شده شناسایی شود تا ریسک پولشویی به حداقل برسد. این درحالی است که در سازوکار اینستکس اروپا، نگرانی از بابت منشأ وجه نقد وجود ندارند، زیرا قرار نیست پولی منتقل شود و روش مبادله به صورت تهاتری است.
از طرفی دیگر نیز اروپا از این سازوکار در خرید کالاهای غیر تحریمی و مشخص شامل غذا و دارو برای ایران استفاده خواهد کرد و لذا به صورت کاملاً کانالیزه شده مبدأ، مقصد و موارد تجاری مشخص است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که اجرائی شدن دستورات FATF و برنامه اقدام توسط ایران هیچ نوع ارتباط منطقی با عملکرد سازوکار اینستکس ندارد.
عمل به خواسته های FATF جهت عملیاتی شدن اینستکس غیرمنطقی است
یکی از مهم ترین نقایص اینستکس عدم تضمین خرید نفت ایران است. این درحالی است که یکی از خواسته های ایران ذیل پایبندی بر برجام، تضمین فروش نفت اش است. با این حال کشورهای اروپایی وارد کننده نفت از ایران، حتی پیش از اتمام معافیت های نفتی آمریکا خرید نفت خود از ایران را صفر کرده اند.
این تصمیم نشان می دهد که کشورهای اروپایی در زمینه تحریم حتی اگر همدست آمریکا نباشند، هرگز مقابل آن هم نیستند. بنابراین توصیه به اجرائی کردن خواسته های FATF در مقابل راه اندازی شدن سازوکار مالی که با نقایص و تناقضات فراوانی مواجه است، اقدامی غیرمنطقی است.
انتهای پیام/ تجارت و ارز
